Không nên quy định tổ chức đấu thầu trước

Tại hội nghị Đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách (từ 5-7/4), cho ý kiến về dự án Luật Đấu thầu (sửa đổi), đa số các Đại biểu Quốc hội (ĐBQH) đánh giá dự thảo Luật lần này đã được tiếp thu, chỉnh sửa nghiêm túc, gần tiến tới các tiêu chí về minh bạch, liêm chính. Tuy nhiên, một số quy định về tổ chức đấu thầu, chỉ định thầu là nội dung tiếp tục nhận được sự quan tâm, góp ý hoàn thiện dự thảo Luật.

ĐBQH Phạm Văn Hòa (Đồng Tháp) cho biết, thực tế thời gian qua, việc tổ chức đấu thầu trước có nhiều hệ lụy, bởi nếu tổ chức đấu thầu trước nhưng hồ sơ mời thầu chưa xong, cấp thẩm quyền chưa cho ý kiến hoặc trong quá trình giải phóng mặt bằng chưa hoàn thành, giá trị xây lắp tăng, giá nhân công tăng dẫn tới đội vốn… phát sinh nhiều tiêu cực. Vì vậy, ĐBQH Phạm Văn Hòa đề nghị cân nhắc không nên quy định đấu thầu trước trong dự thảo Luật Đấu thầu (sửa đổi). 

Khẳng định chỉ định thầu là hết sức cần thiết, ĐBQH Phạm Văn Hòa nêu thực tế phần lớn các chủ đầu tư không dám chỉ định thầu, vì có rất nhiều quy định ràng buộc và phải chịu trách nhiệm nếu dự án không hoàn thành, hoặc chậm triển khai do nhiều nguyên nhân. Vì vậy, cần có sự cân nhắc quy định rõ ràng, cụ thể để các chủ đầu tư dám chỉ định thầu.

“Tôi nghĩ rằng, chỉ định thầu cũng phải có giảm giá, nếu tỷ lệ đấu thầu chỉ giảm giá dưới 1% thay vì giảm giá 5%, 10% như chỉ định thầu, tại sao chúng ta không thực hiện chỉ định thầu mà lại tổ chức đấu thầu?”, ĐBQH Phạm Văn Hòa đặt vấn đề.

Đại biểu cũng thống nhất với quy định về đấu thầu dự án, nhưng dự thảo luật cần quy định cụ thể hơn đảm bảo khách quan, công bằng cho các nhà đầu tư, tránh hình thức.

Cùng quan tâm tới dự án Luật Đấu thầu (sửa đổi), ĐBQH Tạ Văn Hạ (Quảng Nam) đề nghị cân nhắc quy định chỉ định thầu đối với gói thầu thuộc dự án quan trọng quốc gia áp dụng hình thức chỉ định thầu theo nghị quyết của Quốc hội. Đại biểu cho biết, Luật Đầu tư công quy định Quốc hội cho ý kiến về chủ trương đầu tư dự án, chủ trương này khác với chủ trương chỉ định thầu. Chủ trương theo Luật Đầu tư công gắn với phát triển kinh tế - xã hội, gắn với an sinh xã hội, gắn với quốc kế dân sinh khác với chủ trương cho chỉ định thầu với mục tiêu để thực hiện. Vì vậy, quy định như dự thảo Luật chưa đúng chức năng, nhiệm vụ của Quốc hội và hệ thống pháp luật hiện hành.

Tạo môi trường cạnh tranh bình đẳng

Trong khi đó, ĐBQH Đinh Ngọc Minh (Cà Mau) đề nghị tách “gói thầu cấp bách cần triển khai ngay nhằm mục tiêu bảo vệ chủ quyền, an ninh quốc gia” với gói thầu “để thực hiện phục vụ ngay hoặc để xử lý kịp thời hậu quả gây ra do sự cố bất khả kháng". Theo đó, gói thầu về an ninh quốc gia là đặc biệt có thể phải chỉ định thầu trong suốt quá trình thực hiện, nhưng gói thầu về khắc phục sự cố thiên tai hoặc bất khả kháng thì chỉ cần thực hiện trong thời gian ngắn. Việc tách gói thầu như vậy, các chủ đầu tư không thể lợi dụng việc chỉ định gói thầu về thiên tai nhưng cách 2 năm sau vẫn tiến hành chỉ định thầu, đại biểu Đinh Ngọc Minh cho biết.

Thay mặt cơ quan thẩm tra dự thảo Luật Đấu thầu (sửa đổi), Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách của Quốc hội Nguyễn Hữu Toàn làm rõ một số vấn đề ĐBQH nêu liên quan đến quy định về chỉ định thầu. Trong đó, khẳng định cơ quan thẩm tra và cơ quan soạn thảo sẽ rà soát và tiếp thu tối đa những ý kiến hợp lý và báo cáo ĐBQH, báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội để trình ra Quốc hội tại Kỳ họp thứ 5 sắp tới.

Về chỉ định thầu tại Điều 23 của dự thảo Luật, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách Nguyễn Hữu Toàn cho biết, hầu hết ĐBQH thống nhất theo hướng thu hẹp phạm vi trường hợp chỉ định thầu. Các ĐBQH cũng thống nhất quan điểm xây dựng luật đủ rõ, đủ cụ thể để lựa chọn được nhà thầu với chất lượng đảm bảo và giá hợp lý. Đặc biệt, xây dựng luật cần tạo ra môi trường cạnh tranh bình đẳng cho các nhà sản xuất, các nhà cung cấp được tham gia vào các gói thầu của khu vực công cũng như khu vực ngoài nhà nước.