'Tham nhũng' vặt ngày càng trở nên phổ biến

Tại phiên thảo luận về công tác phòng, chống tham nhũng năm 2022 của Quốc hội chiều ngày 8/11, đại biểu Quốc hội Nguyễn Anh Trí - Đoàn TP Hà Nội bày tỏ sự nhất trí cao với phần lớn những nội dung của các báo cáo do các cơ quan báo cáo.

Đề cập đến nạn "tham nhũng vặt", đại biểu Nguyễn Anh Trí cho biết, hình thức của "tham nhũng vặt" thì rất đa dạng và ngày càng tinh vi, có thể đó là gây phiền hà, kéo dài thời gian giải quyết công việc, giải quyết không đến nơi đến chốn, giải quyết không khách quan, không theo hướng tháo gỡ mà theo cách bóp chặt và thậm chí là hù dọa. Với cách làm đó người dân, doanh nghiệp phải đi lại nhiều lần, đòi hỏi phải quà cáp, biếu xén, v.v., nhiều vụ việc thì còn đòi hỏi "phí bôi trơn".

"Đáng sợ là tham nhũng vặt ngày càng trở nên phổ biến, có thể gặp ở trong mọi lĩnh vực như khám, chữa bệnh, làm các thủ tục về hải quan, xây dựng, tư vấn đất đai, các kỳ thi tuyển dụng, bổ nhiệm cán bộ, làm luận văn, luận án, phong học hàm, học vị các kỳ thi âm nhạc, nghệ thuật, v.v.. Họ lợi dụng kẽ hở về cơ chế, chính sách, pháp luật, họ tranh thủ cả sự thiếu hiểu biết về pháp luật của công dân, họ tận dụng tối đa vị trí công tác của họ đang nắm giữ để đòi hỏi "lót tay", để yêu cầu "bôi trơn", đại biểu Nguyễn Anh Trí nhấn mạnh.

Đặc biệt, theo đại biểu đoàn Hà Nội, tình trạng "tham nhũng vặt" với vòi bạch tuộc vừa nhiều vòi, vừa đeo đẳng, bám chặt đã gây bức xúc lớn cho Nhân dân, cho doanh nghiệp, đã làm chùn bước các nhà đầu tư, đã làm cho các hoạt động của xã hội bị chậm lại, thậm chí bị đổ vỡ, đã làm xói mòn lòng tin của Nhân dân tới đội ngũ cán bộ được coi là công bộc của dân.

Đánh giá cao sự vào cuộc kịp thời, quyết liệt, nghiêm minh của các cơ quan pháp luật từ khâu điều tra, xét xử, thi hành án trong các vụ tham nhũng lớn thời gian qua, nhất là vụ Việt Á, một vụ án rung động xã hội. Tuy vậy, đại biểu Nguyễn Anh Trí cho biết, hoạt động phòng, chống tham nhũng vặt có vẻ chưa được nhiều. Số liệu cho thấy năm 2022 đã xử lý 477 cán bộ, công chức, viên chức vi phạm quy tắc ứng xử, quy tắc đạo đức nghề nghiệp, theo tôi còn quá khiêm tốn so với thực tế đang diễn ra.

"Tôi cũng biết chống tham nhũng vặt là rất khó vì tính phổ biến và đôi khi rất mơ hồ, có khi chính người bị nhũng nhiễu chặc lưỡi cho qua cho nên là rất khó", ông Trí nói và nhấn mạnh thêm, việc phòng, chống tham nhũng vặt chỉ có thể làm được tốt hơn, hiệu quả hơn khi có sự vào cuộc của cả xã hội, nhất là của Nhân dân và của quần chúng. 

Trước Quốc hội, đại biểu Nguyễn Anh Trí kiến nghị: Một là, cần phổ biến chính sách pháp luật nhiều hơn, rộng hơn cho Nhân dân, để nhân dân hiểu được pháp luật mà tham gia tự tin hơn, hiệu quả hơn. "Chỉ khi Nhân dân vào cuộc nói ra, phát hiện ra thì mới thấy được nhiều, thì phòng, chống tham nhũng vặt mới hiệu quả", ông Trí nhấn mạnh.

Hai là, phát huy hơn nữa vai trò của các cơ quan, nhất là cơ quan dân cử như Hội đồng nhân dân các cấp và kể cả Quốc hội, các tổ chức chính trị xã hội như Mặt trận Tổ quốc Việt Nam các cấp.

Ba, Chính phủ, các ban ngành, các tổ chức, các cơ quan cần xem việc chống tham nhũng vặt là việc quan trọng, cần rà soát lại thường xuyên hơn để phát hiện, ngăn chặn cho được tham nhũng vặt. "Hy vọng công cuộc phòng, chống tiêu cực, tham nhũng vặt ở Việt Nam sẽ bước sang một trang mới tốt hơn, đáp ứng được nguyện vọng của Nhân dân", ông Trí nói.

Cần nghiên cứu sửa đổi, bổ sung Luật Khiếu nại và Luật Tố cáo

Tham gia thảo luận, đại biểu Quốc hội Trần Văn Tuấn - Đoàn Bắc Giang bày tỏ nhất trí với các báo cáo của Chính phủ về công tác phòng, chống tội phạm và vi phạm pháp luật, công tác thi hành án, công tác phòng, chống tham nhũng và các báo cáo của Chánh án Tòa án nhân dân tối cao, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao về kết quả công tác năm 2022, nhiệm vụ, giải pháp trong thời gian tiếp theo.

Để đẩy mạnh, nâng cao hiệu quả công tác phòng, chống tham nhũng, ông Tuấn đề nghị tiếp tục đẩy mạnh hoàn thiện thể chế về quản lý kinh tế - xã hội và phòng, chống tham nhũng. Trong đó, cần nghiên cứu sửa đổi, bổ sung Luật Khiếu nại và Luật Tố cáo, nhất là Luật Khiếu nại theo hướng giao cho tòa án các cấp nhiều trách nhiệm hơn trong giải quyết khiếu nại đối với các hành vi hành chính.

Cụ thể là, đối với các trường hợp khiếu nại từ lần thứ hai trở đi, đề nghị chỉ giải quyết theo trình tự, thủ tục tố tụng hành chính. Qua đó nhằm hướng tới 2 mục tiêu: Mục tiêu thứ nhất là nhằm phát huy tốt hơn vai trò của cơ quan tư pháp trong kiểm sát quyền lực đối với các cơ quan hành pháp, qua đó góp phần nâng cao hiệu quả công tác phòng, chống tham nhũng, tiêu cực.

Mục tiêu thứ hai là góp phần nâng cao hiệu quả công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo để bảo đảm công tác này được khách quan hơn, tránh sự đùn đẩy, né tránh và khắc phục tình trạng đơn thư khiếu nại phức tạp như trong thời gian hiện nay.