Chiến thắng nghẹt thở và cảm xúc đối lập

Những tiếng thở phào hẳn đã xuất hiện từ Tokyo và Washington cùng với những tiếng thở dài hẳn đã được nghe thấy ở Bắc Kinh và Bình Nhưỡng, sau khi tin tức cho biết ông Yoon Seok-yeol đã thắng cử tổng thống Hàn Quốc trong gang tấc.

Và rồi khi ông Yoon chính thức trở thành Tổng thống đắc cử của Hàn Quốc vào ngày 10/3, thì không có gì ngạc nhiên khi Nhật Bản và Mỹ đều đã sớm gửi điện chúc mừng. Tổng thống Mỹ Joe Biden thậm chí còn có một cuộc điện đàm nhanh với ông Yoon ngay vào thứ Năm, đồng thời đưa ra lời mời vị cựu công tố viên này đến thăm Nhà Trắng trong thời gian sớm nhất có thể.

Tổng thống Biden còn nói thêm rằng ông hy vọng mối quan hệ song phương với Hàn Quốc sẽ sâu sắc hơn. Rõ ràng, Mỹ đã rất đề cao Hàn Quốc, xem nước này là một trọng tâm trong chiến lược ở châu Á -Thái Bình Dương nói chung, khu vực Đông Á nói riêng.

Có thể nói, việc Mỹ hay Nhật Bản vui vừng theo kiểu vỡ òa khi biết tin ông Yoon Seok-yeol giành chiến thắng còn bởi cuộc bỏ phiếu đã kết thúc với kết quả quá sít sao, với chênh lệch chỉ là gần 1% phiếu bầu của ông Yoon so với ứng viên cánh tả Lee Jae-myung. Nó giống như một kết quả mong manh, chỉ có thể xác định vào phút chót, trong một cuộc thi đấu thể thao, như trong bóng đá chẳng hạn. Cảm xúc rõ ràng rất đặc biệt.

Còn nguyên nhân sâu xa cho việc Nhật Bản và Mỹ vui mừng trước chiến thắng của ông Yoon đơn giản vì họ hiểu rằng vị chính khách 61 tuổi này là một người thiên hẳn về phương Tây, thông qua chiến dịch tranh cử của ông.

Dù đến từ phe bảo thủ, nhưng ông Yoon đã công khai theo đường lối cấp tiến, khi đặt cơ chế thị trường tự do, ủng hộ doanh nghiệp tư nhân là trọng tâm trong chính sách kinh tế. Đặc biệt trong sự nghiệp công tố của mình, ông đã rất cứng rắn với ngay cả những quan chức hàng đầu, từng góp phần kết tội cựu Tổng thống Park Geun-hye về tội lạm dụng quyền lực. Ông Yoon cũng không khoan nhượng với tham nhũng, dù ở bất cứ cấp độ và quy mô nào, khi từng luận tội phó chủ tịch Samsung Lee Jae-yong vào năm 2016

Quan trọng hơn hết, ông Yoon rất quyết tâm trong việc củng cố lại mối quan hệ giữa Hàn Quốc và Nhật Bản vốn có phần rạn nứt trong năm qua, cũng như nâng cấp quan hệ với Mỹ và đặc biệt cứng rắn với Trung Quốc và Triều Tiên.

“Tôi sẽ xây dựng lại liên minh Hàn Quốc-Mỹ. Tôi sẽ biến nó thành một liên minh toàn diện mang tính chiến lược, đồng thời chia sẻ các giá trị quan trọng như dân chủ tự do, kinh tế thị trường và nhân quyền", Yoon nói trong một cuộc họp báo trên truyền hình ngay sau khi đắc cử tổng thống Hàn Quốc.

Sự quyết đoán của ông Yoon còn thể hiện qua việc, ông không ngần ngại đưa ra những tuyên bố rõ ràng về các vấn đề Triều Tiên. “Tôi sẽ thiết lập một năng lực quân sự mạnh mẽ để ngăn chặn hoàn toàn mọi hành động khiêu khích. Tôi sẽ kiên quyết đối phó với Triều Tiên một cách có nguyên tắc, mặc dù tôi sẽ luôn để ngỏ cánh cửa cho các cuộc đàm phán Nam-Bắc”, ông Yoon phát biểu không khách sáo giống như ông đã nhiều lần làm như vậy trong sự nghiệp công tố viên trước đây.

