Cuộc thanh tra đột xuất này được triển khai theo chỉ đạo của Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực, dưới sự chỉ đạo trực tiếp của Tổng Bí thư Tô Lâm. Phó Tổng Thanh tra Nguyễn Văn Cường cho biết, nhận thức rõ tầm quan trọng, Thanh tra Chính phủ đã khẩn trương khởi động thanh tra từ ngày 8/1, với thời gian làm việc trực tiếp chỉ 40 ngày, dù thời kỳ thanh tra kéo dài 10 năm (2014-2024).

“Thời gian ngắn, khối lượng công việc khổng lồ, đoàn thanh tra phải kiểm tra gần 3.000 tài liệu, đối chiếu hàng nghìn quy định pháp luật thay đổi qua các thời kỳ. Đây là thách thức lớn”, ông Cường chia sẻ.

Kết quả, chỉ sau 59 ngày, nhanh hơn cả một cuộc thanh tra thông thường, kết luận thanh tra được ban hành, đạt chất lượng cao. Theo ông Cường, hình ảnh hai bệnh viện hoành tráng, tiêu tốn hàng chục nghìn tỷ đồng nhưng để cỏ mọc um tùm suốt 10 năm là “điển hình của sự lãng phí trong đầu tư công”, gây xót xa trong xã hội.

Thanh tra Chính phủ đặt mục tiêu làm rõ 5 vấn đề: nguyên nhân, sai phạm, trách nhiệm, thiệt hại và lãng phí. Kết luận chỉ ra, dù hoàn thiện 95%, hai dự án phải dừng thi công, không sử dụng được do nhiều sai phạm pháp luật. Giá trị lãng phí lên đến hàng nghìn tỷ đồng,  cao gấp rất nhiều lần so với số tiền thiệt hại tạm tính khoảng 100 tỷ đồng. 

Kết quả thanh tra cho thấy những sai phạm trong quá trình triển khai 02 dự án có tính hệ thống, vi phạm sau có nguyên nhân từ vi phạm trước; có yếu tố chủ quan xảy ra ở hầu hết các khâu, từ chuẩn bị đầu tư đến thực hiện đầu tư; từ phê duyệt chủ trương, kế hoạch lựa chọn nhà thầu; tổ chức đấu thầu; lựa chọn, ký kết và thực hiện các gói thầu.

Hợp đồng xây dựng ký kết không rõ ràng, không tuân thủ bất kỳ quy định nào tại các văn bản quy phạm pháp luật về hợp đồng trong hoạt động xây dựng. Vừa ký hợp đồng xong thì 08 ngày sau đã phải đề nghị điều chỉnh thiết kế cơ sở. Do đó nên thi công khi chưa có thiết kế kỹ thuật, chưa có bản vẽ thiết kế thi công và chưa có cả dự toán.

Theo Phó Tổng Thanh tra Nguyễn Văn Cường, hiện tượng “lãng phí” tại 02 dự án diễn ra rất phổ biến, dưới nhiều dạng thức khác nhau, gây ra nhiều hệ lụy đặc biệt nghiêm trọng, có hệ lụy về vật chất như suy giảm nguồn lực, tăng gánh nặng chi phí do quản lý, sử dụng tài sản công không hiệu quả; có hệ lụy phi vật chất như việc lãng phí cơ hội khám chữa bệnh của nhân dân; gây nhức nhối trong dự luận xã hội; làm suy giảm lòng tin của người dân vào sự nghiệp bảo vệ, chăm sóc sức khỏe nhân dân của Đảng, Nhà nước. 

Đáng chú ý, tại Kết luận thanh tra, Thanh tra Chính phủ đã chuyển hồ sơ vụ việc có dấu hiệu tội phạm đến Bộ Công an xem xét điều tra, xử lý theo quy định pháp luật.

Cơ sở 2 của Bệnh viện Bạch Mai có quy mô bệnh viện 1.000 giường bệnh, tổng mức đầu tư 4.990 tỉ đồng, nguồn vốn ngân sách Nhà nước 4.500 tỉ đồng và nguồn khác.

Cơ sở 2 của Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức có quy mô bệnh viện 1.000 giường, tổng 117.714m2 sàn. Tổng mức đầu tư 4.968 tỉ đồng, nguồn vốn ngân sách Nhà nước 4.500 tỉ đồng và nguồn khác.