Lễ trao tặng danh hiệu vinh dự Nhà nước nhằm tôn vinh các nghệ nhân đã có những đóng góp quan trọng trong việc giữ gìn, bảo vệ và phát huy giá trị các di sản văn hóa phi vật thể thành phố Hà Nội; động viên, khích lệ, tuyên truyền đến thế hệ trẻ tiếp nối truyền thống, duy trì và phát huy các di sản văn hóa quý báu của cha ông truyền lại.

Phát biểu tại buổi lễ, đồng chí Chử Xuân Dũng - Phó Chủ tịch UBND TP Hà Nội cho biết: "Trong những năm qua, TP Hà Nội đã và luôn có những chính sách quan tâm tới công tác bảo tồn, phát huy các giá trị văn hoá phi vật thể. Thành phố hiện có 1.793 di sản văn hoá phi vật thể đã được nhận diện và kiểm kê, bảo tồn, phát huy giá trị, trong đó có Hội Gióng ở đền Sóc và đền Phù Đổng được ghi danh Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại; Hát Ca trù được ghi danh Di sản văn hóa phi vật thể cần bảo vệ khẩn cấp của UNESCO; 26 di sản thuộc nhiều loại hình được ghi vào Danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Những giá trị di sản văn hóa này không chỉ đang được phát huy trong đời sống hàng ngày tại các cộng đồng thôn, làng mà còn từng bước được giới thiệu đến bạn bè trong nước và quốc tế".

Trong năm 2015, với những cống hiến, 39 nghệ nhân của TP Hà Nội đã vinh dự được Chủ tịch nước phong tặng danh hiệu Nghệ nhân Ưu tú (NNƯT). Đợt 2 năm 2019, có 7 nghệ nhân được phong tặng danh hiệu Nghệ nhân Nhân dân (NNND), có thêm 36 nghệ nhân được phong tặng danh hiệu NNƯT và 1 nghệ nhân được truy tặng NNƯT.

Năm nay, trong số các NNƯT được phong tặng lần thứ Nhất và lần thứ Hai, có 11 nghệ nhân được Chủ tịch nước phong tặng danh hiệu NNND, có thêm 54 nghệ nhân được phong tặng danh hiệu NNƯT và 1 nghệ nhân được truy tặng danh hiệu NNƯT. Qua 3 lần phong tặng, Thành phố có 18 NNND và 113 NNƯT - dẫn đầu cả nước về số lượng nghệ nhân được phong tặng. Đây không chỉ là niềm vinh hạnh đối với các nghệ nhân, gia đình mà còn là niềm niềm vui lớn đối với cộng đồng, các ngành, các cấp của TP Hà Nội.

Đặc biệt, để ghi nhận những đóng đóng góp của các nghệ nhân, tại kỳ họp thứ 10 HĐND Thành phố khóa 16 vừa qua, HĐND Thành phố đã thông qua Nghị quyết quy định về việc đãi ngộ, hỗ trợ đối với các nghệ sĩ, nghệ nhân và Câu lạc bộ tiêu biểu trong lĩnh vực di sản văn hóa phi vật thể trên địa bàn Thành phố.

"Đây là một trong những nội dung góp phần thực hiện mục tiêu bảo vệ, phát huy giá trị các di sản văn hóa phi vật thể trên địa bàn Thành phố đúng định hướng, tránh nguy cơ mai một, thất truyền, hỗ trợ giáo dục lịch sử, phục hồi các giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của nhân dân. Đồng thời hỗ trợ một phần cho các nghệ nhân, các Câu lạc bộ hoạt động trong lĩnh vực di sản văn hóa phi vật thể có điều kiện thuận lợi trong việc thực hành, bảo vệ, phát huy giá trị các loại hình di sản văn hóa phi vật thể", phó Chủ tịch UBND TP Hà Nội Chử Xuân Dũng khẳng định. 

