Theo Bloomberg, chỉ tính riêng trong năm 2020, có khoảng 39 công ty Trung Quốc trong và ngoài nước được ghi nhận đã vỡ nợ gần 30 tỷ USD trái phiếu, tăng hơn 14% so với cùng kỳ năm trước.

Cụ thể, giá trị các vụ vỡ nợ trên thị trường trong nước giảm từ 142 tỷ NDT trong năm 2019, xuống còn 137 tỷ NDT vào năm 2020. Trong khi đó, con số này tại thị trường nước ngoài đã tăng vọt lên mức 8,6 tỷ NDT, từ mức 3,9 tỷ NDT trong năm 2019.

Theo nhà phân tích tín dụng tại China Merchants Securities – ông Yuze Li nhận định: “Ngân hàng trung ương sẽ thực hiện các chính sách tiền tệ thận trọng hơn trong năm nay. Nhiều công ty có thể sẽ gặp khó khăn về nguôn vốn. Đến thời gian đáo hạn, các vụ vỡ nợ ở trong và ngoài nước ước tính sẽ tăng từ 10 đến 30% so với năm trước”.

Nền kinh tế lớn thứ hai thế giới đang trên đà phục hồi sau cuộc khủng hoảng đại dịch Covid-19, tạo cơ hội cho chính quyền nước này tập trung hơn vào việc xoa dịu các khoản nợ xấu trong bộ máy tài chính.

Hiện, đây cũng là một áp lực lớn lên các doanh nghiệp Trung Quốc sau nhiều tháng trì trệ vì lệnh phong tỏa: Trong 6 tháng cuối năm 2020, số vụ vỡ nợ của các doanh nghiệp Trung Quốc tại thị trường nội địa tăng trung bình 47% lên mức 13,6 tỷ NDT. Con số này vào thời điểm 6 tháng đầu năm 2020 chỉ đạt mức 9,2 tỷ NDT.

Nổi bật trong số các ngành có sức khỏe tài chính kém nhất trong năm ngoái là ngành công nghệ, chiếm 28% tổng số các vụ vỡ nợ, tiêu biểu là vụ vỡ nợ của Tập đoàn Peking University Founder Group.. Tiếp đến là ngành tiêu dùng, trong đó có vụ vỡ nợ của Brilliance Auto Group Holdings Co., gây thiệt hại 36 tỷ NDT. Xếp thứ ba là ngành tài chính với 26 tỷ NDT. Trên thị trường trái phiếu niêm yết bằng đồng USD, lĩnh vực tài chính chiếm khoảng 43% tổng số vụ vỡ nợ, sau đó là lĩnh vực công nghệ và năng lượng.

​Những vụ vỡ nợ của ba công ty quốc doanh như Yongcheng Coal and Electricity Holding Group, Huachen Automotive Group Holdings và nhà sản xuất chip được Đại học Thanh Hoa rót vốn đang đẩy những lo ngại về sức khỏe tài chính của các doanh nghiệp nhà nước Trung Quốc lên mức “báo động”.

Tình trạng “bom nợ” tại các địa phương Trung Quốc đang trên đà tăng vọt, đặc biệt là sau hàng loạt vụ vỡ nợ trái phiếu liên tiếp của 5 doanh nghiệp thuộc sở hữu nhà nước tại thị trường nội địa, lần đầu tiên xảy ra kể từ năm 2016.

Trong 3 năm qua, Thanh Hải là tỉnh có tỷ lệ vỡ nợ cao nhất, với 19,5%. Tiếp sau là các tỉnh Hải Nam, Liêu Ninh và khu tự trị Ninh Hạ với tỷ lệ vỡ nợ khoảng 7%. Những con số này cho thấy đây là những khu vực có tiềm năng kinh tế yếu nhưng năng lực quản lý tài chính của cán bộ địa phương còn kém hiệu quả.

Trên thị trường hải ngoại, giới đầu tư Trung Quốc đang hướng đến những trái phiếu "keepwell" - điều khoản yêu cầu công ty trong nước phải cam kết giữ cho chi nhánh ở nước ngoài - cũng là nơi phát hành trái phiếu - không bị phá sản, song không cần đảm bảo sẽ thanh toán cho các trái chủ.

Tại thị trường hải ngoại, giới đầu tư Trung Quốc trong năm nay đang có xu hướng thiên về những trái phiếu “keepwell”. Điều khoản “keepwell” thường yêu cầu các doanh nghiệp trong nước phải cam kết giữ cho chi nhánh ở nước ngoài đang phát hành trái phiếu không bị phá sản, song, cũng không cần đảm bảo sẽ thanh toán cho các trái chủ.

Trên thực tế, công ty mẹ chọn cách mua lại tài sản hoặc cổ phần của các công ty con như một biện pháp hỗ trợ cho các khoản thanh toán phát sinh từ những mã trái phiếu được phát hành ở nước ngoài.

Tuy vậy, sau vụ vỡ nợ của Peking University Founder Group tháng 8 năm ngoái, công ty mẹ là Tsinghua Unigroup – nhà sản xuất chip được hậu thuẫn bởi trường Đại học Thanh Hoa– cho rằng họ không có trách nhiệm giải quyết đối với 5 lô trái phiếu “keepwell”. Động thái này từ phía Tsinghua đã khiến một số nhà đầu tư đem vụ việc này kiện ra tòa quốc tế.     

      Hương Vũ