Theo Bộ Y tế, ước tính mỗi người dân Việt Nam uống gần 43 lít bia/năm. Dự báo mức tiêu thụ này sẽ còn tiếp tục tăng vì theo quy hoạch của Bộ Công thương, đến năm 2035, cả nước sản xuất khoảng 5,5 tỷ lít bia và dự kiến với dân số khi đó ở mức 105 triệu người thì trung bình mỗi người dân Việt Nam sẽ uống 52 lít bia/năm. Mức tiêu thụ rượu, bia ở Việt Nam hiện xếp thứ hai các nước Đông – Nam Á, xếp thứ 10 châu Á và thứ 29 thế giới.

“Có ít nhất 40% số nạn nhân tai nạn giao thông (TNGT) là do người điều khiển phương tiện vi phạm nồng độ cồn (NĐC)”, Phó Chủ tịch Ủy ban An toàn giao thông (ATGT) quốc gia – Khuất Việt Hùng nhận xét sau hàng loạt vụ tai nạn giao thông (TNGT) thảm khốc xảy ra vì người điều khiển phương tiện cơ giới đường bộ lạm dụng rượu bia. Thực trạng này một lần nữa gióng lên hồi chuông cảnh tỉnh cho những ai đã và đang cố tình vi phạm quy định pháp luật về NĐC khi tham gia giao thông….

Theo đó, mỗi ngày ở Việt Nam có khoảng 22 người tử vong do TNGT, một trong những nguyên nhân chính là vì sử dụng rượu, bia. Mặc dù quy định xử phạt NĐC đã được đưa vào Luật Giao thông và được tuyên truyền, thực hiện trong thời gian qua nhưng hiệu quả chưa cao. Cần phải có những hành động ngăn chặn tác hại của việc lạm dụng rượu, bia đối với sức khỏe của con người và ATGT là vấn đề Việt Nam đang đặc biệt quan tâm hiện nay.

Một trong những giải pháp thiết thực để giảm thiểu TNGT do uống bia rượu, Ủy ban ATGT quốc gia đã thực hiện chuỗi hoạt động “Uống có trách nhiệm và ATGT năm 2018”. Đây là năm thứ 2 chương trình này được tổ chức với nhiều hoạt động chính về nâng cao hiệu quả công tác thực thi pháp luật liên quan đến NĐC, thực hiện phương châm “Đã uống rượu, bia – Không lái xe” đối với người điều khiển phương tiện cơ giới đường bộ; truyền thông nâng cao nhận thức về uống có trách nhiệm tại cộng đồng; truyền thông, giáo dục cho học sinh phòng tránh lạm dụng đồ uống có cồn; nghiên cứu ảnh hưởng của việc lạm dụng rượu, bia đến hành vi điều khiển mô tô, xe gắn máy…

Luật Giao thông đường bộ đã quy định cấm hoàn toàn đối với người điều khiển ô tô và chỉ cho phép người điều khiển mô tô, xe gắn máy một lượng nhỏ cồn có trong khí thở. Đồng thời, Nghị định 46/2016/NĐ-CP quy định mức phạt lên tới 18 triệu đồng đối với người điều khiển ô tô sử dụng rượu bia. Đối với xe gắn máy chỉ cho phép một lượng rất nhỏ dưới 50 miligam đến 80 miligam/100 mililít máu hoặc vượt quá 0,25 miligam đến 0,4 miligam/1 lít khí thở, nếu trên ngưỡng này sẽ bị phạt tiền từ 01 – 02 triệu đồng và tước Giấy phép lái xe 01 – 3 tháng.

Tuy nhiên trong thực tế, người dân vẫn vi phạm, trước các quán bia, nhà hàng ô tô đỗ hàng dài, bãi đỗ xe máy không có chỗ để. Bên cạnh đó, lực lượng CSGT mỏng không đủ điều kiện, trang thiết bị kỹ thuật để có thể kiểm tra trên một địa bàn rộng như các đô thị; máy đo nồng độ cồn mới chỉ trang bị đến CSGT cấp tỉnh (khoảng 3 máy/tỉnh) và vài huyện trọng điểm, nhiều máy đo lạc hậu, không đo được chỉ số nồng độ cồn theo yêu cầu hoặc phải thổi nhiều lần mới hiện chỉ số… Chính vì vậy, việc xử lý lái xe vi phạm nồng độ cồn vẫn chưa đáp ứng được yêu cầu, vi phạm vẫn còn phổ biến.

Thực tế cho thấy, mặc dù Nghị Định 46/2016 của Chính phủ đã có hiệu lực, mỗi năm có hàng trăm nghìn lượt người tham gia giao thông bị lập biên bản vì lỗi vượt quá nồng độ cồn theo quy định. Tuy nhiên nhìn vào những vụ tai nạn nghiêm trọng do lạm dụng rượu bia; số người sử dụng rượu bia thì có thể thấy việc xử phạt như hiện nay cũng chỉ là “ném đá ao bèo” giải quyết phần ngọn, chưa giải quyết được triệt để thói quen sử dụng rượu bia khi tham gia giao thông. Ở Nhật Bản, người điều khiển phương tiện có nồng độ cồn từ 0,15mg/lít khí thở (tương đương với 1 ly bia) sẽ bị phạt tù lên tới 3 năm và 500.000 yen (khoảng 104 triệu đồng). Tại Hàn Quốc, nếu nồng độ cồn vượt mức 0,05mg/lít khí thở, người lái xe sẽ bị quy vào tội hình sự và có thể ngồi tù 3 năm và phạt 10 triệu won (khoảng 206 triệu đồng)…

Xét ở góc độ thực tế đời sống, nếu uống rượu bia chừng mực còn tốt cho sức khỏe. Nhưng do lạm dụng rượu bia nên nhiều người đã là đối tượng của rượu bia sai khiến, gây ra những vụ việc trái với lẽ đời, thậm chí đánh đổi cả tính mạng. Tăng cường công tác truyền thông về an toàn giao thông đối với cộng đồng dân cư, từng bước thay đổi thói quen xử dụng rượu bia khi tham gia giao thông. Cùng với đó có một chế tài đủ mạnh, đủ sức răn đe, giáo dục các hành vi lạm dụng rượu bia khi tham gia giao thông. Mỗi người dân, hãy là người uống rượu bia có văn hóa, có trách nhiệm với bản thân và cộng đồng.

Phạm Thành