1. Tam Tòa Thánh Mẫu là vị thần nào?

Tam Tòa Thánh Mẫu gồm có ba vị thánh là Đệ Nhất Thượng Thiên, Đệ Nhị Thượng Ngàn và Đệ Tam Thoái Phủ.

- Mẫu Thượng Thiên hay Mẫu Đệ Nhất là vị Thánh Mẫu cai quản miền trời, có quyền năng tạo ra mưa, gió, sấm chớp, nghĩa là cai quản Tứ Pháp: Pháp Vân, Pháp Vũ, Pháp Điện, Pháp Lôi. Mẫu Thượng Thiên chính là bà chúa Liễu Hạnh đã 3 lần giáng trần. Vì là người có quyền năng thống lĩnh tự nhiên, giúp ích lớn cho nền nông nghiệp lúa nước, trồng trọt của nước ta nên đền thờ mẫu Đệ Nhất Thượng Thiên có ở khắp nơi, nhưng lớn và linh thiêng nhất vẫn là nơi Mẫu giáng trần hoặc hiển linh, lưu dấu tích. Mẫu Thượng Thiên thường tọa ở chính giữa tam tòa với màu đỏ đặc trưng và ngày hội chính là ngày 3/3 Âm lịch hàng năm.

- Mẫu Đệ Nhị Thượng Ngàn với quyền năng cai quản miền rừng núi, bà là vị Thánh Mẫu gắn bó với con người, cây cỏ và chim, thú. Chính vì vậy, nơi nào có rừng núi đều có đền thờ Mẫu Thượng Ngàn. Ngày 20/9 Âm lịch hàng năm đều diễn ra lễ hội Đền Đệ Nhị với hình ảnh vị Mẫu ngồi bên tay trái và mặc áo màu xanh. Mẫu Thượng Ngàn còn có nhiều tên gọi như Diệu Tín Thiền sư, Lê Mại Đại Vương, Đông Cuông Công chúa, Lâm Cung Thánh mẫu, Mẫu Đệ nhị Nhạc Phủ, Sơn Tinh công chúa…

- Vị mẫu thứ ba là Mẫu Thoải còn được gọi là Mẫu Thủy hay Mẫu Đệ Tam. Bà nắm giữ sự cai quan với miền sông nước. Với những cư dân có đời sống gắn liền với sông nước thì Mẫu Thoải là bậc thánh vô cùng linh thiêng. Người ta lập đền thờ bà để được bà giúp đỡ, phò hộ cho đời sống được thuận hòa với con nước, tôm cá đủ đầy quanh năm, nước lên thì lộc về chứ không có điềm dữ. Với trang phục áo trắng, Mẫu Thoải tọa bên phải của Tam Tòa, ngày lễ hội của bà là ngày 10 tháng 6 Âm lịch hằng năm.

2. Lễ Tam Tòa Thánh Mẫu có ý nghĩa gì?

Vì các vị Thánh Mẫu đã có công ơn vô cùng to lớn trong đời sống của người dân, thế nên thờ cúng các vị thánh mẫu đã trở thành truyền thống và được thế hệ người sau phát huy, gìn giữ một cách chu đáo và thành tâm.

Thứ nhất là thờ để biết ơn, thứ hai là thờ để được các vị thánh phù hộ, độ trì cho cuộc sống, thế nên dù đời sống ngày càng hiện đại thì số lượng người tham gia lễ hội Tam Tòa Thánh Mẫu vẫn không có sự giảm xuống mà ngày càng tăng lên.

*Thông tin trong bài viết mang tính chiêm nghiệm tham khảo