Quan hệ hữu nghị hợp tác toàn diện giữa Việt Nam- Rumani đã có những bước phát triển mới

+ Là thành viên được tham gia chuyến thăm chính thức Rumani của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính sắp tới đây, ông có thể cho biết mục đích và tầm quan trọng của chuyến thăm này?

-   Chuyến thăm của chính thức Rumani của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính sắp tới đây là sự kiện rất quan trọng, sẽ tạo dấu mốc lịch sử mới trong quan hệ hợp tác hữu nghị giữa hai nước. Trước chuyến thăm này, Rumani đã cử một đoàn sang nghiên cứu, khảo sát, kết nối với đối tác của Việt Nam, chuẩn bị các nội dung cho lãnh đạo cấp cao giữa hai nước sẽ có những thỏa thuận quan trọng. Phía Việt Nam cũng tích cực tiến hành tìm hiểu nhu cầu và khả năng hợp tác giữa hai nước vì giữa Việt Nam và Rumani đều có những thế mạnh riêng cần được khai thác phát huy.

Rumani có thế mạnh về cơ khí, máy móc, kỹ thuật, đặc biệt kỹ thuật về dầu khí, hóa dầu, xây dựng; về chuyển đổi xanh, chuyển đổi số, công nghệ truyền thông, chống biến đổi khí hậu… Trong khi đó, chúng ta có thế mạnh về nông nghiệp và hoàn toàn có cơ hội để đưa hàng của Việt Nam sang Rumani như nông sản, thủy sản, cà phê, hoa quả…

Hiệp định thương mại tự do và Hiệp định bảo hộ đầu tư mà Việt Nam đã ký kết được với EU sẽ tạo điều kiện thuận lợi để Việt Nam trở thành đầu cầu đưa hàng hóa của Rumani và châu Âu vào Việt Nam và Rumani trở thành đầu cầu để hàng hóa của Việt Nam có thể xâm nhập nhiều hơn vào thị trường châu Âu.

 + Được biết ông đã từng gắn bó với đất nước và con người Rumani trong những năm tháng học tập và sinh sống tại đất nước tươi đẹp và mến khách này. Ông có thể cho biết đôi nét về lịch sử mối quan hệ ngoại giao của Việt Nam và Rumani?

- Rumani và Việt Nam có rất nhiều điểm tương đồng tốt đẹp về lịch sử, văn hóa, con người… Vào đầu năm 1950, Rumani là một trong 10 nước thiết lập quan hệ ngoại giao sớm nhất với Việt Nam Dân chủ Cộng hoà. Đây là điều rất đặc biệt vì thời điểm đó chúng ta đang ở trong giai đoạn kháng chiến chống Pháp hết sức ác liệt, do đó việc khai thông ra bên ngoài, thiết lập quan hệ ngoại giao với các nước là đặc biệt quan trọng.

Tiếp nối truyền thống tốt đẹp được xây đắp và thử thách qua các thời kỳ lịch sử, những năm gần đây, quan hệ hữu nghị hợp tác toàn diện giữa Việt Nam- Rumani đã có những bước phát triển mới.

Xác định tầm quan trọng của việc phát triển quan hệ Việt Nam - Rumani, lãnh đạo hai nước đã tiến hành các chuyến thăm cấp cao, nổi bật là chuyến thăm chính thức Việt Nam của Thủ tướng Rumani Dacian Jullien Ciolos (7/2016) và chuyến thăm chính thức Rumani của Thủ tướng Việt Nam Nguyễn Xuân Phúc (4/2019). Đặc biệt, Tổng thống Klaus Iohannis và Thủ tướng Phạm Minh Chính gặp nhau hai lần tại các diễn đàn quốc tế.

Nhân dịp tham dự Tuần lễ Cấp cao Đại hội đồng Liên hợp quốc khóa 78 tại New York, Hoa Kỳ, ngày 20/9/2023, trong không khí chân thành, cởi mở, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã có cuộc gặp với Tổng thống Rumani Klaus Iohannis. Tại cuộc gặp này, Thủ tướng Phạm Minh Chính khẳng định Việt Nam hết sức coi trọng quan hệ hợp tác hữu nghị truyền thống với Romania được vun đắp qua nhiều thế hệ. Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh hai bên cần tiếp tục phát triển hợp tác về lao động và giáo dục- đào tạo, vốn là những lĩnh vực hợp tác truyền thống mà cả Việt Nam và Rumani đều có nhu cầu và thế mạnh. Đồng thời, hai bên tăng cường hợp tác, chia sẻ kinh nghiệm về quản lý bền vững Đồng bằng Sông Cửu Long và Sông Danube.