Trong tổng số 66 nghệ nhân của Hà Nội được Chủ tịch nước phong tặng năm 2022, huyện Phú Xuyên có số lượng nghệ nhân được phong tặng nhiều nhất với 20 nghệ nhân (2 NNND, 18 NNƯT). Tiếp đó là huyện Quốc Oai 10 nghệ nhân (1 NNND, 9 NNƯT), Đông Anh (9 NNƯT), Hoài Đức (1 NNND, 4 NNƯT), Ba Đình (4 NNƯT), Đan Phượng (2 NNND), Hoàn Kiếm (2 NNND, 1 NNƯT)…

Loại hình Nghệ thuật trình diễn dân gian Ca trù có tới 9 nghệ nhân được phong tặng với 3 NNND, 6 NNƯT, trong đó có nghệ nhân trẻ tuổi nhất là Vũ Thị Ngân của CLB Ca trù Chanh Thôn, sinh năm 1989 và nghệ nhân lớn tuổi là NNND Ngô Văn Đảm - sinh năm 1928 thuộc CLB Ca trù Trung tâm phát triển âm nhạc Việt Nam. Đây là kết quả cho thấy Nghệ thuật trình diễn dân gian Ca trù trên địa bàn TP Hà Nội đã đạt được những kết quả đáng mừng.

Đặc biệt, lần đầu tiên, loại hình Nghệ thuật trình diễn dân gian hát Tuồng có tới 18 nghệ nhân được phong tặng danh hiệu NNƯT ở 3 câu lạc bộ thuộc 3 huyện: Hoài Đức (3 nghệ nhân CLB tuồng Ngự Câu, xã An Thượng), Đông Anh (6 nghệ nhân CLB tuồng xã Xuân Nộn), Quốc Oai (9 nghệ nhân CLB tuồng Dương Cốc xã Đồng Quang).

Ở loại hình tri thức dân gian nặn Tò he có 9 nghệ nhân được phong tặng với 2 NNND và 7 NNƯT, đều thuộc CLB Tò he thôn Xuân La, xã Phượng Dực, huyện Phú Xuyên, trong đó nghệ nhân trẻ nhất sinh năm 1985 (Đặng Đình Sự) và nghệ nhân lớn tuổi sinh năm 1949 (NN Chu Tiến Công - đã mất tháng 10/2022).

Ở lĩnh vực tri thức dân gian về ẩm thực, NNND là Phạm Thị Tuyết (Ánh Tuyết). Bà là người đam mê ẩm thực, nắm giữ tri thức nghệ thuật ẩm thực truyền thống dân tộc và Hà Nội. NNND Ánh Tuyết đã tham gia, đóng góp vào thành công của nhiều sự kiện quan trọng của quốc gia, quảng bá ẩm thực Việt Nam ra thế giới.

Ở loại hình Hát Văn, có 7 nghệ nhân được phong tặng (1 NNND và 6 NNƯT), trong đó đặc biệt phải kể đến là nghệ nhân Hoàng Trọng Kha, sinh năm 1923, là Nghệ nhân lớn tuổi nhất TP Hà Nội được phong tặng NNƯT đợt này.

Nghệ nhân Lưu Ngọc Đức được phong tặng danh hiệu NNND với những hiểu biết về tín ngưỡng thờ Mẫu, thực hành nhuần nhuyễn các nghi lễ lối cổ truyền trong tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt.

Ở loại hình trình diễn dân gian, có NNƯT Nguyễn Thị Minh Tâm (Minh Tám) với trình diễn Trống hội. Bà hiện là Trưởng đoàn Trống hội Thăng Long luôn tâm huyết, tích cực trong việc truyền dạy cho thế hệ trẻ.

Các loại hình di sản khác, Hà Nội đều có các nghệ nhân tiêu biểu, có nhiều đóng góp tích cực trong việc bảo vệ, truyền dạy và phát huy giá trị các di sản, xứng đáng được vinh danh.

TP Hà Nội luôn là địa phương dẫn đầu cả nước về số lượng nghệ nhân được phong tặng qua mỗi lần. Qua ba lần phong tặng, TP Hà Nội đã có 131 nghệ nhân với 18 NNND và 113 NNƯT trong lĩnh vực Di sản văn hóa phi vật thể. Đây là niềm vinh dự và tự hào, đồng thời cũng là trọng trách để Thành phố có những chính sách quan tâm thiết thực hơn nữa tới các nghệ nhân, những báu vật nhân văn sống, những người giữ vai trò quan trọng trong sáng tạo, sở hữu, bảo tồn và truyền dạy các giá trị văn hóa dân gian.

Hình ảnh tại lễ trao tặng danh hiệu “Nghệ nhân Nhân dân”, “Nghệ nhân Ưu tú” trong lĩnh vực Di sản văn hóa phi vật thể lần thứ III - 2022