Trải qua 64 năm kể từ lần đầu tiên tổ chức, Cuộc thi ảnh báo chí thế giới (World Press Photo of the Year Contest) vẫn tiếp tục khẳng định mình là cuộc thi ảnh báo chí uy tín và giàu sức thu hút nhất thế giới. 

“Crying Girl on the Border” - Cô bé khóc nơi biên giới”

Đó là tựa đề của bức ảnh được trao giải cao nhất “Photo of the Year - Bức ảnh của năm” của phóng viên ảnh John Moore của hãng ảnh Getty Images. Bức ảnh ghi lại giây phút cô bé 2 tuổi người Honduras trong chiếc áo màu hồng, nước mắt lưng tròng, ngước đôi mắt thơ trẻ xen lẫn nỗi hoảng sợ, ngơ ngác và tuyệt vọng nhìn mẹ em đang bị khám xét và bắt giữ bởi lực lượng Tuần tra Biên giới Mỹ, trước khi được đưa tới một trung tâm chờ xử lý. Theo đánh giá của Ban Giám khảo, “Crying Girl on the Border” đã ghi lại trọn vẹn, không kém một bài báo hàng nghìn chữ nào, nỗi đau đớn và tuyệt vọng của nhiều gia đình đang bị chính quyền Tổng thống Trump chia cắt ở biên giới Mỹ - Mexico mỗi ngày và rằng, từ “Crying Girl on the Border” thấy rõ thêm rằng đã tồn tại “một loại bạo lực khác là bạo lực tâm lý”.

“Người mẹ được yêu cầu đặt đứa bé xuống trong lúc khám xét. Bé gái ngay lập tức bật khóc. Trong khoảnh khắc ấy tôi vội quỳ gối, chụp rất nhanh được vài tấm và bản thân tôi gần như quá xúc động bởi tôi cảm nhận rất rõ nỗi hoảng sợ trong ánh mắt của cô bé” - John Moore nhớ lại giây phút ông cầm máy ghi lại khoảnh khắc biệt ly mà với ông là quá đỗi xé lòng ấy bởi trước hết, ông cũng là một người cha, cũng có con nhỏ. Cũng theo chia sẻ của John Moore, sau khoảnh khắc đó, ông có nói chuyện một lúc với người mẹ trước khi bà bị đưa đi. Người phụ nữ kể bà đến từ Honduras, họ đã di chuyển “tròn một tháng nay và kiệt sức”. Sau đó, người mẹ và cô con gái được đưa lên một chiếc xe cùng nhóm người nhập cư không giấy tờ khác đến một trung tâm. Không rõ số phận của họ hiện giờ ra sao.

Bức ảnh được chụp ngày 12/6/2018, sau đó xuất hiện trên trang bìa tạp chí TIME, New York Daily News, Times… và ngay lập tức gây “bão”. Làn sóng chỉ trích chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump đã bùng lên dữ dội. Họ phẫn nộ về cái gọi là trong chính sách nhập cư mới “không khoan nhượng” của ông Trump khi cương quyết chia tách hàng nghìn trẻ em khỏi cha mẹ và người bảo hộ - những người bị cáo buộc là vượt biên bất hợp pháp vào Mỹ, rằng không phải cứ đi cùng trẻ em, dùng trẻ em làm lá chắn thì được vào Mỹ dễ dàng. Tuy nhiên, lập luận cứng rắn ấy của chính quyền Donald Trump đã không thể “lọt tai” nổi dư luận và báo giới Mỹ. Những tiếng nói phẫn nộ, công kích không ngừng vang lên và rốt cuộc, đến ngày 20/6/2018 - nghĩa là 8 ngày sau khi bức ảnh “Crying Girl on the Border” được chụp - Tổng thống Mỹ Donald Trump đã chấp nhận ký sắc lệnh yêu cầu chấm dứt việc ly tách các gia đình người nhập cư, người tỵ nạn tại biên giới Mỹ - Mexico.  Còn nhớ ngày hôm đó, nhân sự kiện này, một phóng viên hỏi rằng liệu hình ảnh của đứa trẻ 2 tuổi có khiến ông xúc động hay không, Tổng thống Donald Trump đã trả lời: “Vâng, chúng ảnh hưởng đến tất cả mọi người”.

