Ngày 7/11, tiếp tục phần chất vấn đối với lĩnh vực nội chính, tư pháp tại Kỳ họp thứ 6, Quốc hội khóa XV, các Đại biểu Quốc hội phản ánh về tình trạng nợ đọng văn bản quy định chi tiết đã tồn tại nhiều năm và cho rằng cần có những giải pháp thật sự quyết liệt hơn.

Đặt câu hỏi chất vấn, Đại biểu Nguyễn Hoàng Bảo Trân (đoàn Bình Dương) cho biết, nhiều doanh nghiệp phản ánh, doanh nghiệp khi làm chậm, làm sai so với quy định của pháp luật thì Nhà nước xử phạt chế tài rất nghiêm. Tuy nhiên, đối với việc xây dựng và hoàn thiện pháp luật thì chưa có chế tài cụ thể và đủ mạnh, trong khi đó, việc không ban hành, chậm ban hành văn bản hướng dẫn thi hành pháp luật hoặc ban hành văn bản pháp luật không khả thi có tác động rất lớn đến người dân và doanh nghiệp. Đại biểu đề nghị Bộ trưởng Bộ Tư pháp cho biết quan điểm và giải pháp đối với vấn đề này?

Cùng vấn đề quan tâm, Đại biểu Nguyễn Hữu Thông (đoàn Bình Thuận) nêu rõ, theo báo cáo, hiện nay vẫn còn 13/129 văn bản quy định chi tiết của luật, nghị định đã có hiệu lực pháp luật trong nhiệm kỳ này nhưng vẫn chưa ban hành các văn bản cụ thể, cá biệt có văn bản còn nợ tới 2 năm 9 tháng, nếu không có phương án giải quyết thì con số này có thể còn kéo dài hơn.

Ngoài ra, một số văn bản được đánh giá chất lượng chưa bảo đảm, vừa ban hành thời gian ngắn đã sửa đổi, bổ sung hoặc ngưng hiệu lực thi hành do không phù hợp với thực tiễn hay có bất cập, gây vướng mắc và cản trở sự phát triển. Đại biểu Nguyễn Hữu Thông đề nghị Bộ trưởng Bộ Tư pháp cho biết trách nhiệm của Bộ trong vấn đề xây dựng thể chế và hướng giải pháp trong thời gian tới.

Trả lời các chất vấn, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Lê Thành Long thừa nhận, tình trạng nợ văn bản quy định chi tiết đã tồn tại nhiều năm, tuy nhiều giải pháp đã được đưa ra nhưng vẫn chưa thể giải quyết triệt để. Theo thống kê của Bộ Tư pháp, năm 2023 còn nợ 12 văn bản đối với luật, pháp lệnh, nghị quyết đã có hiệu lực pháp luật; giảm 18 văn bản so với năm 2020, tăng 4 văn bản so với năm 2021 và bằng so với năm 2022. Bộ trưởng khẳng định, nguyên nhân chủ quan vẫn là chủ yếu, trong đó có sự chưa chủ động, chưa cố gắng và chưa lường trước hết được của các chủ thể trình văn bản của các bộ, ngành.

Bộ trưởng Bộ Tư pháp Lê Thành Long cho biết về nguyên nhân khách quan, một số luật có số lượng văn bản quy định chi tiết khá nhiều, như Luật Kinh doanh bảo hiểm có đến 37 nội dung; một số văn bản khó, chẳng hạn như Nghị định về tổ chức đại diện người lao động và thương lượng tập thể đối với Bộ Luật lao động, hoặc Nghị định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực thủy sản, an ninh mạng. Ngoài ra, một số luật, nghị quyết từ lúc được thông qua cho đến khi có hiệu lực thi hành là tương đối ngắn, nhất là nghị quyết liên quan đến chính sách đặc thù cho các địa phương.

Do đó, Bộ Tư pháp cũng như các bộ, ngành khác đều tham mưu chung cho Chính phủ trong công tác thẩm định, rà soát và đôn đốc kiểm tra việc thi hành. Trong sự chậm trễ của các bộ, các ngành cũng có trách nhiệm chung của Bộ Tư pháp, Bộ trưởng Lê Thành Long nêu rõ.

Về giải pháp khắc phục, Bộ trưởng Bộ Tư pháp nhấn mạnh, cần tiếp tục thực hiện mạnh mẽ các giải pháp đã làm từ trước đến nay. So với kỳ báo cáo trước, Bộ trưởng cho biết, đã có một số tiến bộ rõ rệt. Ngoài ra, các nghị quyết của Chính phủ và chỉ thị, chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ liên quan đến công tác xây dựng thể chế đã yêu cầu các Bộ trưởng, trưởng ngành phải trực tiếp phụ trách công tác xây dựng văn bản pháp luật.

Bộ trưởng Bộ Tư pháp Lê Thành Long lưu ý, các bộ, ngành trong giai đoạn soạn thảo ngoài việc thực hiện đầy đủ trình tự thủ tục theo quy định của pháp luật về ban hành văn bản quy phạm pháp luật thì cần tiếp tục cố gắng để xác định rõ các nội dung sẽ đưa vào văn bản quy định chi tiết. Bên cạnh đó, trong quá trình thẩm tra, thẩm định văn bản, các cơ quan cần phối hợp chặt chẽ với nhau, đối với vấn đề chưa rõ thì chưa nên đề xuất đưa vào chính sách; hạn chế số lượng văn bản bằng cách gộp các nội dung quy định chi tiết tương tự như nhau để quy định trong một văn bản.

Nhấn mạnh, vừa qua, Bộ Chính trị đã ban hành các quy định về kiểm soát quyền lực trong công tác thanh tra, giải quyết khiếu nại tố cáo và sắp tới là quy định về công tác xây dựng văn bản, qua đó Bộ trưởng Bộ Tư pháp Lê Thành Long tin tưởng, cùng với giám sát của Quốc hội, việc ban hành văn bản quy định chi tiết sẽ tạo được đà phát triển và khắc phục được tốt hơn những hạn tồn tại, hạn chế trong thời gian tới.