Chiều 14/2, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Lưu Quang chủ trì Hội nghị trực tuyến với 13 tỉnh, thành phố vùng Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) về tình hình thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia.

Tỉ lệ giải ngân của các địa phương rất tốt

Tại Hội nghị, Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho biết, tỉ lệ giải ngân của các địa phương rất tốt, cao hơn 13,51% so với bình quân chung của cả nước nhưng vẫn còn nhiều khung chính sách và văn bản hướng dẫn, quản lý, tổ chức thực hiện theo thẩm quyền chưa được ban hành, vì thế rủi ro về sai sót trong quá trình thực hiện do áp lực giải ngân là lớn.

Các địa phương trong vùng có 45 kiến nghị thuộc trách nhiệm trả lời của 10 bộ, ngành Trung ương, chủ yếu là những kiến nghị về việc sớm hoàn tất ban hành các văn bản hướng dẫn thực hiện các chương trình, dự án; sớm sửa đổi những nội dung chồng chéo, chưa rõ trong các văn bản hướng dẫn đã ban hành, bảo đảm tính khả thi.

Tỉnh Long An, Bến Tre cùng phản ánh việc phải lấy ý kiến các bộ, ngành về danh mục loại dự án công trình áp dụng cơ chế đặc thù và phải xây dựng thiết kế mẫu, thiết kế điển hình theo quy định tại Điểm a Khoản 4 Điều 40 Nghị định số 27/2022/NĐ-CP không phù hợp với thực tiễn tại địa phương, nhất là vùng ĐBSCL.

Cũng liên quan đến Nghị định 27, tỉnh Sóc Trăng cho biết Điều 16 của Nghị định quy định hồ sơ thẩm định phải có "Biên bản cuộc họp của cộng đồng dân cư" nhưng không rõ tỉ lệ dân cư tham gia họp phải từ bao nhiêu % trở lên; tỉ lệ đồng ý/ không đồng ý phải từ bao nhiêu % trở lên. Bên cạnh đó, quy định về nguyên tắc lựa chọn và tư cách hợp lệ của nhà thầu, nhất là đối với tổ nhóm thợ "có kinh nghiệm, trình độ kỹ thuật" chưa cụ thể, dẫn đến việc áp dụng không thống nhất giữa các địa phương.

Lãnh đạo Bến Tre và Trà Vinh cho rằng cần có lộ trình để thực hiện Chỉ tiêu 17.10 thuộc Bộ tiêu chí xã nông thôn mới nâng cao quy định tỉ lệ sử dụng hình thức hỏa táng ít nhất 10%, vì theo phong tục, hình thức mai táng chủ yếu vẫn là chôn cất trên đất vườn, nên việc chuyển sang hình thức hỏa táng cần có thời gian tuyên truyền, vận động.

Tỉnh Hậu Giang cho rằng chỉ tiêu, tiêu chí nông thôn mới được Trung ương quy định giai đoạn 2021-2025 đều cao hơn so với giai đoạn 2016-2020, trong khi địa phương chưa có nguồn đối ứng, cân đối thêm để thực hiện chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới.

Bến Tre phản ánh Mục đ Khoản 4 Phụ lục I ban hành kèm theo Quyết định số 1127/QĐ-BTTTT ngày 22/6/2022 quy định nội dung xã đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao phải có "100% hộ gia đình, cơ quan, tổ chức, khu di tích được thông báo, gắn biển địa chỉ số đến từng địa chỉ. Nếu thực hiện quy định này, địa phương phải hoàn thành việc gắn biển cho hơn 410.000 hộ gia đình, cơ quan, tổ chức, khu di tích cần nguồn kinh phí rất lớn nên khó hoàn thành trong năm 2022. Tỉnh kiến nghị lùi thời gian áp dụng quy định này.

Trong quý I/2023, dứt khoát hoàn tất việc ban hành các văn bản hướng dẫn còn lại

Phát biểu chỉ đạo, biểu dương các tỉnh đạt tỉ lệ giải ngân bình quân cao, Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang yêu cầu các địa phương khẩn trương hoàn thành ban hành văn bản quản lý, điều hành; hoàn tất việc phân bổ vốn của năm 2023 đã được Trung ương giao; cân đối vốn đối ứng của các địa phương cho các chương trình mục tiêu quốc gia.

Đặc biệt, các địa phương phải tăng cường phối hợp, cộng đồng trách nhiệm vì các chương trình đều có nhiều dự án, tiểu dự án, được triển khai trên nhiều địa bàn, lĩnh vực, có sự phân cấp mạnh mẽ; tăng cường kiểm tra, giám sát, qua đó kịp thời phát hiện vấn đề để xử lý hoặc kiến nghị các cơ quan có thẩm quyền nhanh chóng xử lý.

Đối với các bộ, ngành Trung ương, Phó Thủ tướng yêu cầu, trong quý I/2023, dứt khoát hoàn tất việc ban hành các văn bản hướng dẫn còn lại; tiếp tục rà soát lại các văn bản đã ban hành để sửa đổi, bổ sung những quy định còn chồng chéo thuộc thẩm quyền nhằm tháo gỡ khó khăn vướng mắc của các địa phương trên nguyên tắc phân cấp mạnh cho các địa phương, nội dung quy định cụ thể, dễ hiểu, dễ thực hiện, bớt quy trình.

Phó Thủ tướng giao Bộ Kế hoạch và Đầu tư, cơ quan thường trực của Ban Chỉ đạo Trung ương các chương trình mục tiêu quốc gia giai đoạn 2021-2025, tham mưu cho Thủ tướng Chính phủ ban hành văn bản chỉ đạo nhắc nhở chi tiết từng việc của từng bộ, ngành, địa phương phải hoàn thành với những mốc thời gian hoàn thành cụ thể; chuẩn bị cho cuộc họp của Ban Chỉ đạo lần thứ 3 trong tuần sau.

Đối với vùng ĐBSCL, giai đoạn 2021-2025, Trung ương giao và các địa phương trong vùng đã hoàn thành phân bổ tổng vốn đầu tư phát triển là 8.790,967 tỷ đồng, chiếm 8,79% tổng nguồn vốn đầu tư phát triển cho các địa phương trên cả nước.

Năm 2022, ngân sách Trung ương hỗ trợ thực hiện 3 chương trình mục tiêu quốc gia cho 14 địa phương là 3.279,598 tỷ đồng (bao gồm cả vốn năm 2021 được chuyển sang năm 2022), chiếm 9,63% tổng nguồn ngân sách Trung ương hỗ trợ cho toàn quốc, trong đó, vốn đầu tư phát triển là 2.285,894 tỷ đồng, vốn sự nghiệp là 1.077,484 tỷ đồng.

Tính đến ngày 31/01/2023, 13 địa phương giải ngân ước đạt 1.623,902 tỷ đồng vốn ngân sách Trung ương, đạt 70,72% kế hoạch cấp có thẩm quyền giao, cao hơn 13,51% so với bình quân chung của cả nước (57,21%). Tốc độ giải ngân vốn ngân sách địa phương của vùng rất cao, đạt xấp xỉ 100%.

Năm 2023, tổng vốn ngân sách Trung ương giao cho các địa phương trong khu vực ĐBSCL là 2.232,920 tỷ đồng nhưng đến ngày 31/1, vẫn còn 5/13 địa phương chưa hoàn thành việc phân bổ vốn.