Trước tình hình quốc tế biến động phức tạp, hai bên tiếp tục phối hợp, ủng hộ lẫn nhau tại các diễn đàn quốc tế. Chúng ta đánh giá rất cao và trân trọng cảm ơn Rumani đã ủng hộ mạnh mẽ việc đưa quan hệ hợp tác giữa Liên minh châu Âu (EU) và Việt Nam lên một tầm cao mới. Việc ký kết Hiệp định Thương mại Tự do EU - Việt Nam (EVFTA) và Hiệp định Bảo hộ Đầu tư (IPA) tháng 6/2019 khẳng định vai trò quan trọng và hoạt động tích cực của Rumani trong nhiệm kỳ làm Chủ tịch luân phiên Hội đồng EU. Đây là một minh chứng sáng ngời của tình đoàn kết, hữu nghị nhất quán mà Rumani dành cho Việt Nam. 

+ Trải qua 74 năm với rất nhiều biến động của thời cuộc nhưng mối quan hệ hữu nghị giữa Việt Nam và Rumani vẫn phát triển hết sức tốt đẹp. Ông có thể cho biết thêm về tình hữu nghị đáng quý này?

-    Mối quan hệ hữu nghị giữa Việt Nam và Rumani qua thời gian vẫn phát triển hết sức tốt đẹp. Hợp tác toàn diện giữa hai nước đang được mở rộng và đi vào chiều sâu trên các lĩnh vực chính trị, ngoại giao, thương mại, nông nghiệp, công nghiệp, lao động, du lịch, giáo dục và đào tạo… Điều đáng khích lệ là mối quan hệ hữu nghị, hợp tác giữa các địa phương của hai nước ngày càng được tăng cường; một số tỉnh, thành phố của hai nước đã kết nghĩa; các hoạt động giao lưu nhân dân ngày càng phong phú, thể hiện sức sống mới của tình hữu nghị thắm thiết Việt Nam - Rumani.

Có thể nói, nhân dân Rumani rất yêu quý đất nước, con người Việt Nam và ngược lại nhân dân Việt Nam cũng dành cho đất nước và nhân dân Rumani những tình cảm quý mến chân thành. Tuy ở hai lục địa khác nhau, cách xa về khoảng cách địa lý nhưng sự hiểu biết, tình cảm, sự cảm thông, chia sẻ của hai đất nước đều rất tốt đẹp và có sự tương đồng sâu sắc.

Tôi đã có 5 năm học tập, sinh sống tại Rumani, tôi hiểu được tình cảm của người Rumani đối với đất nước và nhân dân Việt Nam rất chân thành và nồng ấm, nhất là những năm tháng Việt Nam đang trải qua cuộc chiến tranh khốc liệt thì sự hỗ trợ, giúp đỡ của Chính phủ và nhân dân Rumani đối với đất nước chúng ta là hết sức quý báu.

Tình cảm đó tiếp tục được vun đắp qua từng năm tháng. Có thể nói, quan hệ hợp tác hữu nghị Việt Nam – Rumani có nền móng vững chắc để có thể phát triển trong thời gian tới. Khi đại dịch COVID-19 bùng phát, những nỗ lực hợp tác và tình đoàn kết giữa hai nước chúng ta càng được tăng cường với các hoạt động đầy tình nghĩa. Năm 2021, Chính phủ Rumani đã quyết định tặng Việt Nam 300.000 liều vaccine AstraZeneca vào thời điểm mà cuộc chiến chống Covid-19 ở nước ta đang diễn ra vô cùng quyết liệt và Việt Nam đang rất cần vaccine. Cùng hỗ trợ nhau những lúc khó khăn, Việt Nam cũng đã trao tặng khẩu trang cho Rumani khi đại dịch bùng phát vào đầu năm 2020, thể hiện tình cảm thắm thiết của nhân dân Việt Nam đối với nhân dân Rumani.

Mở rộng lĩnh vực hợp tác giữa Việt Nam- Rumani

  + Việt Nam và Rumani đã có sự hợp tác trên nhiều lĩnh vực. Hiệu quả của các lĩnh vực hợp tác giữa 2 nước hiện nay như thế nào, thưa ông?

