Ngày 7/9, Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) tổ chức khai mạc Hội đồng quốc gia thẩm định sách giáo khoa lớp 6 biên soạn theo chương trình giáo dục phổ thông 2018. Thứ trưởng Nguyễn Hữu Độ dự và phát biểu tại buổi khai mạc.

Hội đồng quốc gia thẩm định sách giáo khoa (SGK) lớp 6 gồm 128 thành viên của 12 các môn học và hoạt động giáo dục, gồm: Toán, Ngữ văn, Khoa học tự nhiên, Lịch sử - Địa lý, Giáo dục công dân, tiếng Anh, Tin học, Công nghệ, Giáo dục thể chất, Mỹ thuật, Âm nhạc, Hoạt động trải nghiệm và hướng nghiệp.

Thành phần Hội đồng bao gồm các nhà khoa học, nhà giáo dục, nhà quản lý giáo dục có kinh nghiệm, uy tín về giáo dục và đại diện các tổ chức có liên quan.

Trong đó, ít nhất 1/3 tổng số thành viên là các nhà giáo đang giảng dạy môn học/hoạt động giáo dục ở cấp học tương ứng.

Năm 2020, sau thời gian thông báo và tiếp nhận hồ sơ thẩm định SGK lớp 6 , Bộ GD&ĐT đã nhận được 43 bản mẫu SGK của đầy đủ 11 môn học/hoạt động giáo dục giáo dục bắt buộc, bản mẫu SGK môn tự chọn tiếng Anh.

Trong đó, trừ môn Tin học có 4 bản mẫu, tiếng Anh có 9 bản mẫu, các môn còn lại mỗi môn có 3 bản mẫu SGK.

Tôn trọng sự sáng tạo để đảm bảo tính mở của SGK

Phát biểu tại buổi khai mạc, Thứ trưởng Nguyễn Hữu Độ cho biết, để tổ chức thẩm định SGK, Bộ đã ban hành các văn bản pháp lý, trong đó có Thông tư 33 (năm 2017) Ban hành về tiêu chuẩn, quy trình biên soạn, chỉnh sửa sách giáo khoa; tiêu chuẩn, tổ chức cá nhân biên soạn sách giáo khoa;

Tổ chức và hoạt động của Hội đồng quốc gia thẩm định sách giáo khoa và Thông tư 23 (năm 2020) sửa đổi bổ sung một số điều của Thông tư 33.

Các văn bản này đã quy định rõ 5 tiêu chuẩn, 13 tiêu chí trong thẩm định SGK, được Bộ GDĐT cụ thể hoá thành 40 chỉ báo.

“Đây là những nội dung quan trọng, đề nghị các thầy cô nắm vững để thẩm định và giúp tác giả hoàn thiện bản mẫu, cho ra được những SGK cho tốt”, Thứ trưởng Nguyễn Hữu Độ nói.

Thứ trưởng lưu ý các thành viên Hội đồng thẩm định cần nắm chắc chương trình tổng thể, chương trình từng môn học;

Hiểu rõ sự khác biệt của chương trình hiện hành so với CT GDPT mới, để từ đó thấy được cách tiếp cận của SGK mới so với sách hiện hành khác nhau như thế nào và có sự phân tích, đánh giá sách mới tốt hơn.

Với tinh thần mở trong xây dựng chương trình, Thứ trưởng đề nghị Hội đồng khi thẩm định cần trân trọng những đổi mới, sáng tạo của tác giả SGK để đảm bảo tính mở của  sách, giúp giáo viên được tự do, sáng tạo trong dạy học phù hợp với các đối tượng học sinh. 

“Các thành viên Hội đồng có quyền nhận định, đánh giá nhưng tác giả cũng có quan điểm, triết lý riêng trong biên soạn SGK và đồng bộ từ lớp 1 đến lớp 12.

Do đó, không thể đưa ra ý kiến chủ quan không phù hợp với yêu cầu của chương trình hay yêu cầu của thực tế giáo dục trong xu thế phát triển hiện nay”, Thứ trưởng Nguyễn Hữu Độ nhấn mạnh.

