Chính thức có hiệu lực từ 1/8, Thông tư 40/2021/TT-BTC của Bộ Tài chính quy định toàn bộ tiền cung ứng dịch vụ của cá nhân kinh doanh (trong đó có các tài xế xe công nghệ), bao gồm các khoản thưởng, hỗ trợ đạt doanh số, khuyến mại, chi hỗ trợ bằng tiền hoặc không bằng tiền được tính là doanh thu chịu thuế giá trị gia tăng (VAT) và thuế thu nhập cá nhân (TNCN).

Theo đó, các đối tác tài xế công nghệ - được quy định theo Thông tư 40 là những người có hợp tác kinh doanh với doanh nghiệp vận tải có trách nhiệm khai thay thuế giá trị gia tăng với toàn bộ doanh thu hợp tác - sẽ chịu mức thuế TNCN là 1,5% (chỉ áp dụng với đối tác có doanh thu trên 100 triệu đồng một năm).

Trong khi hiện tại, tiền thưởng của các tài xế đang được tính ở mức 1% thuế TNCN, theo hướng dẫn tại Công văn số 384/TCT-TNCN ban hành ngày 8/2/2017.

Như vậy, với Thông tư 40 này, thuế suất với tiền thưởng của đối tác tài xế được điều chỉnh từ 1% thành 1.5%. Ví dụ, nếu tài xế nhận 160.000 đồng tiền thưởng/ngày, trước đây thuế khấu trừ trên tiền thưởng là 1.600 đồng/ngày, thì theo Thông tư 40 tiền thuế sẽ tăng lên 2.400 đồng/ngày.

Cần hoãn thời điểm áp dụng

Theo ThS. Trần Minh Hiệp, giảng viên Luật thuế Đại học Luật TP. HCM, mức thuế ấn định theo tỷ lệ 1% thuế TNCN được áp dụng theo Công văn số 384/TCT-TNCN là trái với quy định của pháp luật thuế TNCN. Thông tư số 40 điều chỉnh tăng lên 1,5% là đúng theo quy định của pháp luật, phản ánh đúng bản chất của khoản thu nhập phát sinh.

Tuy nhiên, ông Hiệp đánh giá, trong bối cảnh dịch bệnh Covid-19 kéo dài, thu nhập của tài xế công nghệ giảm đáng kể. Thông tư 40 hướng dẫn theo hướng tăng mức thuế phải nộp mặc dù đúng, nhưng đối với nhóm đối tượng dễ tổn thương từ hậu quả của dịch bệnh là không nên.

Đồng tình rằng Thông tư 40 đúng đắn về mặt chủ trương và đảm bảo công bằng cho các đối tượng nộp thuế, song luật sư Trần Minh Hùng (Đoàn Luật sư TP. HCM) chỉ ra việc thông tư này đã mâu thuẫn với thông tư khác.

Cụ thể, theo khoản 1 Điều 5 Thông tư 219/2013/TT-BTC quy định các trường hợp không phải kê khai, tính nộp thuế GTGT: "Tổ chức, cá nhân nhận các khoản thu về bồi thường bằng tiền (bao gồm cả tiền bồi thường về đất và tài sản trên đất khi bị thu hồi đất theo quyết định của cơ quan Nhà nước có thẩm quyền), tiền thưởng, tiền hỗ trợ, tiền chuyển nhượng quyền phát thải và các khoản thu tài chính khác”.

Trong khi đó, khoản 1, Phụ lục I, Thông tư 40 quy định doanh thu của hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh từ "khoản thưởng, hỗ trợ đạt doanh số, khuyến mại, chiết khấu thương mại, chiết khấu thanh toán, chi hỗ trợ bằng tiền hoặc không bằng tiền cho hộ khoán" chịu mức thuế suất 1,5% (1% VAT, 0,5% TNCN).

"Căn cứ hai thông tư nêu trên, việc xác định cơ sở tính thuế đối với tiền thưởng có sự mâu thuân thuẫn nhau. Vì vậy, Bộ Tài chính cần có văn bản làm rõ sự mâu thuẫn này để đảm bảo tính thống nhất khi thi hành pháp luật", luật sư Hùng nêu quan điểm.

Với tinh thần nuôi dưỡng nguồn thu và hỗ trợ người nộp thuế, các chuyên gia cùng đồng thuận rằng Bộ Tài chính có thể hoãn thời điểm áp dụng quy định tăng thuế TNCN lên mức 1,5% đối với các tài xế công nghệ từ ngày 1/8.

Việc hoãn thời điểm áp dụng được cho là thể hiện tính nhân văn, chia sẻ gánh nặng với người nộp thuế nhưng cũng không ảnh hưởng đến nguồn thu ngân sách. Bởi, trong dự toán nguồn thu ngân sách năm 2021 không có khoản thu tăng lên này và số tiền thuế thu được cũng rất nhỏ trong tổng nguồn thu ngân sách 2021.

Hỗ trợ khoản thuế TNCN tăng thêm cho tài xế

Về phía doanh nghiệp, Grab cho rằng dù Thông tư 40 hướng dẫn các chính sách thuế là việc làm đúng đắn về mặt chủ trương, nhưng việc tăng thuế giữa thời điểm khó khăn do dịch bệnh sẽ càng thêm ảnh hưởng tới thu nhập của tài xế.

Hiện, hãng gọi xe công nghệ này đang điều chỉnh các chính sách thưởng, giúp ổn định cơ hội thu nhập của đối tác tài xế. Grab đã thông báo sẽ hỗ trợ khoản nghĩa vụ thuế TNCN tăng thêm (tức 0,5%) theo quy định của Thông tư 40 dành cho các khoản thưởng của tài xế từ 1/8 đến 31/12.

Ví các tài xế như những "người hùng" của đường phố trong mùa dịch, Gojek hy vọng nhận được sự thông cảm, thấu hiểu, hỗ trợ và tạo điều kiện từ phía các cơ quan chức năng trong việc áp dụng các chính sách có tác động trực tiếp tới thu nhập và đời sống của các đối tác tài xế này.

"Bên cạnh những nỗ lực nhằm mang lại cơ hội thu nhập ổn định cho các đối tác tài xế, Gojek sẽ không ngừng xem xét, đánh giá các chính sách hỗ trợ cũng như tìm kiếm các sáng kiến mới nhằm giúp các đối tác tài xế duy trì mức thu nhập ổn định, cũng như có thể thực hiện các nghĩa vụ thuế một cách thuận tiện nhất", đại diện Gojek cho hay.

Kỳ Hoa