-   Lãnh đạo hai nước đã xác định, nội dung hợp tác quan trọng giữa hai nước là kinh tế, đầu tư và thương mại. Về quan hệ kinh tế, hiện nay so với những năm trước đã có sự phát triển đáng khích lệ. Tuy nhiên, sự trao đổi thương mại năm 2022 đạt 425 triệu USD là chưa tương xứng với tiềm năng và thế mạnh của hai nước, mặc dù có sự tăng trưởng so với năm 2021.

Một sự kiện rất có ý nghĩa, ngày 1/4/2023, Chương trình hợp tác trong lĩnh vực giáo dục và đào tạo giữa Chính phủ nước CHXHCN Việt Nam và Chính phủ nước Rumani giai đoạn 2022 – 2026 đã được ký kết. Theo đó, hai bên sẽ nỗ lực phát triển và đẩy mạnh quan hệ hợp tác trong lĩnh vực giáo dục và đào tạo, bao gồm các nội dung như: trao đổi chuyên viên của mỗi bộ; hợp tác trực tiếp giữa các cơ sở giáo dục, đào tạo được công nhận của hai nước ở tất cả các trình độ đào tạo; hợp tác trong lĩnh vực giáo dục của Hội nghị Á-Âu (ASEM). Hàng năm, hai bên trao đổi theo nguyên tắc có đi có lại, tối đa 20 học bổng toàn phần đào tạo trình độ đại học, thạc sĩ và tiến sĩ ở các lĩnh vực mà hai bên cùng thống nhất.

Sau thời gian gián đoạn do dịch Covid-19, trao đổi đoàn giữa hai nước đã được nối lại với nhịp độ sôi động như: Đoàn Nhóm Nghị sĩ hữu nghị Rumani – Việt Nam cùng nhiều doanh nghiệp Rumani làm việc tại Việt Nam tháng 10/2022, Đoàn đại biểu ngành nông nghiệp Rumani sang dự Triển lãm nông nghiệp tại TP. Hồ Chí Minh, Đoàn công tác gồm đại diện 23 trường đại học danh tiếng của Rumani đến Việt Nam thảo luận cơ hội hợp tác với các trường đại học tiềm năng tại Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh, Đoàn Bộ Thông tin và Truyền thông Việt Nam tham dự Hội nghị Liên minh Viễn thông quốc tế (ITU) tại Bucuresti, Đoàn Ủy ban Nhân dân thành phố Huế làm việc tại tỉnh Iasi và đã ký Biên bản kết nghĩa giữa thành phố Huế và thành phố Iasi, Đoàn lãnh đạo Đài tiếng nói Việt Nam làm việc tại Rumani.

Ngày 21/10/2023, tại Hà Nội đã diễn ra Hội chợ du học nước ngoài, Rumani có 8 trường đại học lớn tham gia gồm Đại học tổng hợp Bucuresti, Đại học Xây dựng Bucuresti, Đại học Dược, Đại học Nông nghiệp, Đại học Tổng hợp Cluj- Napoca, Đại học Tổng hợp Timisoara, Bách khoa Timisoara, Tổng hợp Brasov thu hút sự quan tâm của dư luận, thể hiện được tiềm năng, thế mạnh  của Rumani về hợp tác giáo dục, đào tạo.    

Tình hữu nghị, sự giao lưu văn hóa giữa nhân dân hai nước trong năm nay đã tiếp tục được tăng cường, vun đắp thông qua các hoạt động, sự kiện ở cả Việt Nam và Rumani. Tại Rumani, cuốn sách “Việt Nam diệu kỳ” dày 556 trang của Tiến sỹ Pavel Suian đã ra mắt và giới thiệu rộng rãi, mang đến cho độc giả bức tranh toàn diện về Việt Nam, được đánh giá là tư liệu quý giá để nhân dân Rumani nói riêng và nhân dân thế giới nói chung hiểu rõ về đất nước và con người Việt Nam.

