Ngày 19/10, phát biểu mở đầu hội nghị lấy ý kiến Đề án nghiên cứu xây dựng Cảng trung chuyển quốc tế Cần Giờ, Chủ tịch UBND TP HCM Phan Văn Mãi khẳng định quan điểm của TP HCM là lựa chọn sự phát triển bền vững và không đánh đổi bằng mọi giá.

Theo ông Phan Văn Mãi, địa phương không chỉ xem xét việc phát triển Cảng trung chuyển quốc tế Cần Giờ ở góc độ hiệu quả đầu tư tài chính, mà nhìn rộng hơn trong bối cảnh chung của thành phố, của vùng, của đất nước. "Chúng ta chọn phát triển dự án thì có sự đánh đổi nhưng cần làm sao để sự đánh đổi đó mang lại hiệu quả lớn nhất và hậu quả ít nhất", ông nhìn nhận.

Chủ tịch UBND TP HCM đồng thời chỉ ra, sự quan tâm của đông đảo mọi người là dự án có tác động ra sao đến khu dự trữ sinh quyển rừng ngập mặn Cần Giờ. Đối với vấn đề này, TP HCM sẽ không làm Cảng trung chuyển quốc tế Cần Giờ bằng mọi giá, bất chấp và bỏ qua các tác động thấy rõ.

Tuy nhiên, địa phương cũng tránh xu hướng lo ảnh hưởng đến khu dự trữ sinh quyển mà không nghiên cứu rõ tác động tới đâu, không dám làm gì. Chủ tịch TP HCM nhìn nhận, việc thực hiện dự án này sẽ có tác động ít nhiều đến thiên nhiên, nhưng điều quan trọng là sự đánh đổi ấy có xứng đáng và có đạt được lợi ích lớn nhất, hậu quả nhỏ nhất hay không.

Chia sẻ tại hội nghị, TS Trần Du Lịch cho biết, cảng Cần Giờ mới đang ở giai đoạn xin chủ trương, bổ sung quy hoạch, chặng đường tiếp theo để hình thành dự án còn rất dài. Tuy nhiên, đây là giai đoạn rất quan trọng để tránh các vấn đề khác sau này.

"Khi mới nghe về dự án, quan điểm của tôi là không đụng đến khu dự trữ sinh quyển. Tuy nhiên, khi tiếp cận dự án từ trên không và đường thủy, tôi ủng hộ. Việt Nam đến nay vẫn không có cửa ngõ nào, xuất, nhập khẩu đều gặp khó, hệ thống logistics đã quá tải", vị chuyên gia nêu ý kiến.

Theo TS Trần Du Lịch, dự án này cần tiếp cận theo hướng nâng tầm các cụm cảng lớn trong khu vực. Các đơn vị cần tránh tư duy địa phương, lấy cảng này cạnh tranh cảng kia.

Ông cho rằng, cần làm sao để cả cụm cảng phát triển hài hòa, đóng góp cho sự phát triển cả quốc gia chứ không riêng TP HCM. "Dự án đã có đầy đủ pháp lý, vấn đề là xem xét kỹ để không phạm sai lầm. Nếu phát triển dự án mà gây xung đột lợi ích giữa các bên thì là lỗi của công tác quản lý phát triển", ông Trần Du Lịch nêu.

Dẫn lại Nghị quyết 98 về thí điểm cơ chế, chính sách đặc thù cho TP HCM, TS Trần Du Lịch cho biết, cảng Cần Giờ thuộc nhóm đầu tư chiến lược, thành phố cần thu hút nhà đầu tư đúng quy định, có cách ứng xử khác với các nhà đầu tư còn lại. "TP HCM không nên đánh mất cơ hội này vì nếu mất sẽ không tìm lại được", vị chuyên gia nhấn mạnh.

TS Trần Đình Thiên cũng đưa ra quan điểm, việc đầu tư phát triển Cảng trung chuyển quốc tế Cần Giờ là vấn đề hệ trọng của quốc gia. Đây là cơ hội lịch sử của đất nước nên các đơn vị liên quan cần thể hiện quyết tâm lớn.

"Đây thực sự là thời cơ của Việt Nam trong thời điểm này, chúng ta đừng thong thả nữa mà cần chớp thời cơ mang tính lịch sử thời đại. TP HCM cũng rất thẳng thắn, sẵn sàng tiếp nhận mọi vấn đề một cách thấu đáo để xem xét. Nếu chúng ta chậm một nhiệm kỳ thì thế giới đã đi đến đâu", TS Trần Đình Thiên bày tỏ.

Theo nghiên cứu ban đầu của đơn vị tư vấn, Cảng trung chuyển quốc tế Cần Giờ nằm biệt lập ở cù lao Phú Lợi, thuộc vùng chuyển tiếp của Khu dự trữ sinh quyển Rừng ngập mặn Cần Giờ.

Tổng diện tích cảng khoảng 571ha (chiếm 0,8% của huyện), bao gồm 90ha đất cù lao rừng phòng hộ ven biển và 481ha diện tích mặt nước.

Nếu được Chính phủ duyệt, TP HCM đặt mục tiêu xây dựng Cảng trung chuyển quốc tế Cần Giờ từ năm 2024. Theo tiến độ dự kiến, siêu cảng sẽ hoạt động từ 2027 với sản lượng hàng hóa năm đầu tiên khoảng 2,1 triệu TEU (1 TEU bằng 1 container 20 feet).

Sau 7 giai đoạn đầu tư, lượng hàng qua Cảng trung chuyển quốc tế Cần Giờ có thể đạt 16,9 triệu TEU vào năm 2047 - bằng một nửa sản lượng Singapore hiện nay. Khu cảng dự kiến đóng góp vào ngân sách 34.000 - 40.000 tỷ đồng mỗi năm khi khai thác hết công suất.

Tổng vốn đầu tư của dự án gần 129.000 tỷ đồng (5,5 tỷ USD), do Tập đoàn MSC - hãng tàu container tốp đầu thế giới đề xuất đầu tư.