Thứ trưởng cũng đề nghị các thành viên khi thẩm định cần xem xét kỹ từng câu chữ, hình ảnh của từng bản mẫu để hiểu ý tưởng, triết lý của cuốn sách; tìm ra cái hay, cái mới, điểm sáng tạo của tác phẩm và giúp tác giả hoàn thiện bản mẫu tốt hơn.

Trong quy trình thẩm định, Bộ GD&ĐT đã quy định có hoạt động tác giả trình bày, trao đổi ý tưởng của bản mẫu SGK để Hội đồng hiểu rõ về tác phẩm của mình.

“Lãnh đạo Bộ và cả xã hội đang trông chờ, đặt kỳ vọng vào Hội đồng thẩm định. Vì thế, tôi mong muốn các thầy cô nêu cao tinh thần trách nhiệm, làm việc nghiêm túc, khoa học, khách quan, góp phần mang tới những cuốn SGK chất lượng cho học sinh, giáo viên và xã hội”, Thứ trưởng Nguyễn Hữu Độ nói.

SGK phải hỗ trợ việc thực hiện các hoạt động giáo dục tích cực

Trao đổi với Hội đồng thẩm đinh, Vụ trưởng Vụ GD Trung học Nguyễn Xuân Thành cho rằng, CT GDPT mới không chỉ cụ thể hóa chương trình mà còn có chức năng định hướng về phương pháp giáo dục và cách thức kiểm tra, đánh giá chất lượng giáo dục;

Tức SGK phải hỗ trợ giáo viên sử dụng các kỹ thuật và phương pháp dạy học phù hợp. Đây là tính năng mà nhiều SGK trước đây không có.

Theo Vụ trưởng Vụ Giáo dục Trung học, để cho học sinh học tốt, hình thành và phát triển được các năng lực, phẩm chất thì mỗi bài học trong SGK phải thể hiện được một lệnh nào đó để giúp học sinh khai thác được kiến thức đã có đồng thời tìm hiểu kiến thức mới và giải quyết trọn vẹn yêu cầu của bài học.

Tuy nhiên, khác với CT GDPT hiện hành coi SGK như “đích đến” để tất cả các hoạt động trong lớp học chỉ xoay quanh bài học trong SGK thì CT GDPT mới SGK chỉ là một trong những phương tiện để giáo viên hướng dẫn học sinh đi đến đích là giải quyết các vấn đề của thực tế cuộc sống.

“SGK bây giờ chỉ là một phương tiện giúp học sinh thực hiện các hoạt động học dưới sự hướng dẫn của giáo viên, để từ đó vận dụng kiến thức học được vào cuộc sống.

Trên quan điểm đó khi thẩm định SGK, Hội đồng xem xét xem các bản mẫu SGK đã đáp ứng tốt yêu cầu để khi giáo viên tổ chức cho học sinh thực hiện nhiệm vụ học tập, các em có thể thao tác, phân tích nội dung trong SGK để có được kiến thức và vận dụng vào thực tế hay không”, Vụ trưởng Nguyễn Xuân Thành nói.

Vụ trưởng Vụ Giáo dục Trung học đồng thời nhấn mạnh, các thành viên khi thẩm định SGK phải nhìn nhận SGK trong mối quan hệ với giáo viên và học sinh.

Theo đó, SGK - giáo viên - học sinh phải là mối quan hệ tương hỗ; giáo viên chỉ là người hướng dẫn học sinh tương tác trực tiếp với SGK để thực hiện các nhiệm vụ được giao chứ không phải giáo viên ở giữa để giảng từng nội dung trong SGK cho học trò ghi chép.

Trong thành viên Hội đồng thẩm định SGK lớp 6, 1/3 số lượng là giáo viên đang trực tiếp giảng dạy môn học ở cấp THCS.

Vụ trưởng Nguyễn Xuân Thành đề nghị, các thầy cô giáo cần mạnh dạn cho ý kiến để giúp Hội đồng đưa ra các ý kiến thẩm định xác đáng, phù hợp với thực tiễn dạy học và tâm lý lứa tuổi học sinh cho các bản mẫu SGK.

Trinh Phúc