Với chủ đề “Cùng nhau làm việc, Khôi phục lòng tin”, Hội nghị thường niên Diễn đàn Kinh tế thế giới (WEF) năm 2022 (diễn ra từ 17- 21/1) là nơi các nhà lãnh đạo toàn cầu tập trung vào việc thảo luận về những vấn đề đang được quan tâm nhất hiện nay: đại dịch, cách mạng công nghiệp lần thứ tư, chuyển đổi năng lượng, khủng hoảng khí hậu, phát triển bền vững và triển vọng kinh tế toàn cầu. Trong đó, việc các chính phủ sẽ hành động như thế nào để tạo ra sự phục hồi bền vững và công bằng sau đại dịch là ưu tiên hàng đầu.

Kinh tế thế giới 2022: Không có chỗ cho sự lạc quan

Đó là nhận định bao trùm từ “Báo cáo rủi ro toàn cầu năm 2022” được Diễn đàn Kinh tế thế giới (WEF) đưa ra ngày 11/1 vừa qua. Theo WEF, khảo sát với 1.000 nhà lãnh đạo, doanh nghiệp, chuyên gia cho kết quả: chỉ có 1/6 (tương đương khoảng 16%) trong số này lạc quan về triển vọng kinh tế thế giới. Ngoài ra, chỉ 11% người tham gia khảo sát kỳ vọng rằng sự phục hồi kinh tế tăng tốc trong 3 năm tới. “Thủ phạm” gây ra bóng đêm kinh tế này không gì khác ngoài đại dịch COVID-19.

Trước đó, trong báo cáo Triển vọng Kinh tế toàn cầu mới nhất, Ngân hàng thế giới (WB) đã cùng chung góc nhìn khi cho rằng tăng trưởng kinh tế toàn cầu sẽ giảm tốc đáng kể trong năm 2022, xuống còn 4,1%, thấp hơn so với mức 5,5% của năm 2021, thậm chí có thể giảm mạnh xuống còn 3,2% năm 2023 khi gián đoạn trong chuỗi cung ứng kéo dài và các chính phủ thu hẹp chương trình hỗ trợ tài chính và tiền tệ khổng lồ vốn được triển khai trong thời gian đại dịch. 

Năm 2022, sự u ám không chỉ diễn ra trong địa hạt kinh tế. Biến đổi khí hậu đi kèm với giảm sự phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch cũng là chủ đề nóng của WEF. Trong “Báo cáo rủi ro toàn cầu năm 2022”, WEF cho rằng trong ngắn hạn (24 tháng tới), thời tiết cực đoan được coi là rủi ro lớn nhất trên thế giới. Tiếp theo là cuộc khủng hoảng sinh kế do COVID-19 và những rủi ro do không hành động về khí hậu. Trong trung hạn (giai đoạn 2024-2027), WEF đã đưa rủi ro do không hành động về khí hậu lên vị trí đầu tiên, tiếp đó là thời tiết cực đoan và tình trạng suy yếu gắn kết xã hội. Cũng trong Báo cáo, WEF cũng nêu ra một số rủi ro đang nổi lên như các thách thức an ninh mạng, khủng hoảng di cư, cạnh tranh không gian.

Ba lĩnh vực cấp bách cần được giải quyết

Khó khăn chất chồng, bủa vây, nhưng rõ ràng nhân loại không thể chết chìm trong khủng hoảng. Tại hội nghị, Tổng thư ký Liên hợp quốc (LHQ) António Guterres, chỉ rõ có ba lĩnh vực cấp bách cần được giải quyết để thế giới thoát khỏi cuộc khủng hoảng sức khỏe và kinh tế toàn cầu đang diễn ra, cũng như nhằm đảm bảo đạt được các Mục tiêu Phát triển Bền vững của LHQ.

Thứ nhất,  nhân loại cần đối mặt với đại dịch COVID-19 bằng sự bình đẳng và công bằng. “Nếu chúng ta không tiêm phòng cho mọi người, chúng ta sẽ tạo ra các biến thể mới lây lan qua biên giới và khiến cuộc sống hàng ngày và nền kinh tế bị đình trệ” - TTK LHQ nhấn mạnh. Để bảo đảm sự công bằng về vắc-xin, ông Guterres kêu gọi các quốc gia và nhà sản xuất ưu tiên cung cấp vắc-xin cho chương trình toàn cầu COVAX và hỗ trợ địa phương sản xuất các thử nghiệm, vắc-xin và phương pháp điều trị trên khắp thế giới.

TTK LHQ cũng yêu cầu các công ty dược phẩm phải đoàn kết với các nước đang phát triển bằng cách chia sẻ giấy phép, bí quyết và công nghệ để tìm cách thoát khỏi đại dịch. Thách thức thứ 2 là sự cần thiết phải cải cách hệ thống tài chính toàn cầu. “Những gánh nặng của lạm phát kỷ lục, không gian tài khóa bị thu hẹp, lãi suất cao, giá năng lượng và thực phẩm tăng vọt đang tác động đến mọi nơi trên thế giới và cản trở sự phục hồi, đặc biệt là ở các quốc gia có thu nhập thấp và trung bình này. Điều này đang ngăn cản bất kỳ hy vọng tăng trưởng nào bằng cách khiến các chính phủ khó khăn hơn trong việc đầu tư vào các hệ thống bền vững và có khả năng phục hồi” - ông Guterres lý giải.

Và thách thức thứ 3 là hỗ trợ hành động vì khí hậu ở các nước đang phát triển.  Để đảm bảo thực hiện mục tiêu tăng nhiệt độ toàn cầu không quá 1,5oC,  theo TTK LHQ, thế giới cần giảm 45% lượng khí thải toàn cầu trong thập kỷ này. Bên cạnh đó, ông Guterres cũng đặc biệt lưu ý, nhiều quốc gia đang rất cần sự hỗ trợ, ý tưởng, tài chính và tiếng nói của cộng đồng doanh nghiệp toàn cầu. Vì vậy, nếu không cung cấp tài chính và giảm nợ cho các nước đang phát triển, sự phục hồi thất bại có thể đưa nền kinh tế toàn cầu vào thế kẹt.

Với chủ đề “Cùng nhau làm việc, Khôi phục lòng tin”, WEF 2022 (dự kiến kéo dài 5 ngày từ ngày 17 - 21/1) được kỳ vọng rằng các nhà lãnh đạo sẽ tìm ra giải pháp để giải quyết tình trạng của thế giới, nhất là các vấn đề kinh tế, môi trường, do đại dịch COVID-19 gây ra. Sự kỳ vọng đó là rất lớn, nhưng thời điểm này, các quốc gia trên toàn cầu, không gì khác vẫn là cứ phải nuôi cho mình những hy vọng, những thách thức lớn nhất mà TTK LHQ chỉ ra sẽ được giải quyết trong nay mai và thế giới sẽ có được sự phục hồi bền vững và công bằng sau đại dịch.

Hà Trang