(CLO) Như tin đã đưa, sáng 24/8, Chính phủ tổ chức Hội nghị trực tuyến toàn quốc về môi trường nhằm đánh giá thực trạng và xác định những nhiệm vụ, giải pháp nâng cao hiệu quả công tác bảo vệ môi trường.

Báo cáo của Bộ Tài nguyên và Môi trường tại Hội nghị cho biết, cả nước hiện có 283 khu công nghiệp với hơn 500.000 m3 nước thải/ngày đêm, nhưng mới 75% số khu có hệ thống xử lý nước thải tập trung; có 615 cụm công nghiệp nhưng chỉ khoảng 5% số này có hệ thống xử lý nước thải tập trung. Ngoài ra, có 787 đô thị với 3 triệu mét khối nước thải/ngày đêm, nhưng hầu hết chưa được xử lý. Đáng lo ngại hơn, mỗi năm cả nước sử dụng hơn 100.000 tấn hóa chất bảo vệ thực vật, phát sinh hơn 23 triệu tấn rác thải sinh hoạt, hơn 7 triệu tấn chất thải rắn...

Nhiều cơ sở sản xuất gây ô nhiễm môi trường từ cách đây nhiều năm, chưa được giải quyết triệt để. Theo Quyết định 64 của Thủ tướng Chính phủ năm 2003, thì có 439 cơ sở gây ô nhiễm môi trường phải xử lý, nhưng đã 13 năm trôi qua, vẫn có 44 cơ sở chưa xử lý xong, gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng và kéo dài. Khối doanh nghiệp FDI đóng góp 70% tốc độ tăng trưởng, nhưng các doanh nghiệp này đang có xu hướng dịch chuyển dòng vốn vào các ngành tiêu tốn năng lượng và tài nguyên, nhân lực, không thân thiện với môi trường.

Quan điểm của các bộ, ngành, địa phương đều bày tỏ lo ngại trước thực trạng môi trường, đặc biệt là sự cố môi trường biển miền Trung vừa qua diễn ra trên diện rộng, gây ra hậu quả lớn về kinh tế, xã hội, môi trường trước mắt và lâu dài; ảnh hưởng trực tiếp đến các ngành đánh bắt, nuôi trồng, chế biến thuỷ, hải sản, làm muối, dịch vụ hậu cần nghề cá, du lịch; làm xáo trộn, gây mất an ninh trật tự, tâm lý bức xúc, bất an trong nhân dân.

Bên cạnh đó, hiện nay việc xử lý chất thải rắn chưa có biện pháp xử lý hiệu quả, mới chủ yếu là chôn lấp, tiềm ẩn nguy cơ gây nguy hại môi trường sau này. Một bất cập khác là kinh phí, nhân lực, công cụ dành cho công tác quản lý môi trường còn hạn chế, chi thường xuyên cho công tác bảo vệ môi trường chỉ chiếm 1% ngân sách hàng năm. Đây là mức thấp và cần thiết phải có cơ chế xã hội hóa, huy động từ nhiều nguồn…

Phát biểu kết luận Hội nghị, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh tinh thần chỉ đạo là huy động sức mạnh cả hệ thống chính trị, các ngành, các cấp, cộng đồng doanh nghiệp và người dân để tạo chuyển biến căn bản trong ngăn chặn, tiến tới đẩy lùi ô nhiễm môi trường.

Cho rằng nguyên nhân chủ quan là chủ yếu dẫn tới thực trạng ô nhiễm môi trường, Thủ tướng lưu ý cấp ủy, chính quyền ở nhiều địa phương chưa phát huy đúng vai trò, trách nhiệm về bảo vệ môi trường, còn phổ biến tình trạng chú trọng lợi ích kinh tế trước mắt, chỉ tập trung vào tăng trưởng kinh tế, coi nhẹ bảo vệ môi trường. Việc phát hiện, xử lý các vụ việc ô nhiễm còn chậm, chủ yếu là qua báo chí và nhân dân.