“Crying Girl on the Border” đã được tôn vinh, bởi tính thời sự, giàu ý nghĩa phản biện xã hội và cả bởi tình người ấm áp hiển hiện rõ nét qua khuôn hình. Cũng cần nói thêm về tác giả bức ảnh - John Moore. John Moore từ lâu đã được xem là một trong những tay máy nổi tiếng và cừ khôi bậc nhất của hãng thông tấn ảnh danh giá Getty Images. John Moore đã có thâm niên 17 năm tác nghiệp trong mảng ảnh báo chí, đã từng đặt chân đến hầu hết các châu lục, có mặt tại ít nhất 65 quốc gia, từ Nicaragua, cho tới Ấn Độ, Nam Phi, Mexico, Ai Cập, Pakistan... Từ năm 2008 đến nay, John Moore trở về Mỹ và tác nghiệp chuyên trách trong mảng di cư và các vấn đề biên giới.

Đi cùng với thời gian “chinh chiến” dạn dày ấy là bảng thành tích “khủng” mà chắc hẳn phần đa các phóng viên ảnh báo chí đều thèm muốn như giải thưởng Pulitzer năm 2005 cho hạng mục ảnh nóng, giải thưởng the John Faber, huy chương vàng Robert Capa... Tháng 3/2018 vừa qua,  John Moore vừa cho ra mắt cuốn sách ảnh về nạn di cư, nhập cư tại biên giới Mexico - Mỹ: địa hạt ông đã thuộc nằm lòng suốt hơn một thập kỷ qua. “Tại Getty Images, chúng tôi tin rằng chúng tôi có thể “cảm hóa” hay làm cả thế giới lay động thông qua những bức ảnh. Với riêng John Moore, những nỗ lực tác nghiệp không mệt mỏi của ông trong suốt hơn 10 năm qua tại biên giới Mexico - Mỹ đã, đang  tác động đến suy nghĩ của nhiều người, khuấy động những tranh luận, tất cả nhằm tạo nên những thay đổi ý nghĩa hơn cho thế giới này” - Craig Peters - Giám đốc điều hành của Getty Images - đã dành những lời lẽ tốt đẹp nhất để nói về “phóng viên con cưng đặc biệt” của Hãng.

Một số bức ảnh ấn tượng được trao giải cao của WPP 2019

Bức ảnh được trao giải cao nhất ở hạng mục ảnh đơn/ Tin tức chung của tác giả Chris McGrath - Hãng Getty Images. Bức ảnh ghi lại khoảnh khắc một người đàn ông không rõ danh tính cố ngăn cản phóng viên khi các điều tra viên đến Lãnh sự quán Saudi Arabia trước cảnh sát Thổ Nhĩ Kỳ, giữa lúc quốc tế tăng cường chỉ trích xung quanh vụ mất tích bí ẩn của nhà báo Jamal Khashoggi ở Istanbul, Thổ Nhĩ Kỳ.

Bức ảnh được trao giải cao nhất ở hạng mục Phóng sự ảnh của năm, ghi lại hình ảnh sự kiện hồi tháng 10 và 11/2018, hàng nghìn di dân Trung Mỹ đã gia nhập dòng người hướng về biên giới Mỹ. Đoàn di dân rời San Pedro Sula ở Honduras vào ngày 12/10/2018 và thu hút thêm thành viên trên đường đi qua Nicaragua, El Salvador và Guatemala. Bức ảnh của tác giả Pieter Ten Hoopen, Hãng Agence VU/Civilian Act.

Bức ảnh giành giải ở hạng mục Tin tức chung/Bộ ảnh là bức ảnh của tác giả Lorenzo Tugnoli, tờ The Washington Post. Bức ảnh là sự phản chiếu bằng hình ảnh cuộc khủng hoảng tại Yemen: Một phụ nữ đeo mạng che mặt đi ăn xin bên ngoài một cửa hàng tạp hóa tại làng Azzan, nơi nằm dưới sự kiểm soát của lực lượng al-Qaida.

Bức ảnh của tác giả Olivia Harris được tôn vinh ở hạng mục Vấn đề đương đại/Bộ ảnh. Trong ảnh là hình ảnh phụ nữ gấp một tấm vải trước tấm banner đề dòng chữ “Sự vất vả của chúng tôi thực sự khiến người khác cảm thấy ngọt ngào”, được tạo ra bởi nghệ sĩ Alice Maher, tại lễ hội nghệ thuật quốc tế Eva ở Limerick. Ban tổ chức dùng nghệ thuật để mở ra cuộc đối thoại về các chủ đề trước đây được xem là vượt quá giới hạn trong một xã hội bảo thủ: cuộc đấu tranh nhằm xóa bỏ luật chống phá thai tại Ireland.

Trang Hà