Áp lực từ thực tiễn

Thanh Hóa với diện tích tự nhiên và dân số lớn, từng đối mặt với một bộ máy hành chính cồng kềnh, nhiều đơn vị nhỏ lẻ, không đáp ứng được yêu cầu quản lý hiện đại. Các xã, phường không đạt tiêu chuẩn diện tích và dân số gây khó khăn trong phân bổ ngân sách, đầu tư hạ tầng, dẫn đến sự phân tán nguồn lực.

Có những xã chỉ có vài nghìn dân, diện tích nhỏ nhưng vẫn duy trì đầy đủ bộ máy hành chính như các xã lớn hơn. Điều này không chỉ tạo áp lực ngân sách mà còn làm giảm hiệu quả phục vụ nhân dân. Trong bối cảnh yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội ngày càng cao, Thanh Hóa buộc phải đưa ra những quyết sách quyết liệt để cải cách.

Giai đoạn 2019 - 2021, Thanh Hóa đã thực hiện sáp nhập 143 xã, phường, thị trấn, giảm từ 635 đơn vị xuống còn 559. Việc này không chỉ tinh gọn bộ máy mà còn mở đường cho việc quy hoạch phát triển đồng bộ hơn.

Tại huyện Đông Sơn, các xã nhỏ như Đông Tiến, Đông Nam được hợp nhất thành xã Đông Hoàng, tạo nên một đơn vị hành chính mới với quy mô dân số và diện tích đạt tiêu chuẩn. Điều này không chỉ giảm chi phí hành chính mà còn tạo điều kiện cho đầu tư cơ sở hạ tầng và dịch vụ công.

Việc sáp nhập kéo theo giảm đầu mối, giúp tinh giản biên chế mạnh mẽ. Trong vòng 5 năm (2015 - 2021), Thanh Hóa đã cắt giảm hơn 6.000 biên chế, tập trung vào những vị trí thật sự cần thiết. Đồng thời, triển khai các chương trình đào tạo nâng cao năng lực cho đội ngũ cán bộ nhằm đáp ứng yêu cầu quản lý mới.

Để đảm bảo tính hiệu quả sau sáp nhập, Thanh Hóa đã tăng cường đầu tư vào hạ tầng hành chính, đồng thời đẩy mạnh chuyển đổi số. Hiện nay, 80% dịch vụ công trực tuyến mức độ 4 của Thanh Hoá đã được triển khai, giúp người dân và doanh nghiệp tiết kiệm thời gian và chi phí khi thực hiện thủ tục hành chính.

Sáp nhập đơn vị hành chính đã giúp Thanh Hóa tiết kiệm hàng trăm tỷ đồng mỗi năm từ chi phí vận hành bộ máy. Những khoản tiết kiệm này được tái đầu tư cho phát triển hạ tầng, y tế, giáo dục, tạo nên những thay đổi tích cực trong đời sống người dân.

Bộ máy hành chính gọn nhẹ, hiện đại đã cải thiện đáng kể chất lượng phục vụ. Người dân ở các đơn vị hành chính mới sáp nhập đánh giá cao sự thuận tiện, nhanh chóng trong xử lý thủ tục. Tỷ lệ hài lòng với dịch vụ hành chính công đạt 92% vào năm 2023, tăng 10% so với năm 2020.

Môi trường hành chính minh bạch, hiệu quả đã trở thành đòn bẩy thu hút đầu tư. Các khu kinh tế trọng điểm như Nghi Sơn hay Lam Sơn - Sao Vàng ghi nhận dòng vốn hàng trăm nghìn tỷ đồng đổ vào nhờ niềm tin của nhà đầu tư đối với bộ máy hành chính tinh gọn, hiệu quả.

Nghị quyết của Quốc hội

Triển khai Nghị quyết số 1238/NQ-UBTVQH15 ngày 24/10/2024 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Thanh Hoá sẽ nhập toàn bộ diện tích tự nhiên và dân số của huyện Đông Sơn vào TP Thanh Hóa; thành lập mới 5 phường thuộc TP Thanh Hóa.

Sắp xếp các đơn vị hành chính cấp xã thuộc 9 địa phương cấp huyện, gồm: TP Sầm Sơn, thị xã Nghi Sơn và các huyện: Hậu Lộc, Nga Sơn, Hoằng Hóa, Hà Trung, Thạch Thành, Triệu Sơn, Yên Định. Sau sắp xếp, tỉnh Thanh Hóa có 26 đơn vị hành chính cấp huyện, 547 đơn vị hành chính cấp xã.

Chủ tịch UBND tỉnh Thanh Hoá Đỗ Minh Tuấn, Trưởng Ban Chỉ đạo thực hiện sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã tỉnh Thanh Hóa, giai đoạn 2023 – 2030 khẳng định, Nghị quyết số 1238 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã tỉnh Thanh Hóa, giai đoạn 2023 - 2025 là kết quả của sự nỗ lực, cố gắng rất lớn của Ban Chỉ đạo.

Chủ tịch UBND tỉnh Thanh Hoá Đỗ Minh Tuấn cho rằng, lấy người dân làm nhân tố trọng tâm, tạo điều kiện thuận lợi cho Nhân dân trong sinh hoạt, sản xuất và giao dịch ở đơn vị hành chính sau sắp xếp, thành lập. Khi chuyển đổi các loại giấy tờ cho Nhân dân, cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp do thay đổi đơn vị hành chính không được phép thu phí.

Cùng với đó, cơ quan chức năng phải xây dựng ngay kế hoạch quản lý, sử dụng trụ sở làm việc, nhà văn hóa phố, thôn, không được để xảy ra tình trạng bỏ hoang sau khi sắp xếp.

Thách thức trên chặng đường mới

Mặc dù đạt được nhiều thành tựu, Thanh Hóa vẫn đối mặt với không ít khó khăn. Một số người dân tại các đơn vị mới sáp nhập phải di chuyển xa hơn để tiếp cận các dịch vụ hành chính. Đội ngũ cán bộ bị tinh giản cần thời gian để chuyển đổi công việc, thích nghi với vị trí mới. Một số địa phương chưa được đầu tư hạ tầng đồng bộ, gây khó khăn cho việc triển khai các nhiệm vụ mới.

Để khắc phục các thách thức và phát huy hiệu quả từ cải cách, Thanh Hóa đã đề ra những định hướng cụ thể như: đầu tư hạ tầng đồng bộ đảm bảo các địa phương mới sáp nhập có điều kiện hoạt động tốt nhất. Đẩy mạnh chuyển đổi số mở rộng dịch vụ công trực tuyến, giảm thiểu khoảng cách về địa lý.

Tập trung đào tạo và xây dựng đội ngũ cán bộ có năng lực, tâm huyết với nhiệm vụ mới. Tạo sự đồng thuận cao trong nhân dân, khẳng định những lợi ích lâu dài từ việc sáp nhập đơn vị hành chính.

Việc tinh gọn đơn vị hành chính không chỉ là bài toán quản lý mà còn là cơ hội để Thanh Hóa đổi mới toàn diện, từ đó nâng cao chất lượng quản trị và thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội. Những kết quả tích cực mà Thanh Hóa đạt được trong thời gian qua là minh chứng rõ ràng cho tầm nhìn và quyết tâm của tỉnh.

Thanh Hóa đang dần khẳng định vị thế của mình như một điểm sáng trong cải cách hành chính, mở ra một chương mới cho sự phát triển toàn diện, bền vững, đồng thời góp phần xây dựng hình mẫu cho các địa phương khác noi theo.

Hà Anh