Trong Tờ trình Luật Kinh doanh bất động sản (sửa đổi) của Chính phủ, Ủy ban Kinh tế Quốc hội đã có ý kiến theo hướng cho phép các bên bán bất động sản được chọn giao dịch qua sàn hoặc không, do quy định bắt buộc giao dịch qua sàn sẽ làm tăng chi phí trung gian.

Tuy nhiên, quan điểm mua - bán bất động sản hình thành trong tương lai phải thông qua sàn giao dịch tiếp tục tạo ra 2 luồng ý kiến trái chiều.

Với quan điểm không đồng tình việc giao dịch bất động sản phải qua sàn, ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội bất động sản TP HCM cho rằng: Quy định “bắt buộc giao dịch bất động sản qua sàn giao dịch” sẽ tạo “đặc quyền” cho các sàn giao dịch bất động sản.

Bên cạnh đó, quy định này còn không hợp lý ở chỗ, các sàn giao dịch được “đặc lợi” khi được hưởng phí dịch vụ bán hàng tối thiểu là 2% trên doanh số bán hàng.

Thậm chí, có không ít trường hợp “phí môi giới” này cao hơn rất nhiều, có thể đến 7-8% hoặc cao hơn, tổng giá trị của thị trường bất động sản lên đến hàng triệu tỷ đồng, chỉ tính mức phí dịch vụ môi giới tối thiểu là 2% thì tổng chi phí môi giới có thể lên đến hàng ngàn tỷ đồng mỗi năm.

Cũng theo Chủ tịch HoREA, quy định này còn có thể giúp các sàn giao dịch chiếm dụng tiền thanh toán bán hàng của chủ đầu tư. Bởi lẽ, sàn giao dịch thường định kỳ mới chuyển tiền thanh toán của khách hàng cho chủ đầu tư dự án sau một thời gian nhất định.

Không đồng tình với quan điểm này, ông Nguyễn Văn Đính, Chủ tịch Hội môi giới bất động sản Việt Nam (VARs) cho rằng: Việc bỏ qua quy định bắt buộc giao dịch bất động sản hình thành trong tương lai qua sàn là gián tiếp bỏ qua quyền được bảo vệ của người mua nhà. 

“Điều này sẽ đẩy người mua nhà phải tự mình kiểm chứng chất lượng, pháp lý, giá cả… của bất động sản mà họ dự định mua, trong khi hầu hết họ không có được năng lực đó”, ông Đính cho biết.

Theo Chủ tịch VARs, chỉ có những đơn vị chuyên nghiệp mới có thể có năng lực thẩm định, thẩm tra các sản phẩm bất động sản hình thành trong tương lai. Khi không có sự tham gia của sàn, nhà đầu tư, khách hàng sẽ tiếp tục phải đối mặt với những dự án kiểu Alibaba... 

“Yếu tố này đặt ra nguy cơ sẽ còn nhiều vụ án, nhiều vụ khiếu nại, khiếu kiện cũng như sự bất ổn của xã hội thông qua thị trường bất động sản”, ông Đính khẳng định.

Theo ông Đính, từ trước đến nay, chi phí bán hàng của chủ đầu tư dự án thường phải xác định trong khoảng 10% giá bán. Nhưng thường các chủ đầu tư sẽ lựa phân phối thông qua sàn vì chi phí bán hàng sẽ rẻ hơn, hiệu quả hơn. Qua đó giúp cho chủ đầu tư nhanh thu và thu tốt hơn nhiều so với tự bán.

Bởi vậy mà hầu hết ở các dự án chủ đầu tư vẫn thường không trực tiếp bán hàng, thay vào đó, các giao dịch mua/bán nhà hình thành trong tương lai, thậm chí nhiều giao dịch nhà đất vẫn thực hiện qua sàn giao dịch.

Nhìn rộng ra, từ thời điểm Luật Kinh doanh Bất động sản năm 2014 bắt đầu có hiệu lực ngày 1/7/2015, quy định giao dịch qua sàn được bãi bỏ với mong muốn tạo điều kiện các chủ đầu tư chủ động với thị trường, giảm chi phí bất động sản khi đến tay khách hàng.

Theo Chủ tịch Hội Môi giới bất động sản Việt Nam, xét cả về mặt lý luận và thực tiễn, việc đưa quan điểm “giao dịch qua sàn làm tăng chi phí là bất hợp lý”. Đối với lo ngại việc bắt buộc giao dịch bất động sản qua sàn sẽ làm gia tăng chi phí, chúng ta có thể định mức phí trần, đủ để thực thi việc giao dịch.