Với hàng chục hộ dân mưu sinh và sống khỏe nhờ nuôi cá lồng, hồ thuỷ điện Cửa Đạt được xem là trung tâm của nghề nuôi cá lồng ở huyện Thường Xuân.

Gia đình anh Nguyễn Văn Sinh (36 tuổi, trú tại xã Ngọc Phụng, huyện Thường Xuân, tỉnh Thanh Hóa) là một trong những hộ mưu sinh trên hồ thủy điện Cửa Đạt với các lồng nuôi cá lăng, diêu hồng, trắm đen,... Anh Sinh hiện là Giám đốc của Hợp tác xã Dịch vụ nuôi trồng thuỷ sản hồ Cửa Đạt với 106 lồng nuôi của hơn 16 hộ gia đình cùng tham gia.

Anh Sinh cho biết, từ tháng 3/2018, gia đình tham gia mô hình nuôi cá lăng, diêu hồng trong lồng ở lòng hồ thủy điện Cửa Đạt do huyện Thường Xuân triển khai. Được đầu tư vốn, anh Sinh mạnh dạn vay thêm để phát triển hơn 20 lồng nuôi cá.

Cũng theo anh Sinh, tại Hợp tác xã Dịch vụ nuôi trồng thuỷ sản hồ Cửa Đạt, hộ nuôi ít từ 2-3 lồng còn nhiều thì hơn 20 lồng cá. Tính chung cả hợp tác xã cho ra sản lượng khoảng 150 tấn cá/năm, thu về khoảng hơn 10 tỷ đồng.

Vốn là dân lao động tay chân, trước đây chỉ biết đến nghề lái xe tải với đủ nghề mưu sinh khác nhau, anh Sinh gặp rất nhiều khó khăn khi mới chuyển sang nuôi cá.

Anh Sinh nghẹn ngào nhớ lại những ngày đầu: "Cũng đóng 'học phí' nhiều lắm! Ban đầu, do chưa có kinh nghiệm nên toàn bộ cá đều chết do bệnh sơ mang của cá và nhiễm nấm vây. Gia đình thua lỗ nặng, gần như mất trắng vốn đầu tư cho lần khởi nghiệp đó".

"Có lần, hơn 1 vạn cá lăng được thả xuống lồng do không có kinh nghiệm nên cá bị trôi ra hồ. Nhìn cá bơi đi, rồi có người dân bắt được mà chỉ biết cười ra nước mắt. Mất trắng hơn 200 triệu mà không làm được gì. Những lúc ấy lại nhủ lòng thôi xem như là phóng sinh", anh Sinh chia sẻ.

Không nản chí, anh Sinh đã đi khắp nơi để học hỏi, tìm hiểu cách chăm sóc, trị bệnh cho cá lồng. Về nhà, anh đã xây dựng diện tích lồng khoảng 108m3 nuôi được khoảng 3 tấn cá. Lồng được phủ nhiều lớp lưới để tạo không gian rộng cho cá bơi lội thoải mái, khỏe mạnh, hạn chế dịch bệnh. 

Sau nhiều tháng thả lứa đầu tiên, đàn cá của anh đạt trọng lượng tốt để thu hoạch. Bước đầu có được hiệu quả, anh Sinh cùng nhiều hộ dân trong huyện liên kết, tiếp tục phát triển nghề nuôi cá trên lòng hồ thủy điện với hơn 100 lồng.

Theo anh Sinh, nếu nuôi tốt thì mỗi năm sẽ thu được 2-3 tấn cá thương phẩm/lồng. Với giá bán cá lăng khoảng 100.000 - 110.000 đồng/kg; cá diêu hồng khoảng 50.000 - 60.000 đồng/kg.

Gia đình anh thu lãi 300 - 400 triệu đồng mỗi năm. Cá xuất bán khắp tỉnh Hải Dương, Hưng Yên, Hải Phòng, Hà Nội và các địa phương lân cận như Nghệ An, Hà Tĩnh.

