Khi Toyota GB bắt đầu nhập khẩu Model F Space Cruiser vào năm 1983, mẫu xe này dường như đến từ một thế giới khác so với những lựa chọn phổ biến tại châu Âu thời điểm đó như Morris Ital hay Talbot Solara.

Với nội thất bọc nhung sang trọng, chiếc xe gợi nhớ đến không gian phòng khách của một căn hộ cao cấp. Ngày nay, chiếc Space Cruiser đời 1987 của Mohammed Rahman là một trong số chỉ 18 chiếc còn lăn bánh trên đường phố Anh, và là một trong hai chiếc duy nhất được trang bị hộp số tự động.

Ra mắt lần đầu năm 1982, Toyota Space Cruiser hướng đến thị trường Mỹ, nơi phân khúc “minivan” khi đó đã có sự góp mặt của Plymouth Voyager và Dodge Caravan. Đáng chú ý, Toyota GB từng nhấn mạnh rằng Space Cruiser không phải là một phiên bản cải tiến từ HiAce, mà là một dòng xe hoàn toàn mới.

Dù có vẻ ngoài tương đồng, HiAce chủ yếu phục vụ các tiểu thương, còn Space Cruiser lại hướng đến những khách hàng sành điệu, có thể lập trình máy tính cá nhân ZX81 Spectrum.

Chiến dịch quảng bá của Toyota không ngại sử dụng những cụm từ mang màu sắc viễn tưởng. Một mẫu quảng cáo từng kêu gọi: “Hãy trải nghiệm một cuộc chạm trán kỳ thú với Toyota Space Cruiser”. Slogan khác nhấn mạnh: “Đi đến những nơi chưa từng có chiếc xe nào đặt chân tới”.

Đến mùa thu năm 1983, doanh số của Space Cruiser tại Anh vượt kỳ vọng nhờ tính đa dụng vượt trội. Xe có thể chở tối đa tám người, trong khi hàng ghế thứ hai và thứ ba có thể gập phẳng thành một chiếc giường đôi. Điều này phần nào bù đắp cho việc ghế hành khách phía trước không thể điều chỉnh tiến lùi do được lắp ngay trên nắp khoang động cơ.

Danh sách trang bị của Space Cruiser cũng là một điểm cộng lớn. Xe có cửa sổ trước chỉnh điện, vô lăng điều chỉnh được độ cao, trợ lực lái “ngoài sức tưởng tượng”, hệ thống âm thanh radio-cassette, hệ thống sưởi riêng cho hàng ghế sau và thậm chí là hai đồng hồ đo hành trình.

Khách hàng có thể lựa chọn hộp số sàn 5 cấp hoặc số tự động 4 cấp. Nhưng đặc biệt nhất là chi tiết rất “thập niên 1980” - Space Cruiser là mẫu xe thương mại duy nhất khi đó được trang bị tới hai cửa sổ trời dạng moonroof.

Chuyên trang ô tô của tờ The Telegraph từng đánh giá cao tầm quan sát của Space Cruiser, cho rằng hành khách có thể tận hưởng “góc nhìn toàn cảnh tuyệt vời”. Thậm chí, bài viết còn hài hước nhận xét rằng nếu đứng lên và nhìn qua cửa sổ trượt trên nóc, họ có thể quan sát mọi thứ rõ hơn, dù “có lẽ không nên khuyến khích điều này”.

Tuy vậy, thiết kế ngoại thất của Space Cruiser gây tranh cãi. Một phóng viên của Autocar nhận xét phần đầu xe khá kỳ lạ, trong khi đuôi xe trông giống một chiếc van.

Ngược lại, một cây bút khác lại đánh giá cao vị trí lái cao ráo, cho phép tài xế dễ dàng quan sát giao thông và thậm chí “nhìn qua hàng rào của người khác” - một lợi thế thú vị với những khách hàng ưa thích sự quan sát.

Thời điểm Space Cruiser ra mắt tại Anh, mẫu xe này gần như không có đối thủ nội địa. Những lựa chọn thay thế hiếm hoi gồm Mitsubishi Space Wagon, Nissan Prairie và đến năm 1984 có thêm Renault Espace. Toyota còn tự tin tuyên bố: “Hãy lái thử Model F Space Cruiser và bạn sẽ thấy chủ xe Peugeot 505 Family Estate hay Citroën Familiale phải ganh tị”.

Dù động cơ 1.8L với tốc độ tối đa 84 mph (khoảng 135 km/h) không quá mạnh mẽ, nhưng phiên bản 2.0L ra mắt tại Anh vào tháng 2/1985 đã cải thiện đáng kể hiệu suất vận hành.

Giá bán thời điểm đó là 8.994 bảng Anh (tương đương 27.400 bảng theo giá trị hiện nay), cạnh tranh trực tiếp với Mitsubishi Space Wagon (8.199 bảng), Nissan Prairie bản Anniversary II (8.399 bảng) và Renault Espace 2000 TSE (11.250 bảng).

Tạp chí Motor từng đánh giá cao vị trí lái và khẳng định chiếc xe vận hành êm ái hơn khi chở đủ người. Họ cũng nhấn mạnh rằng hành khách có thể ngủ thoải mái trên chiếc giường đôi mà hàng ghế sau tạo thành.

Tám tháng sau, Toyota nâng cấp Space Cruiser, nhưng đến tháng 2/1990, dòng xe này chính thức bị thay thế bởi mẫu MPV cỡ lớn hơn là Previa. Tổng cộng, Toyota đã bán 9.346 chiếc Space Cruiser tại Anh và hơn 250.000 xe trên toàn cầu.

Tuy nhiên, vấn đề gỉ sét quen thuộc đã khiến số lượng xe còn sót lại đến năm 2025 trở nên vô cùng hiếm hoi. Chính vì thế, chiếc Model F của Rahman xứng đáng được xem là một ví dụ điển hình về khả năng tiếp thị thành công của Toyota.

Một mẫu quảng cáo năm 1983 từng khẳng định: “Hãy coi nó như một chiếc wagon gia đình hạng sang, một phương tiện đưa đón cao cấp hay xe dịch vụ, nhưng điều chắc chắn là bạn không thể bỏ qua nó”. Và quả thực, dù đã gần 40 năm trôi qua, Toyota Space Cruiser vẫn giữ được sức hút đặc biệt trong lòng những người yêu xe cổ.

Hải Hà (Theo The Telegraph)