Mua hàng giả vì tin tưởng YouTuber 

Cách đây 2 tháng, chị Nguyệt Ánh vô tình xem được một đoạn video ngắn, của một người dùng nhận xét về sản phẩm tai nghe Airpods hàng replica 1:1 với giá rẻ bằng 1/7 hàng chính hãng.

Được biết, chủ nhân của đoạn video này là một YouTuber có tiếng trong mảng nhận xét (review) các sản phẩm công nghệ, với khoảng 1 triệu người theo dõi.

Theo chia sẻ của chủ nhân đoạn video này, mặc dù chất lượng của chiếc Airpods hàng replica 1:1 không thể bằng hàng chính hãng, thế nhưng với giá chỉ khoảng 500.000 đồng/chiếc, thì đây là một sự lựa chọn tuyệt vời, đáng đồng tiền bát gạo.

Tin tưởng vào lời chia sẻ này, chị Ánh quyết định đặt 2 chiếc Airpods hàng replica 1:1 trên một sàn thương mại điện tử, một cái dành cho bản thân sử dụng, một cái dành cho chồng.

Sau hơn 3 ngày chờ đợi, chị Ánh nhận được hàng. Thế nhưng, trái với những gì YouTuber kia quảng cáo, chất lượng của 2 chiếc Airpods “nhái” này rất tệ, vỏ ngoài ọp ẹp, chất lượng âm thanh bị đục, kết nối với điện thoại chậm và hay bị đứt quãng;... Đặc biệt, chỉ hơn 1 tuần sử dụng, một bên tai nghe đã hỏng.

Chị Ánh chia sẻ: “Kể cả hàng replica 1:1, hàng fake, hay hàng super fake cũng chỉ là hàng nhái, hàng giả kém chất lượng. Nhưng vì tin YouTuber kia, nên mới quyết định mua, nhưng giờ mới thấy, nhiều khi chính người quảng cáo không có tâm, tiếp tay cho hàng giả, hàng kém chất lượng”.

Tỉnh táo trước review không khách quan

Nhận định về trường hợp này, Cục Canh tranh và Bảo vệ người tiêu dùng đã lên tiếng, cảnh báo người dân cảnh giác về tình trạng review giả, trên các sàn thương mại điện tử và mạng xã hội.

Theo Cục cạnh tranh và Bảo vệ người tiêu dùng, với những lợi ích mà doanh nghiệp có thể khai thác từ nhận xét trực tuyến, có một thực tế là trong những năm gần đây đã xuất hiện tình trạng đăng nhận xét giả (fake reviews) để thuyết phục người tiêu dùng mua hàng. Nhận xét giả thường là những nhận xét tích cực về sản phẩm/dịch vụ mục tiêu hoặc tiêu cực về sản phẩm/dịch vụ cạnh tranh.

Vào năm 2015, Cục Giám sát cạnh tranh và thị trường của Anh (Competition and Market Authority - CMA) đã công bố một báo cáo về nhận xét giả, trong đó ước tính nhận xét giả có khả năng ảnh hưởng đến 23 tỷ Bảng Anh mà người tiêu dùng Anh sử dụng mỗi năm. Báo cáo này cũng thể hiện rằng rất nhiều người tiêu dùng tin vào nhận xét được đăng trên mạng.

Tại Việt Nam, tình trạng viết nhận xét không khách quan, nhận xét giả hoặc đăng nhận xét để được nhận ưu đãi đã xuất hiện, dẫn đến tình trạng người tiêu dùng gặp khó khăn khi đưa ra quyết định mua sản phẩm/dịch vụ. Tình trạng này xuất hiện trên các sàn  thương mại điện tử, blog và mạng xã hội.

Trong bối cảnh đó, Cục Cạnh tranh và Bảo vệ người tiêu dùng đưa ra một số cách nhận biết và khuyến cáo đối với người tiêu dùng để mua sắm trực tuyến nói chung và nhận xét trực tuyến nói riêng thực sự là công cụ hữu ích trong đời sống. 

Theo đó, một số cách nhận biết nhận xét giả hoặc nhận xét không khách quan như: Nội dung nhận xét cho thấy người viết được nhận thù lao/tiền hoa hồng nếu người đọc nhấn vào link trong bài viết để mua hoặc nhập mã được cung cấp bởi người viết;

Hay, nhận xét có nội dung không hợp lý như: cho thấy sản phẩm/dịch vụ có giá rẻ nhưng chất lượng tương đương sản phẩm/dịch vụ cao cấp; nhận xét quá tiêu cực nhưng không đưa ra lý do;... hoặc quá tích cực và hay kèm các dấu cảm thán như “!”, “!!!”; đồng thời nhận xét quá tích cực kèm theo nội dung “cầu xin” nhà sản xuất sản xuất thêm, sản xuất lại sản phẩm/dịch vụ…

Ngoài ra, các nhận xét quá tích cực về sản phẩm/dịch vụ mới ra mắt kèm theo nhiều chương trình khuyến mãi hấp dẫn, rầm rộ trong thời gian ngắn; sản phẩm/dịch vụ được rất nhiều người nổi tiếng cùng nhận xét trên mạng xã hội;

Hay thậm chí, nhận xét quá tiêu cực về sản phẩm để được hoàn lại tiền; Nhận xét có nội dung gần giống nhau đã xuất hiện ở nhiều hội/nhóm có liên quan trên mạng xã hội; Trang cá nhân của người viết nhận xét ở trạng thái công khai, có rất ít thông tin cá nhân, không có nhiều bài đăng,… (có dấu hiệu lập ra chỉ để viết nhận xét); Hoặc là bài đăng có kèm ảnh minh họa chất lượng thấp hoặc ảnh đã qua chỉnh sửa (ví dụ: nhận xét về sản phẩm dưỡng da, trang điểm, đồ ăn…).

Theo đó, Cục Cạnh tranh và Bảo vệ người tiêu dùng cũng đưa khuyến cáo người tiêu dùng khi mua sắm trực tuyến, cần cảnh giác trước những nhận xét có dấu hiệu là giả/không khách quan như trên. 

Người tiêu dùng nên mua hàng từ những sàn thương mại điện tử chỉ cho phép người đã mua sản phẩm/dịch vụ nhận xét về sản phẩm/dịch vụ đó. Hay NTD cần đọc thật nhiều nhận xét trên các nền tảng khác nhau như sàn  thương mại điện tử, mạng xã hội, blog,… Đặc biệt, cần tìm hiểu về doanh nghiệp/sản phẩm/dịch vụ tương tự trước khi đưa ra quyết định.