Tương tự, ông Trịnh Xuân Châu (sinh năm 1961, trú tại thị trấn Thường Xuân, huyện Thường Xuân) ban đầu mới chỉ dám đầu tư 5 lồng thì đến nay đã lên hơn 20 lồng cá diêu hồng, cá lăng.

Ông Châu cho hay, trước kia gia đình ông sống bằng nhiều nghề khác nhau nhưng mãi không thoát nghèo. Kể từ khi nuôi cá ở lòng hồ thủy điện Cửa Đạt, cuộc sống gia đình đã thay đổi, khấm khá hơn.

Chia sẻ thêm về quy trình nuôi các lồng, anh Sinh cho biết, nuôi cá trong lồng không hề dễ, cần phải tuân thủ rất nhiều quy trình. Sau khi thu hoạch cá, người nuôi phải vệ sinh lồng cá và lưới. Thường xuyên theo dõi sức khỏe của đàn cá, nếu cá có dấu hiệu lạ thì tìm hiểu nguyên nhân để trị bệnh, tránh việc lây lan ra cả đàn.

Nhờ việc đẩy mạnh áp dụng khoa học kỹ thuật mà nhiều hộ dân huyện Thường Xuân đã khấm khá, thu hàng trăm triệu đồng mỗi năm nhờ nghề nuôi cá lồng.

Nhằm bảo đảm hiệu quả từ sự gắn kết giữa nuôi cá lồng và du lịch sinh thái, các hộ dân ở khu vực nuôi cá luôn quan tâm đến chất lượng nguồn cá sạch, thực hiện đúng hướng dẫn về kỹ thuật chăm sóc cá, thức ăn, thời điểm thu hoạch.

Đồng thời, giữ gìn vệ sinh, bảo đảm cho cảnh quan hồ luôn tự nhiên, xanh, sạch, đẹp, góp phần thu hút ngày càng đông đảo khách khi đến tham quan, du lịch nơi đây.

Điểm mới trong mô hình nuôi cá lồng ở lòng hồ Cửa Đạt những năm gần đây là các hộ dân vừa nuôi cá lồng cung cấp cho thị trường, vừa gắn với phát triển du lịch sinh thái.

Để sự gắn kết này mang lại hiệu quả kinh tế cao, các hộ dân đã chủ động kết hợp vừa nuôi cá, vừa đầu tư thuyền du lịch để phục vụ du khách, như: dịch vụ đưa đón khách trên thuyền vào các điểm tham quan trong quần thể hồ Cửa Đạt, phục vụ nhu cầu ẩm thực ngay trên thuyền, đưa khách tham quan khu nuôi cá, chế biến các món ăn từ sản phẩm cá lồng...

Nhờ những cách làm này, du khách được trải nghiệm những dịch vụ mới mẻ, tham quan và sử dụng dịch vụ, sản phẩm đặc sản của địa phương. 

X

Có thể thấy, các công trình thủy lợi, thủy điện được đầu tư và đưa vào sử dụng đã tạo ra diện tích mặt hồ lớn là điều kiện thuận lợi để người dân sống ven các lòng hồ phát triển nghề nuôi trồng thủy sản theo hướng sản xuất hàng hóa. Qua đó, góp phần chuyển đổi cơ cấu sản xuất, phát triển kinh tế - xã hội, nâng cao đời sống của người dân.

Năm 2018, huyện Thường Xuân đã xây dựng và phê duyệt Đề án “Hỗ trợ, khuyến khích đầu tư phát triển sản xuất nông nghiệp trên địa bàn, giai đoạn 2019-2021”; trong đó, chú trọng hỗ trợ phát triển nghề nuôi cá lồng theo hướng an toàn sinh học tại vùng lòng hồ thủy lợi, thủy điện, tạo điều kiện để người dân vươn lên làm giàu từ nuôi trồng thủy sản.

Hà Anh