Kịch bản thấp nhất có thể xảy ra

Vào cuối tháng 9/2023, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đưa ra 3 kịch bản tăng trưởng kinh tế trong quý IV/2023 và cả năm 2023.

Cụ thể, kịch bản đầu tiên, tăng trưởng kinh tế cả năm khoảng 5%, quý IV cần tăng 7%. Kịch bản thứ hai, tăng trưởng kinh tế cả năm khoảng 5,5%, quý IV cần tăng 8,8% và kịch bản cuối cùng là cả năm tăng 6%, quý IV cần tăng 10,6%.

Ở thời điểm hiện tại, dù còn nửa tháng nữa là kết thúc năm 2023, thế nhưng, nhiều chuyên gia đánh giá, khả năng rất cao kinh tế Việt Nam sẽ có kết quả nhỉnh hơn một chút so với kịch bản thấp nhất. Tức là, tăng trưởng kinh tế cả năm 2023 sẽ nhỉnh hơn mức 5% theo kịch bản thứ nhất, nhưng dưới 5,5% theo kịch bản thứ hai.

PGS.TS Trần Đình Thiên - nguyên Viện trưởng Kinh tế Việt Nam cho rằng, nhìn nhận từ thực tế, nhất là trong quý IV có thể thấy rằng, kinh tế Việt Nam sẽ đi theo chiều hướng tăng trưởng ở mức thấp nhất.

Theo PGS.TS Trần Đình Thiên, hiện tại bối cảnh thế giới và khu vực đang bộc lộ nhiều vấn đề khó khăn ngoài tầm và không dự báo được và điều này đã ảnh hưởng không nhỏ đối với nền kinh tế Việt Nam.

“Đáng nói, nền kinh tế thế giới cũng chưa thấy những dấu hiệu của sự phục hồi nên khó khăn sẽ càng lớn hơn khi chúng ta muốn ngược chiều thế giới trong tăng trưởng” - ông Thiên nói.

Quay trở lại với nền kinh tế Việt Nam, nhìn vào các động lực tăng trưởng, xuất khẩu của Việt Nam rõ ràng là chưa bao giờ giảm sâu và kéo dài như bây giờ dù một số ngành đã có khởi sắc nhưng đến giờ vẫn suy giảm 4,2% so với năm ngoái.

PGS.TS Trần Đình Thiên phân tích, tình hình xuất khẩu vào cuối năm 2023 có cải thiện nhưng tốc độ và quy mô chưa ổn định, không đồng đều giữa các nhóm hàng và cũng chưa thể bứt phá lên so với trước. Nguyên nhân chủ yếu do khó khăn bên ngoài, đặc biệt là những nước khách hàng châu Âu suy giảm nhiều so với trước, Trung Quốc cũng tương tự…

“Không kiểm soát được các yếu tố bên ngoài nên chúng ta phải thích nghi, tận dụng cơ hội thị trường dù là mong manh, sơ khởi, nhưng sang năm kỳ vọng sẽ tốt hơn. Đây là thực tế không thể phủ nhận” - ông Thiên đánh giá.

Về tiêu dùng, dù được xem là cứu cánh của động lực tăng trưởng nhưng vẫn còn nhiều khó khăn cần phải xử lý. Trong tiêu dùng, bán lẻ là chủ yếu nhưng lại đang có xu hướng suy giảm.

Mấy tháng đầu năm bán lẻ tăng trưởng 15-17% nhưng gần đây chỉ còn tăng 11-12% và giờ đà tăng trưởng đang tiếp tục suy giảm, cho thấy nếu đây là động lực thì động cơ đang yếu.

“Do đó, cần phải làm gì để tăng động cơ, cải thiện để chạy nhanh hơn chứ không dưới góc nhìn cứu cánh để bằng lòng” - ông Thiên nhấn mạnh.

Tín hiệu tăng trưởng trong năm 2024

Mới đây, Quốc hội đã thông qua Nghị quyết số 103 về Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2024. Trong đó, Quốc hội đặt mục tiêu tăng trưởng GDP năm 2024 sẽ từ 6 - 6,5%.

Ông Trần Quốc Phương - Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho biết: Trong năm 2024, Quốc hội đã quyết nghị ưu tiên tập trung thúc đẩy tăng trưởng kinh tế trước nội dung ổn định kinh tế vĩ mô.

Điều đó cho thấy, quyết tâm của toàn hệ thống cũng như của Chính phủ về việc thúc đẩy nhanh tốc độ tăng trưởng, phục hồi và bù đắp lại những hạn chế, giảm sút trước đây do tác động khách quan của đại dịch COVID-19 cũng như các tác động của kinh tế thế giới trong năm 2023.

Theo Thứ trưởng Trần Quốc Phương, cuối năm 2023, kinh tế nước ta có được rất nhiều cơ hội thông qua các thành quả của hoạt động chỉ đạo, điều hành, đặc biệt là hoạt động đối ngoại, đem lại ý nghĩa cho sự phát triển kinh tế - xã hội năm 2024.

Cũng theo Thứ trưởng Trần Quốc Phương, cuối năm 2023 hiện nay cơ bản rất tích cực, mặc dù không đạt những mục tiêu cao như kỳ vọng hay đặt ra ban đầu, nhưng trong bối cảnh quốc tế, khu vực như hiện nay thì kết quả như vậy là rất tích cực, tạo đà tốt cho việc triển khai các mục tiêu, nhiệm vụ năm 2024.

Qua rà soát các động lực tăng trưởng kinh tế cho thấy cả 3 mặt về đầu tư, xuất khẩu, tiêu dùng đều có cơ hội tăng trưởng tốt trong năm 2024. Theo đó, về xuất khẩu, đang có đà phục hồi tháng sau tốt hơn tháng trước, dần dần lấy lại đà tăng trưởng xuất khẩu. Đối với tiêu dùng, hiện nay tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng đã trên 9%, tiệm cận mức 2 con số.

Trong lĩnh vực đầu tư, cả 3 mặt: đầu tư nhà nước, đầu tư FDI, đầu tư tư nhân, cơ hội đầu tư trong năm 2024 là khá tốt; đặc biệt là thu hút đầu tư nước ngoài, do các kết quả của ngoại giao kinh tế năm 2023 đem lại. Cùng với đó là đầu tư trong lĩnh vực mới như năng lượng tái tạo, chip bán dẫn, ngành nghề khác phục vụ cho nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội.

Ông Trần Quốc Phương đánh giá, đầu tư tư nhân mặc dù năm 2023 gặp rất nhiều khó khăn, tác động của các bất cập thị trường trong nước như thị trường vốn, trái phiếu doanh nghiệp, chứng khoán, nhưng qua đánh giá sơ bộ cho thấy năm 2024, khả năng phục hồi và hoạt động trở lại của các thị trường này khá tốt.

“Như vậy, kích thích được đầu tư trong nước gắn với phục hồi thị trường xuất khẩu có thể khởi sắc hơn” - ông Phương nhấn mạnh.

Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho biết, mục tiêu tăng trưởng 6  - 6,5% trong năm 2024 được xác định là một nhiệm vụ khó, bởi năm tới vẫn còn tiếp tục các khó khăn mà đến nay chưa thể dự báo được.

Định Trần