Tất nhiên, dù mạnh mẽ thế nào, ông Yoon cũng không thể sớm “xoay chuyển” được mọi vấn đề. Trước tiên, ông sẽ bị giới hạn trong một nhiệm kỳ 5 năm theo hiến pháp và bị hạn chế bởi quyền lực không thể phủ nhận từ các tập đoàn khổng lồ của Hàn Quốc. Giống như đang lái một con tàu khổng lồ, ông không thể thay đổi hướng đi của nó ngay lập tức.

Park Sang-in, giáo sư tại Đại học Quốc gia Seoul, nhận định rằng: “Chúng tôi chưa biết màu sắc thực sự của ông ấy. Thực ra Yoon mới tham gia chính trị được 8 tháng và đã dành gần như toàn bộ thời gian đó để vận động tranh cử. Trong một chiến dịch tranh cử, các ứng viên hứa hẹn rất nhiều điều không có ý nghĩa gì sau này”.

Cục diện khu vực sẽ thay đổi?

Song dù thế nào, việc ông Yoon trở thành Tổng thống của Hàn Quốc cũng sẽ đem lại một sự đổi mới, chứ không muốn nói một sự đột phá, trong các vấn đề của khu vực. Ngoài việc sẽ rất cứng rắn với Triều Tiên, hòa hợp trở lại với Nhật Bản và nâng tầm quan hệ với Mỹ, thì như đã nói ông Yoon sẽ là một thách thức không nhỏ đối với Trung Quốc về cả thương mại lẫn địa chính trị. Ông từng cảnh báo: “Nếu Trung Quốc hỗ trợ Triều Tiên về mặt quân sự, với vũ khí và hậu cần bao gồm cả dầu mỏ, nó sẽ gây ra một mối đe dọa thông thường lớn đối với chúng tôi”.

Sự lớn mạnh về mọi mặt của Trung Quốc là một lý do ông Yoon đã công khai sẽ thắt chặt mối quan hệ với Nhật Bản. Đây thực ra là điều khá bất ngờ, bởi không nhiều chính trị gia Hàn Quốc trước đây theo đuổi một mối quan hệ chiến lược với Nhật Bản, bởi những hiềm khích giữa 2 nước trong quá khứ xa xưa, cũng như trong khoảng thời gian dài gần đây.

Như đã biết trong 2 năm đầu tiên của chính quyền Tổng thống sắp mãn nhiệm Moon Jae-in, Hàn Quốc từng kêu gọi thu giữ tài sản của các công ty Nhật Bản để bồi thường cho những người lao động bị cưỡng bức trong quá khứ. Tokyo sau đó giận dữ trả đũa bằng cách loại bỏ Hàn Quốc khỏi danh sách các quốc gia thương mại được ưu tiên, làm dấy một làn sóng tẩy chạy hàng hóa Nhật Bản tại Xứ sở kim chi. Song rất may, “chiến tranh thương mại” giữa hai nước đã không xảy ra.

Tới đây, thế giới rất có thể sẽ thấy những chuyến công du con thoi giữa các nhà lãnh đạo hàng đầu Nhật Bản và Hàn Quốc. Trước tiên ông Yoon đã tuyên bố sẽ tìm cách gặp Thủ tướng Nhật Bản Fumio Kishida ngay sau khi hội đàm với Tổng thống Mỹ Joe Biden.

Tuy nhiên, rất có thể thách thức lớn nhất của ông Yoon trong nhiệm kỳ 5 năm tới không phải các vấn đề ngoại giao, mà chính là các thách thức ở trong nước. Việc chỉ chiến thắng sít sao với cách biệt gần 1% số phiếu bầu cho thấy, đây không phải là một chiến thắng thuyết phục của ông.

Vả lại, như đã nói đầu tàu nền kinh tế Hàn Quốc là các doanh nghiệp lớn. Bởi vậy, đúng là ông Yoon đã công khai thúc đẩy sức mạnh kinh tế thị trường, ủng hộ các tập đoàn lớn đang chi phối nền kinh tế nước này như Samsung, Hyundai, LG hay tập đoàn bán dẫn SK Hynix, song những khó khăn vẫn có thể đến với ông Yoon trong lĩnh vực này.

Hải Anh