Cuộc hoà nhạc đầu tiên tại Nhà hát lớn Hà Nội của Dàn nhạc giao hưởng quốc gia Rumani - một trong những dàn nhạc giao hưởng nổi tiếng nhất châu Âu - vào đêm 15-11-2022 là một sự kiện văn hoá - nghệ thuật đặc sắc gây được tiếng vang lớn trong dư luận. Vào ngày 2-5-2023, dàn nhạc giao hưởng danh giá Bucharest Symphony Orchestra tiếp tục sang và tham gia biểu diễn ở Lễ hội Âm nhạc quốc tế “Hoa Sen SoundFest 2023” tại Quảng trường Lâm Viên, Đà Lạt. Tiếp đó, ngày 5-6 -2023, Concert  Harmonia đã thêu dệt tình hữu nghị Việt Nam- Rumani bằng âm thanh khi người yêu âm nhạc Hà Nội đã được thưởng thức bữa tiệc âm nhạc đặc sắc do các nghệ sỹ Việt Nam và Rumani phối hợp biễu diễn.

Cùng với đó, Việt Nam có nhu cầu về giáo dục và đào tạo, Rumani có thế mạnh về lĩnh vực này; chúng ta lại có lực lượng lao động dồi dào, Rumani lại có nhu cầu về tiếp nhận lao động. Một bên có nhu cầu, một bên có thế mạnh, hai bên sẽ trao đổi với nhau để chúng ta tăng cường hợp tác về lao động, giáo dục và đào tạo. Tôi nghĩ đó là lĩnh vực mà hai bên có tiềm năng có thể cùng nhau hợp tác phát triển trong thời gian tới.

Phát huy vai trò cầu nối của Hội Hữu nghị Việt Nam – Rumani 

+ Được biết, Hội Hữu nghị Việt Nam – Rumani có vai trò rất quan trọng trong việc tăng cường mối quan hệ hữu nghị truyền thống giữa Việt Nam và Rumani. Trong thời gian tới, Hội Hữu nghị Việt Nam – Rumani sẽ tiếp tục có những kế hoạch gì để thúc đẩy mối quan hệ tốt đẹp giữa hai nước ngày càng phát triển?

-  Qua 32 năm thành lập, đến nay Hội Hữu nghị Việt Nam – Rumani đã có những đóng góp rất ý nghĩa vào xây dựng và phát triển mối quan hệ hữu nghị Việt Nam – Rumani. Hội trở thành kênh liên lạc hữu ích để các đối tác của Rumani và Việt Nam gặp nhau, xúc tiến hợp tác trên nhiều lĩnh vực.

Đóng góp quý giá nhất, sự giúp đỡ cảm động nhất là Nhà nước và nhân dân Romania đã đào tạo cho Việt Nam trên 4.000 kỹ sư, cử nhân, tiến sĩ, thực tập sinh thuộc nhiều ngành khoa học kỹ thuật, kinh tế, văn hóa, ngoại giao, giáo dục… Đây là những lĩnh vực Việt Nam rất cần nhân lực chất lượng cao để góp phần xây dựng đất nước sau nhiều năm bị chiến tranh tàn phá. Nhiều người được đào tạo tại Rumani đã trở thành các nhà khoa học, các chuyên gia có uy tín, nhiều người giữ các trọng trách trong bộ máy lãnh đạo các cấp của Việt Nam, trong đó, đặc biệt, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã từng được đào tạo tại Trường Đại học Xây dựng Bucarest. Hội hữu nghị Việt Nam - Romania đã và đang tập hợp hàng ngàn hội viên tích cực hoạt động trong 14 tổ chức chi hội trên phạm vi toàn quốc.

Hiện nay ở Rumani có 2.500 người Việt Nam đang sinh sống và làm việc và luôn được Chính phủ cùng nhân dân Rumani hỗ trợ, hội nhập rất tốt vào cộng đồng Rumani. Cùng với đó, chúng ta có khoảng hơn 2.000 lao động Việt Nam sang Rumani theo con đường hợp tác lao động giữa hai nước. Đây cũng là lực lượng nòng cốt tham gia vào công tác đối ngoại nhân dân, góp phần làm cho mối quan hệ Việt Nam – Rumani ngày càng phát triển. 

Hằng năm, Hội vẫn cử các đoàn của Hội Hữu nghị Việt Nam – Rumani sang thăm và làm việc với các đối tác. Những cuộc gặp gỡ như vậy đã mang lại những tình cảm quý mến, cảm động giữa thầy và trò sau bao nhiêu năm vẫn nồng ấm. Sắp tới, Hội sẽ tổ chức những chuyến đi như vậy để góp phần cho mối quan hệ Việt Nam – Rumani tiếp tục bền chặt, bước vào giai đoạn mới tốt đẹp hơn, nhất là sau chuyến thăm của Thủ tướng Chính phủ tới Rumani sắp tới đây.

P.V