Ngoại trưởng Thổ Nhĩ Kỳ Mevlut Cavusoglu tuyên bố rằng các nhà tài phiệt Nga bị trừng phạt bởi các lệnh trừng phạt sẽ được chào đón ở Thổ Nhĩ Kỳ với tư cách là khách du lịch và nhà đầu tư miễn là các giao dịch kinh doanh của họ tuân theo luật pháp quốc tế.

Động thái này diễn ra nhân một ngày Tổng thống Recep Tayyip Erdogan nói rằng "một số nhóm vốn nhất định" có thể "dừng chân tại bến của chúng tôi", một dẫn chứng rõ ràng về sự xuất hiện gần đây của một số tài sản xa xỉ thuộc sở hữu của Nga ở Thổ Nhĩ Kỳ, bao gồm hai du thuyền sang trọng và một máy bay riêng, đều thuộc quyền sở hữu của tỷ phú Roman Abramovich.

Điều này đã dấy lên suy đoán rằng Thổ Nhĩ Kỳ - một quốc gia không thuộc EU nhưng hiện là thành viên NATO, đang tích cực khuyến khích đầu tư từ các tỷ phú trong “danh sách đen” để củng cố nền kinh tế đang bị suy sụp của mình. Theo hãng tin Reuters, những vị tỉ phú Nga đang tích cực tìm kiếm các khoản đầu tư ở nước này.

Tuy nhiên, những lợi ích tương lai có thể là thiển cận đối với một quốc gia đang thực hiện một hành động cân bằng “mong manh” giữa Nga và phương Tây. Theo Defne Arslan, giám đốc cấp cao tại Hội đồng Đại Tây Dương ở Thổ Nhĩ Kỳ, đồng thời là cựu nhà kinh tế của Đại sứ quán Mỹ ở Ankara, nhận định rằng: “Việc thu hút nguồn vốn cũng như đầu tư của Nga có thể gây tổn hại cho Thổ Nhĩ Kỳ trong dài hạn.”

Làm thế nào để cân bằng giữa hai cục diện?

Thổ Nhĩ Kỳ đang cố gắng đi đúng hướng trong cuộc xung đột đang diễn ra ở Ukraine. Nước này đã không lên án hay tẩy chay bất kì động thái nào của Nga trong cuộc xung đột này.

Thay vào đó, nước này đã hoạt động như một bên hỗ trợ trung lập cho các cuộc đàm phán hòa bình giữa Nga và Ukraine. Các cuộc đàm phán tại Istanbul hôm thứ Ba (29/3) dường như làm dấy lên hy vọng về một bước đột phá sau khi Nga đồng ý giảm quy mô cuộc tấn công quân sự vào Kyiv và Chernihiv, trong khi các nhà đàm phán Ukraine đề xuất trung lập để đổi lấy đảm bảo an ninh.

Với mối quan hệ kinh tế và ngoại giao chặt chẽ với Nga, đặc biệt là về năng lượng, quốc phòng, thương mại và du lịch, tính trung lập trên danh nghĩa của Thổ Nhĩ Kỳ được thế giới hiểu rõ. Do đó, các đồng minh phương Tây đã không thúc ép Thổ Nhĩ Kỳ tham gia các biện pháp trừng phạt, và họ khó có thể trừng phạt nếu nước này không trừng phạt.

Trên thực tế, dòng vốn đầu tư nước ngoài và tài sản xa xỉ có thể mang lại lợi ích cho nền kinh tế bị bao vây của Thổ Nhĩ Kỳ, vốn bước vào chế độ khủng hoảng vào tháng 9 năm ngoái sau khi các đợt cắt giảm lãi suất không chính thống đã đẩy lạm phát lên mức kỉ lục.

Theo Emre Peker, giám đốc và chuyên gia Thổ Nhĩ Kỳ tại công ty tư vấn rủi ro chính trị Eurasia Group, sự “khoan dung” của phương Tây có thể sẽ suy yếu nếu Thổ Nhĩ Kỳ bắt đầu tích cực tìm kiếm sự giàu có bị trừng phạt này.

Thổ Nhĩ Kỳ - nền kinh tế “rủi ro”

Với áp lực mà cuộc chiến và các lệnh trừng phạt tiếp theo của Nga đã gây ra đối với nền kinh tế của mình, Thổ Nhĩ Kỳ không thể chịu được các biện pháp trừng phạt thứ cấp.

Tháng trước, Thổ Nhĩ Kỳ đã ghi nhận tình trạng lạm phát đã tăng lên mức cao nhất trong 20 năm là 54,4% trong bối cảnh đồng lira lao dốc và giá hàng hóa tăng vọt.

Áp lực lạm phát ngày càng cao, gây bất ổn cho nền kinh tế Thổ Nhĩ Kỳ. Việc áp dụng các biện pháp trừng phạt sẽ làm hạn chế hoặc ngừng hoạt động du lịch của du khách đến từ Nga và Ukraine - những quốc gia chiếm khoảng một phần ba lượng du lịch quốc nội. Và sẽ ảnh hưởng đến quỹ đầu tư của Thổ Nhĩ Kỳ vào Ukraine và Nga.

Trong khi đó, Tổng thống Thổ Nhĩ Kì Erdogan mong muốn duy trì danh tiếng của mình như một “sứ giả” độc lập trong cuộc xung đột đang diễn ra, với hy vọng giành được sự ủng hộ ở cả trong và ngoài nước trước cuộc bầu cử năm 2023.

Tuy nhiên, vẫn có những cơ hội để Thổ Nhĩ Kỳ củng cố nền kinh tế và hưởng lợi từ dòng chảy của cải từ Nga trong khi tránh những tác động chính trị và kinh tế. Điều đó bao gồm việc thu hút đầu tư từ một số trong số 450 thương hiệu phương Tây cho đến nay đã rút khỏi Nga, theo Arslan của Hội đồng Đại Tây Dương.

Nếu phương án này có thể được thực hiện thì sẽ là một cơ hội lớn cho Thổ Nhĩ Kỳ, không chỉ theo kịp các đồng minh phương Tây mà còn có khả năng thu hút đầu tư từ các công ty nước ngoài.

“Không chỉ các công ty Mỹ, mà nhiều thương hiệu và tập đoàn từ khắp nơi trên thế giới đang tháo chạy khỏi Nga. Tất nhiên, cánh cửa của chúng tôi đang mở rộng cho những ai đến đất nước của chúng tôi, ” vị tổng thống này tuyên bố.

Lê Na (theo CNBC)