Anh và Mỹ không ngừng hỗ trợ Ba Lan, Ukraine

Vào thứ Năm (18/11), Bộ trưởng Quốc phòng Anh Ben Wallace vội vã đến Warsaw để lên kế hoạch chi tiết nhằm củng cố hàng rào biên giới của Ba Lan với Belarus. Tổng cộng 150 kỹ sư Quân đội Hoàng gia Anh sẽ được cử đến để giúp củng cố biên giới của Ba Lan với Belarus. Các phương tiện truyền thông Anh đã đưa tin, hàng trăm lính đặc nhiệm Anh và lính dù cũng sẵn sàng triển khai tới Ukraine trong bối cảnh căng thẳng gia tăng ở khu vực này.

Trước đó hai ngày (16/11), ông Wallace cũng đã đến thăm Kiev và được quảng bá nhằm thể hiện sự ủng hộ Ukraine, đồng thời tuyên bố các nước NATO đang lo ngại về việc Nga chuyển quân đến gần biên giới Ukraine.

Để rồi, một tuyên bố chung được đưa ra tại Kiev sau cuộc hội đàm giữa ông với Bộ trưởng Quốc phòng Ukraine Oleksii Reznikov. Hai nước đã hoàn tất một hiệp ước cho phép Ukraine có được các khoản vay từ Anh để mua tàu chiến và tên lửa. Sky News đưa tin rằng “trong danh sách mua sắm trị giá 2,3 tỷ USD của Ukraine có 8 tàu tên lửa và 1 tàu khu trục nhỏ, cũng như vũ khí”. Đồng thời, Anh sẽ xây dựng hai căn cứ hải quân cho Ukraine ở Biển Đen.

Không nghi ngờ gì nữa, Anh đã nhận ra vấn đề người di cư tại biên giới Belarus-Ba Lan và mối nguy từ việc Nga tập trung quân đội ở biên giới Ukraine. Theo truyền thống, Anh hành động song song với Mỹ.

Trên thực tế, vào ngày 10/11, Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken và Bộ trưởng Ngoại giao Ukraine Dmytro Kuleba đã ký một văn kiện lớn có tiêu đề Hiệp ước Mỹ-Ukraine về quan hệ đối tác chiến lược tại Washington, khẳng định cam kết của Mỹ về việc: “Tăng cường khả năng của Ukraine để tự vệ trước các mối đe dọa đối với sự toàn vẹn lãnh thổ…”. Rõ ràng, từ đầu đến cuối, hiệp ước Mỹ-Ukraine đã chĩa mũi dùi vào Nga, trực tiếp hoặc gián tiếp.

Bức tranh lớn nổi lên từ tất cả những điều này là châu Âu và Mỹ đang muốn tạo ra một vòng cung bao vây nước Nga, từ khu vực Baltic dọc theo Trung Âu đến Biển Đen và Caucasus.

Phương Tây cho rằng, Nga đang muốn đặt Liên minh châu Âu vào tình thế căng thẳng, thông qua cuộc khủng hoảng di cư và lực lượng Nga tăng cường ở biên giới Ukraine sẽ làm lộ ra sự chia rẽ trong EU và NATO, từ đó sẽ buộc một số nước như Ba Lan vốn đang mâu thuẫn về nhiều mặt với chính EU lựa chọn chủ nghĩa thực dụng bằng cách chấp nhận đường ống dẫn khí Nord Stream của họ qua các quốc gia này (mà Mỹ, Ukraine và Ba Lan đang phản đối).

Sự căng thẳng đã được giải quyết?

Mặt khác, Nga cho rằng các cường quốc phương Tây đang cố lợi dụng Ukraine bằng cách trang bị vũ khí cho nước này và thuyết phục Tổng thống Volodymyr Zelensky tin rằng với sự hỗ trợ của phương Tây, họ có thể lấy lại vùng lãnh thổ bị mất ở Donbas và Crimea.

Nga còn nhìn nhận, mối quan hệ căng thẳng gia tăng giữa nước này và Ukraine đang trở thành cái cớ thuận tiện để NATO can thiệp trực tiếp đến an ninh của Ukraine và biến nó trở thành khuôn mẫu trong chiến lược ngăn chặn của phương Tây chống lại Nga.

Không thiếu bằng chứng để củng cố cho cả hai cách giải thích trên. Mỹ đã thông báo cho các đồng minh châu Âu rằng Nga có thể tạo ra nhiều vấn đề hơn trong khu vực, vì vậy cần có các biện pháp đối phó. Bởi vậy, Pháp đã tuyên bố sẽ bảo vệ Ukraine nếu Nga tấn công nước này. NATO cũng đã cảnh báo Nga.

Mỹ gần đây cũng đã gạt bỏ những mâu thuẫn với Thổ Nhĩ Kỳ như một động thái đưa nước này trở lại khối NATO. Thổ Nhĩ Kỳ có quan hệ quân sự chặt chẽ với Ukraine, là một cường quốc lớn ở Biển Đen, trên hết có lịch sử chống Nga mạnh mẽ.

Do đó, vào thứ Ba (23/11), Nhóm Quốc phòng Cấp cao Mỹ-Thổ Nhĩ Kỳ đã nhóm họp tại Lầu Năm Góc. Phó Trợ lý Bộ trưởng Quốc phòng Laura Cooper, người dẫn đầu phái đoàn Mỹ, nói rằng việc nâng cấp quân sự của Thổ Nhĩ Kỳ là cần thiết để hỗ trợ NATO.

Trong bối cảnh hỗn loạn như vậy, Tổng thống Nga Vladimir Putin trong bài phát biểu hôm thứ Năm (18/11) đã tuyên bố rằng: “Phương Tây không còn chú ý đến những cảnh báo của chúng tôi về các lằn ranh đỏ”.

Ông đề cập đến việc các máy bay ném bom chiến lược của Mỹ bay ở Biển Đen “chỉ cách biên giới Nga 20 km”, sự mở rộng về phía đông của NATO, việc NATO triển khai hệ thống chống tên lửa ngay sát biên giới của nước này.

Song sau đó, ông Putin cũng tuyên bố một cách bí ẩn rằng những cảnh báo gần đây của Nga đã có tác dụng nhất định. Điều này phần nào được thể hiện qua việc cuộc khủng hoảng di cư đã dịu đi, sau khi Đức đề nghị tiếp nhận vài trăm người tị nạn Iraq.

Quan trọng nhất, hội nghị thượng đỉnh Nga-Mỹ có thể sẽ diễn ra trực tuyến trước khi năm 2021 kết thúc. Thậm chí, một cuộc gặp trực tiếp giữa Tổng thống Mỹ Biden và Tổng thống Putin có thể diễn ra vào đầu năm tới.

Song, dường như sau những động thái răn đe nhất định với nhau, các bên lại muốn ngồi vào bàn đàm phán để giải quyết các vấn đề và tìm kiếm những lợi ích mà họ đang theo đuổi.