Theo thông tin tại “Hội thảo khoa học đóng góp ý tưởng tổ chức hoạt động, triển khai đề án di sản đương đại Mang Thít” ngày 18/11, tỉnh Vĩnh Long hiện có làng nghề chuyên sản xuất gạch gốm đỏ tập trung ở huyện Mang Thít và Long Hồ.

Lúc cao điểm tỉnh có khoảng 2.800 miệng lò của 1.326 cơ sở sản xuất gạch ngói và gốm mỹ nghệ xuất khẩu. Riêng nghề gốm mỹ nghệ xuất khẩu, trên địa bàn tỉnh có khoảng 800 lò của 126 cơ sở.

Theo thống kê của Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Vĩnh Long, trong tổng số 1.424 lò gạch, có 877 lò vẫn giữ được nguyên vẹn kiến trúc ban đầu và 547 lò đã phá dỡ một phần hoặc chỉ còn phế tích. Tuy nhiên, không gian cảnh quan cùng bản sắc văn hóa đậm đặc của Mang Thít vẫn có sức hấp dẫn đặc biệt đối với du khách.

Để giữ gìn và phát triển làng nghề này, UBND tỉnh Vĩnh Long đã ban hành quyết định về chính sách hỗ trợ đặc thù bảo tồn lò gạch, gốm thuộc “Đề án di sản đương đại Mang Thít, tỉnh Vĩnh Long”.

Theo đó, toàn bộ vùng di sản khoảng 3.600ha thuộc 4 xã Mỹ An, Mỹ Phước, Nhơn Phú, Hòa Tịnh và một phần vùng đệm di sản khoảng 5.000ha thuộc 2 xã An Phước và Chánh An làm cơ sở xác định phạm vi khoanh vùng dừng tháo dỡ lò gạch và phát triển Đề án.

Tại hội thảo, các chuyên gia, nhà khoa học trong và ngoài nước, đại diện tổ chức quốc tế tại Việt Nam và các nhà đầu tư đã đề ra nhiều giải pháp, những khuyến nghị giúp tỉnh Vĩnh Long có định hướng tổng thể, lựa chọn mô hình phát triển phù hợp và các chương trình dự án ưu tiên đầu tư để quy hoạch chung khu Di sản đương đại Mang Thít.

Theo ông Christian Manhart, Trưởng đại diện UNESCO tại Việt Nam, khu sản xuất gạch rất tiềm năng, độc đáo, chứa đựng trong đó cả những giá trị vật thể về kiến trúc và phi vật thể chính là lối sống của người dân, cũng như tài nghệ nghề thủ công của người dân địa phương.

Ông Christian Manhart cũng cho biết, UNESCO cam kết sẽ hỗ trợ Vĩnh Long xây dựng hồ sơ bảo tồn lò gạch, gốm thuộc Đề án, song phải đáp ứng rất nhiều điều kiện, trong đó có việc phải cắt giảm ô nhiễm môi trường.

Bên cạnh đó, việc xây dựng hồ sơ đã khó nhưng việc giữ gìn và phát huy giá trị của di sản càng khó khăn hơn. Tuy nhiên, khi được công nhận là Di sản thế giới thì sẽ được nhiều lợi ích, được sự quan tâm của cộng đồng quốc tế, thu hút du khách đến với Vĩnh Long…

Ông Lữ Quang Ngời, Chủ tịch UBND tỉnh Vĩnh Long cho rằng, Di sản Mang Thít là di sản vật thể và phi vật thể được kết tinh từ lao động sáng tạo mà ông cha đã dày công tạo dựng. Tỉnh Vĩnh Long đã ban hành một số định hướng, chủ trương nhằm bảo tồn và phát triển khu vực này.

Tuy nhiên, với yêu cầu đặt ra hiện nay là cần có các giải pháp đồng bộ, bài bản với cách tiếp cận hiện đại, sáng tạo để làm cơ sở cho việc ban hành các chính sách, thiết lập khuôn khổ pháp lý, lập quy hoạch và xây dựng các dự án đầu tư...

Để triển khai thành công Đề án, trong thời gian tới, tỉnh Vĩnh Long sẽ thực hiện đồng bộ bốn nhóm giải pháp, trên tinh thần sử dụng tổng hợp, linh hoạt các công cụ quản lý, kiến tạo hữu hiệu về luật pháp, kinh tế.

Chủ tịch UBND tỉnh Vĩnh Long nhấn mạnh, cần thực hiện tốt các chính sách đầu tư công dẫn hướng, xúc tiến đầu tư tư nhân qua các ưu đãi về thuế, phí, đất đai, giấy phép; khuyến khích các mô hình kinh tế mới như kinh tế tuần hoàn, văn hóa - nghệ thuật - làng nghề như bảo tồn di sản vật thể và phi vật thể; khuyến khích các nghệ sỹ làm mới tinh thần truyền thống bằng ngôn ngữ đương đại và truyền thông.

Thế Vũ