Lúng túng khi triển khai

Bắt nguồn từ việc thiếu giám sát, buông lỏng quản lý đã để lại những hệ lụy trong quá trình tách thửa khi áp dụng Quyết định 33 (QĐ33) trước đây nên trên địa bàn TP. HCM đã xuất hiện nhiều khu dân cư với cơ sở hạ tầng thiếu đồng bộ, nhếch nhác, dẫn đến nhiều cán bộ quản lý bị kỷ luật… Để tháo gỡ khó khăn này, TP. HCM ban hành Quyết định 60/2017 nhằm điều chỉnh và sửa đổi một số điều khoản trong QĐ33.

Tuy nhiên, một số điều khoản trong QĐ 60 lại làm khó người dân khi có nhu cầu tách thửa.

Ông Nguyễn Văn Nam (ngụ quận 9) cho biết, so với QĐ 33 thì QĐ 60 có nhiều điểm thuận lợi hơn, như diện tích thửa tối thiểu nhỏ hơn, có quy định ưu tiên cho gia đình nghèo… Tuy nhiên trong đó có một số khái niệm khá mờ hồ nên việc tách thửa gặp nhiều khó khăn.

"Thấy QĐ60 có một số điểm thuận lợi, nên tôi đã vay mượn tiền san lấp mặt bằng, đóng tiền chuyển mục đích sử dụng đất và nộp hồ sơ xin tách thửa, nhưng hơn một năm qua vẫn chưa được giải quyết. Lý do cán bộ chính quyền đưa ra là đất nhà tôi thuộc “khu dân cư xây dựng mới. Tôi không hiểu “khu dân cư xây dựng mới” là như thế nào. Ở khu vực nhà tôi, người ta xây dựng nhà để ở gần như kín hết, sao còn gọi là mới, mới ở đây là cái gì?” - ông Nam nói.

Bà Trần Thị Bé (ngụ ở Hóc Môn) trình bày, “Tôi có mảnh đất 300m2, trước đây là ruộng lúa của gia đình. Thấy xung quanh người ta xây nhà lên để ở và bán cho người khác nên tôi cũng làm thủ tục xin chuyển mục đích sử dụng lên đất ở. Nộp tiền đóng thuế và chuyển đổi mục đích hết rồi. Nay, do nhà chật, con cái sắp lấy vợ gả chồng nên tôi dự tính tách ra mấy mảnh để cho mỗi đứa mỗi mảnh chúng làm nhà. Tuy nhiên khi lên quận thì họ trả lời, ở đây là khu dân cư xây dựng mới không được tách thửa. Đúng là rắc rối. Tại sao, hộ kế bên đất nhà tôi thì họ được tách thửa, giờ đi áp dụng quyết định mới lại không cho tôi tách thửa là sao?”

Giải thích những bức xúc của người dân, ông Trần Ngọc L. – cán bộ Chi nhánh Văn phòng đăng ký đất đai cho biết, trước đây xuất hiện tình trạng tách thửa đại trà, nhiều công ty lập dự án nhưng lại đứng tên cá nhân để xin tách thửa theo Quyết định 33 rồi chào bán. Nhiều khu vực đất ruộng cũng được tách thửa, làm nát hết quy hoạch. Chính vì thế thành phố mới ban hành QĐ 60 để hạn chế. 

“Tuy nhiên, thực tế một số người dân sau khi tách thửa chia cho con cái, số dư ra họ có quyền bán để lấy tiền trang trải cuộc sống là hoàn toàn chính đáng. Do đó, tôi thấy chúng ta hơi máy móc trong về vấn đề này. Lẽ ra phải giám sát trong quá trình thực hiện, nếu không đảm bảo hạ tầng hay hạ tầng không kết nối thì không giải quyết; chứ sợ hệ lụy thì làm khó cho người dân”, ông L. bày tỏ.

Ghi nhận ý kiến tại nhiều cuộc tiếp dân, Phó Chủ tịch UBND phụ trách đô thị của một quận cho biết, hiện nay các hướng dẫn liên quan đến việc tách thửa khá chung chung nên việc giải quyết hồ sơ của người dân vẫn còn khó khăn.

"Lẽ ra, đối với các khu vực trước đây đã được phân định trong quy hoạch - dù là đất ở xây dựng mới hay đất ở chỉnh trang - nhưng sau 5 năm kể từ khi công bố quy hoạch theo quy định, nếu thực tế hiện trạng đã có nhà ở và cư dân sinh sống đúng luật pháp thì nay phải được coi là đất ở hiện hữu.

Song song với việc này, cần công khai các trường hợp tách thửa có hình thành đường giao thông và hạ tầng kỹ thuật. Chú trọng kiểm soát chặt công tác phê duyệt cũng như thực hiện thi công đường giao thông và hạ tầng kỹ thuật phù hợp, đồng bộ để tránh tạo ra các khu ở ổ chuột mới. Thành phố cần có hướng giải quyết việc tách thửa đối với “các thửa đất không được coi là đất ở hiện hữu” theo QĐ 60 để tháo gỡ khó khăn cho người dân." - Vị Phó Chủ tịch UBND quận này nói về khái niệm "Khu dân cư xây dựng mới" trong QĐ 60.

Nhanh chóng khắc phục để khơi thông

Trước những cái “vướng” trong việc tách thửa theo QĐ 60, trước đây UBND Thành phố Hồ Chí Minh cũng đã có những cuộc họp với các sở ban ngành liên quan để tìm hướng giải quyết. 

Trong đó, UBND TP cũng yêu cầu Sở Tài nguyên và Môi trường rà soát, báo cáo lãnh đạo những thuận lợi, khó khăn trong việc tách thửa theo QĐ 60 để xem xét tháo gỡ cho người dân. Tuy nhiên cho đến thời điểm này, việc “rà soát” vẫn chưa được thực hiện và người dân vẫn tiếp tục chờ đợi.

Theo Luật sư Thái Văn Chung – Giám đốc Hãng luật Nguyên Giáp, “Quyết định 60 có nêu khái niệm đất ở hiện hữu cải tạo, khu dân cư xây dựng mới… đây là những cái không có trong khái niệm của Luật Đất đai 2013. Những khu vực như thế này không được tách thửa khiến người dân không thể thực hiện quyền lợi hợp pháp của mình, mặc dù thửa đất của họ đã được chuyển thành đất ở và đã nộp tiền sử dụng đất đầy đủ cho Nhà nước."

"Tôi thấy việc này không khác nào “không quản được thì cấm” đã làm ảnh hưởng đến những người dân có nhu cầu tách thửa chính đáng. Vì thế, Chính quyền TP. HCM cần khai thông Quyết định 60/2017 để người dân tách thửa theo quy định của pháp luật." - Luật sư Chung nói.

Thái Sơn