Không hợp đồng lao động, không bảo hiểm xã hội, khi thiệt mạng chủ mỏ đền cho mỗi nạn nhân từ 80 - 150 triệu đồng, gia đình viết giấy cam kết không kiện cáo là xong đời phu đá. Họ ra đi để lại vợ góa và đàn con côi cút, nheo nhóc...
Bữa cơm xen lẫn bụi của phu đá giữa vách núi. Ảnh: Q.N
Có tiền đền mạng là xong
Theo nghề, hầu hết phu đá xác định mạng sống là may rủi, xảy ra tai nạn không bỏ mạng cũng tàn tật. Mới đây, ngày 28/3/2014, anh Lê Quang Quýnh (quê Xuân Du, Như Thanh, Thanh Hóa), đem thuốc nổ lên mỏ (tại Cty TNHH Xuân Trường), do bất cẩn đã để mìn nổ ngay trên tay, khiến anh Quýnh mất tay phải, khuyết ổ bụng, tắt thở trên đường đi cấp cứu.
Căn nhà với vẻ ngoài khang trang của gia đình anh Quýnh nằm giữa thôn 3 đìu hiu, vắng vẻ. Vợ anh, chị Lê Thị Ngân (35 tuổi) bụng bầu tháng thứ 8 vẫn tất tưởi chạy chợ, bán từng mớ rau kiếm tiền nuôi con. Nợ nần vay mượn làm nhà, anh Quýnh quyết tâm đi làm trả nợ thì tai nạn xảy ra. Bàn thờ anh Quýnh nằm giữa căn nhà chỉ có bộ bàn ghế cũ là giá trị nhất.
Con gái đầu lòng mới học lớp 1, vừa học về đã vào bếp nấu cơm đợi mẹ. Con gái thứ 2 học mầm non, cuối ngày phải nhờ hàng xóm đón giúp. Đứa thứ 3 phải gửi về bà ngoại ở huyện Triệu Sơn (Thanh Hóa).
Nhắc tới anh Quýnh, chị Ngân nhìn di ảnh chồng nói trong nước mắt: “Anh ấy đi suốt 1 tuần, rồi anh ấy gọi điện bảo hôm sau xong công trình rồi về nghỉ, không ngờ đấy là lần cuối cùng tôi được nói chuyện với chồng”.
Sau cái chết của anh Quýnh, chủ mỏ đền cho gia đình 150 triệu đồng, với yêu cầu cam kết không khiếu nại, kiện cáo. “Số tiền vừa đủ trả phần còn nợ khi xây nhà, giờ mấy mẹ con tự nuôi nhau sống với hai sào ruộng. Ông bà nội không còn, họ hàng nghèo như nhau”. Chị Ngân nói không thành câu vì những tiếng nấc làm chị nghẹn lại. Hai đứa con đang cười đùa trước sân thấy mẹ khóc len lén nhìn vào nhà, rồi im bặt.
Vợ con phu đá tử nạn Lê Quang Quýnh nhớ lại cái chết của chồng. Ảnh: Q.N
Trước đó, ngày 20/10/2013, phu đá Hà Văn Đồng (Cao Thịnh, Ngọc Lặc, Thanh Hóa) cũng phải bỏ mạng tại mỏ vì đá rơi vào đầu, khi đang khoan đá tại mỏ đá của Cty TNHH DV Kinh doanh Tổng hợp Tây Thành (Yên Lâm, Yên Định, Thanh Hóa). “Hòn đá to bằng mũ cối bay thẳng vào gáy bác Đồng, bác gục xuống, tôi bế bác đưa xuống viện, máu ướt hết áo”, anh Lê Văn Hải, người chứng kiến cái chết của anh Đồng kể lại.
Nghe về cái chết của chồng, chị Phạm Thị Thứ (vợ anh Đồng) rơm rớm nước mắt. Chị Thứ bị bệnh tim, con trai chị cũng làm phu đá và bị đá rơi làm chấn thương sọ não, dập một tai. “Anh ấy mất sáng, chiều người công ty đem 80 triệu đồng đến đền. Anh em đứng ra nhận giúp và viết giấy cam kết không kiện cáo rồi tôi ký”, chị Thứ sụt sùi nhớ lại.
Chính quyền không biết?
Trường hợp của anh Lê Quang Quýnh, Hà Văn Đồng chỉ là 2 trong số rất nhiều phu đá tử nạn khi làm việc. Họ hầu hết đều nhà nghèo, lao động chính trong gia đình. Nhưng khi bị nạn, họ chỉ được chủ mỏ đền vài chục triệu, để lại gia đình với vợ trẻ, con thơ không biết dựa vào đâu để sống tiếp.
Khi tai nạn ập tới, nặng thì mất mạng, người nhẹ hơn cũng thương tích là những điều phu đá phải đối mặt hằng ngày. Chưa kể, tuổi nghề của những phu đá chỉ khoảng 10 năm, nhưng theo suốt đời họ là những căn bệnh nghề nghiệp, như hô hấp, thính giác…
“Làm trong môi trường bụi bặm, độc hại nhưng chưa bao giờ chủ mỏ cho chúng tôi đi kiểm tra sức khỏe, cũng không biết kêu ai. Các mỏ đều công việc như nhau, không làm thì họ thuê người khác, đành chấp nhận vậy”, phu đá Bùi Văn Long (Như Thanh) nói.
Ông Trịnh Đình Xuân, Giám đốc Cty TNHH Xuân Trường cho biết, hợp đồng khoán việc với anh Lê Quang Quýnh ghi rõ, nếu xảy ra tai nạn, anh Quýnh tự chịu trách nhiệm.
“Hợp đồng như vậy nhưng không may người ta chết, gia đình xin hỗ trợ 100 triệu đồng, tôi thấy nhà nó có 3 con nhỏ vợ lại mang bầu nên cho thêm 50 triệu đồng nữa gọi là chia sẻ với gia đình”, ông Xuân nói.
Ông Lưu Vũ Lâm, Phó Chủ tịch UBND huyện Yên Định cho biết: “Xảy ra tai nạn chết người tại các mỏ đá, doanh nghiệp có tiền đền là xong. Họ (doanh nghiệp - PV) giấu kỹ lắm, có khi vài tháng sau chúng tôi mới phát hiện ra, người nhà nạn nhân cũng không tố cáo gì”. Theo ông Lâm, trước đây, mỗi mạng phu đá được chủ mỏ đền cho gia đình 50-60 triệu đồng, giờ lên hơn 100 triệu đồng.
Theo Tiền phong
Thích