“Vừa qua, chúng ta có tình trạng môi trường xấu bắt nguồn từ mô hình phát triển lấy tăng trưởng kinh tế làm trọng tâm dựa trên nền tảng công nghệ tiêu tốn năng lượng, lạm dụng quá mức tài nguyên, không gian môi trường. Thực sự chúng ta chưa lường hết yếu tố phức tạp về loại hình sản xuất, công nghệ sản xuất tiềm ẩn rủi ro, sự cố môi trường”, Thủ tướng nói.

Trên tinh thần đó, Thủ tướng nêu rõ một số nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu trong thời gian tới. Trước hết phải thay đổi tư duy phát triển, tăng trưởng kinh tế phải gắn với bảo vệ môi trường, bảo vệ môi trường phải được xác định là yêu cầu xuyên suốt trong quá trình phát triển.

“Không thu hút đầu tư bằng mọi giá, chú trọng tiêu chí môi trường trong lựa chọn dự án đầu tư. Kiên quyết không vì lợi ích kinh tế trước mắt mà đánh đổi môi trường. Không cho phép đầu tư các dự án, các loại hình sản xuất ô nhiễm môi trường, công nghệ sản xuất lạc hậu, nhất là dự án tiềm ẩn nguy cơ gây ô nhiễm môi trường, sự cố môi trường ở các vùng nhạy cảm”, Thủ tướng nhấn mạnh.

Thủ tướng nêu rõ, Bộ trưởng, Chủ tịch UBND các cấp chịu trách nhiệm về vấn đề môi trường trong phạm vi quản lý được giao. Ở đâu xảy ra môi trường ô nhiễm nặng, Chủ tịch UBND ở đó phải chịu trách nhiệm trước nhân dân, trước Chính phủ.

“Chúng ta đã nói về tình trạng bắn chỉ thiên mà không ai chịu trách nhiệm thì lần này các đồng chí phải phát hiện ra, chỉ rõ ai chịu trách nhiệm vấn đề này trên địa bàn, dự án ai cấp giấy phép để môi trường xấu như vậy, chủ trương, biện pháp khắc phục làm sao. Chứ chúng ta cứ nói mãi mà không ai chịu trách nhiệm”, Thủ tướng nêu rõ và nhấn mạnh tinh thần chủ động, không để “nóng đâu phủi đó”, chạy theo những vụ việc xảy ra rồi mới đi giải quyết.

Điều quan trọng là sự phối hợp chặt chẽ giữa các bộ, ngành, địa phương có liên quan trong thực hiện nhiệm vụ bảo vệ môi trường từ việc xét duyệt, triển khai dự án và kiểm soát khi sự cố môi trường xảy ra. Đặc biệt phải làm rõ trách nhiệm cơ quan phê duyệt về vấn đề môi trường của dự án đầu tư.

Thủ tướng cũng giao Bộ Tài nguyên và Môi trường chuẩn bị xây dựng bộ tiêu chí để đánh giá, xếp hạng công tác bảo vệ môi trường các địa phương từ 2017; xây dựng hệ thống quan trắc bảo vệ môi trường tại các vùng kinh tế trọng điểm, khu vực tập trung nguồn thải, khu vực nhạy cảm về môi trường. Tăng cường quản lý Nhà nước về bảo vệ môi trường, đáp ứng yêu cầu trong tình hình mới; sắp xếp tổ chức bộ máy, tăng cường năng lực đội ngũ cán bộ quản lý môi trường các cấp.

Thủ tướng yêu cầu các bộ ngành liên quan khẩn trương xây dựng, trình Chính phủ ban hành Quy chế ứng phó sự cố môi trường; rà soát, đề xuất sửa đổi các quy định trong các văn bản pháp luật theo hướng đồng bộ, nâng cao hiệu lực, hiệu quả bảo vệ môi trường.

Từ những ý kiến của các đại biểu tại Hội nghị này, Thủ tướng yêu cầu Bộ Tài nguyên và Môi trường tiếp thu, hoàn thiện dự thảo Chỉ thị về đẩy mạnh bảo vệ môi trường trình Thủ tướng Chính phủ sớm ký ban hành.

T.Toàn