Đẩy mạnh phát triển các dự án nhà ở xã hội 

Theo Bộ Xây dựng, hiện nay đã có 15/63 Sở Xây dựng trên địa bàn cả nước đã rà soát hồ sơ, lập danh mục các dự án nhà ở xã hội (NƠXH), nhà ở công nhân đủ điều kiện trình UBND cấp tỉnh xem xét công bố danh mục tổng số 40 dự án với tổng mức đầu tư là 43.707 tỷ đồng, nhu cầu vay vốn là 18.010 tỷ đồng.

Trong đó, có 11 UBND tỉnh đã công bố danh mục 24 dự án đủ điều kiện vay theo Chương trình tín dụng 120.000 tỷ đồng với tổng vốn đầu tư là 31.673,1 tỷ đồng, nhu cầu vay vốn là 12.442,78 tỷ đồng, đạt 10,37% số vốn giải ngân trong gói tín dụng 120.000 tỷ.

Các tỉnh đã công bố dự án đủ điều kiện vay gồm: Trà Vinh (2 dự án); Tây Ninh (1 dự án); Hà Tĩnh (1 dự án); Bình Dương (4 dự án); Bà Rịa - Vũng Tàu (1 dự án); An Giang (2 dự án); Bắc Giang (1 dự án); Kiên Giang (2 dự án); Bắc Ninh (6 dự án); Hậu Giang (1 dự án); TP. Đà Nẵng (3 dự án).

Các Sở Xây dựng của các tỉnh, thành phố khác cũng đang rà soát hồ sơ, lập danh mục các dự án đủ điều kiện trình UBND cấp tỉnh, thành phố xem xét công bố danh mục. Trường hợp các dự án được phê duyệt cho vay sẽ giải ngân được 12.442 tỷ đồng trong gói ưu đãi 120.000 tỷ.

Chương trình phát triển NƠXH cho người thu nhập thấp tại khu vực đô thị cũng đã hoàn thành việc đầu tư xây dựng 34 dự án, quy mô xây dựng khoảng 14.202 căn hộ. Hiện đang tiếp tục triển khai 201 dự án với khoảng 161.227 căn hộ. Với chương trình nhà ở công nhân khu công nghiệp, đã hoàn thành đầu tư xây dựng 7 dự án, với quy mô xây dựng khoảng 5.314 căn hộ. Hiện đang tiếp tục triển khai 93 dự án với quy mô xây dựng khoảng 127.272 căn hộ.

Riêng trong 7 tháng đầu năm 2023, số lượng NƠXH, nhà ở cho công nhân khu công nghiệp đã được khởi công là 10 dự án với tổng số căn hộ vào khoảng 19.853 căn. Trong đó, NƠXH có 7 dự án, quy mô 8.815 căn; nhà ở cho công nhân 3 dự án, quy mô 11.038 căn.

Về kết quả triển khai gói tín dụng hỗ trợ theo Nghị quyết số 11/NQ-CP về Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế xã hội, Bộ Xây dựng đã 3 lần công bố danh mục các dự án đủ điều kiện được vay trên cổng thông tin điện tử của Bộ và gửi Ngân hàng Nhà nước với số lượng 24 dự án NƠXH, nhà ở cho công nhân, cải tạo chung cư cũ đủ điều kiện, với quy mô 20.188 căn hộ. Tổng mức đầu tư đối với 24 dự án trên vào khoảng 19.014 tỷ đồng và nhu cầu vay vốn theo đề xuất của các địa phương khoảng 7.516 tỷ đồng.

Cần tiếp tục gỡ vướng về lãi suất vay

Về các khó khăn vướng mắc còn tồn đọng trong việc phát triển NƠXH, Chính phủ cũng cho biết hiện thủ tục đầu tư xây dựng, mua - bán NƠXH còn phức tạp và kéo dài. Trong đó, việc xác định giá trước khi thực hiện bán, cho thuê, cho thuê mua NƠXH đầu tư xây dựng bằng nguồn vốn ngoài ngân sách phải được cơ quan Nhà nước cấp tỉnh thẩm định cũng kéo dài thời gian, gây tốn kém cho doanh nghiệp.

Bên cạnh đó, quy định các dự án NƠXH phải dành tối thiểu 20% diện tích trong dự án để cho thuê và chủ đầu tư chỉ được bán sau 5 năm đưa vào sử dụng còn bất cập. Bởi lẽ trên thực tế, có nhiều dự án không cho thuê được phần diện tích này dẫn đến tình trạng các căn hộ để không, lãng phí, trong khi đó chủ đầu tư không được bán dẫn đến không thu hồi được vốn, gây lãng phí xã hội và giảm thu hút đầu tư vào dự án xã hội để cho thuê…

Về vấn đề rào cản còn tồn tại, theo khảo sát của Hiệp hội Bất động sản Việt Nam (VNREA) cho thấy, các vấn đề liên quan đến tổ chức thực hiện và pháp lý vẫn là vấn đề nhức nhối hiện nay. Vướng mắc về pháp lý chủ yếu do liên quan đến đất đai, thủ tục đầu tư, điều chỉnh quy hoạch và giải phóng mặt bằng, biến động chi phí đầu tư, nguyên vật liệu, giá nhà chưa hợp lý.

VNREA cũng đề xuất cần có cơ chế ưu đãi mạnh, hấp dẫn chủ đầu tư, như các chính sách về quỹ đất, lựa chọn nhà đầu tư, giao đất… đối với các dự án NƠXH. Đồng thời quy trình đầu tư phải có tính đặc thù, rút ngắn thời gian giải quyết từ 24 - 36 tháng xuống 12 tháng. Các địa phương cũng cần ưu tiên đầu tư hạ tầng ở ngoài hàng rào các dự án để khi dự án NƠXH triển khai thì có thể kết nối được ngay, đẩy nhanh việc triển khai các dự án NƠXH giai đoạn từ năm 2024 trở đi.

Ngoài ra, theo ông Nguyễn Văn Khôi - Chủ tịch VNREA, vấn đề lãi suất ưu đãi với người mua NƠXH vẫn đang là một rào cản với nhiều chủ dự án cũng như người mua. Khảo sát của VNREA cho thấy, chủ đầu tư và người mua NƠXH tại các địa phương đang có dự án, có nhu cầu mua NƠXH đang phải vay với lãi suất cao, tương đương với chủ đầu tư là 8,7%/năm và người mua là 8,2%/năm.

Thực tế này khiến chủ đầu tư và người mua gặp khó khăn trong huy động dòng tiền. Vì vậy, VNREA đã kiến nghị chủ đầu tư NƠXH được vay với lãi suất mức dưới mức 6%/năm và người mua nhà dưới 4,5%/năm.

Với việc tháo gỡ những vướng mắc pháp lý và ưu đãi vốn vay, các dự án NƠXH có thể phát triển mạnh giai đoạn cuối năm 2023 và 2024. Từ đó sớm hoàn thành đề án xây dựng 1 triệu căn hộ NƠXH, nhà ở công nhân.