Giải thưởng Văn học năm 2022 của Hội Nhà văn Việt Nam có 161 tác phẩm gửi đề cử tham dự. Trong đó, văn xuôi chiếm 50 tác phẩm, thơ 61 tác phẩm, lý luận phê bình 14 công trình, văn học dịch 19 tác phẩm và văn học thiếu nhi 17 tác phẩm. 

Hội Nhà văn Việt Nam quyết định trao Giải thưởng Văn học năm 2022 cho 5 tác phẩm, gồm: Tiểu thuyết “Bửu Sơn Kỳ Hương” của Lý Lan (Nhà Xuất bản Tổng hợp thành phố Hồ Chí Minh) – lĩnh vực văn xuôi; tập thơ “Ngàn bài thơ khác” của Trần Lê Khánh (Nhà Xuất bản Hội Nhà văn) và tập thơ “Bóng của ý nghĩ” của Nguyễn Bảo Chân (Nhà Xuất bản Thế giới) – lĩnh vực thơ; tiểu thuyết “Hiệp sĩ thánh chiến” do dịch giả Nguyễn Hữu Dũng dịch từ tác phẩm của tác giả Ba Lan Henryk Sienkiewicz (Nhà Xuất bản Văn học) – lĩnh vực văn học dịch; tập truyện dài “Thung lũng Đồng Vang” của Trung Sỹ (Nhà Xuất bản Trẻ) – lĩnh vực văn học thiếu nhi.

Đánh giá tổng kết giải thưởng, nhà văn Nguyễn Bình Phương, Phó Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam cho biết, các tác phẩm được lựa chọn tôn vinh hoàn toàn xứng đáng, đáp ứng được tiêu chí trong hệ thống giải thưởng trên cả phương diện nội dung lẫn hình thức nghệ thuật. Mọi hạng mục giải thưởng đều được lựa chọn với tinh thần dân chủ, khách quan, có đòi hỏi khắt khe, đồng thời cũng mang tính khích lệ nhằm thúc đẩy sự phát triển của văn học Việt Nam.

Ở lĩnh vực văn xuôi, tiểu thuyết “Bửu Sơn Kỳ Hương” của nhà văn Lý Lan lấy bối cảnh Nam Bộ tại điểm giao nhau giữa hai thế kỷ XIX và XX. Tiểu thuyết chọn con đường tự sự với giọng trần thuật dồi dào khí lực, hào sảng, gần gũi trong một cấu trúc tự nhiên, làm bật lên cá tính, phong cách của con người và nét văn hóa đặc sắc vùng Nam Bộ. 

Ở lĩnh vực thơ, “Bóng của ý nghĩ” là tập thơ tràn đầy sự chân thành của rung cảm và nhận thức, thể hiện qua những suy tư về vị thế và thân phận một cá nhân trong tương quan với thế giới xung quanh. Tác giả có ý thức trong việc tiết giảm cảm xúc, chọn lọc hình ảnh, ngôn ngữ và hướng tới trường liên tưởng rộng.

“Ngàn bài thơ khác” của tác giả Trần Lê Khánh có lượng bài khá lớn, nhưng ít gây cảm giác nặng nề vì số câu chữ trong mỗi bài được tiết giảm. Với tập thơ này, ở những bài thực sự nổi trội, người đọc có thể nhận ra cách tiếp cận, cách nghĩ, cách cảm mang một tinh thần, mỹ cảm riêng biệt. 

Ở lĩnh vực văn học dịch, tác phẩm “Hiệp sĩ thánh chiến” của văn hào Henryk Sienkiewicz do dịch giả Nguyễn Hữu Dũng chuyển ngữ là công trình dịch có chất lượng, bám sát và lột tả được tinh thần của tác phẩm với ngôn ngữ tiếng Việt sinh động, trau chuốt. 

Tác phẩm “Thung lũng Đồng Vang” ở lĩnh vực văn học thiếu nhi của nhà văn Trung Sỹ thuộc thể loại truyện vừa, viết sinh động, trong trẻo về thiên nhiên, muông thú, cũng như những nét sinh hoạt văn hóa độc đáo của một vùng đất đan xen cộng đồng các dân tộc Việt Nam. 

Chia sẻ cảm xúc khi đoạt giải thưởng của Hội Nhà văn Việt Nam năm 2022, nhà thơ Bảo Chân cho biết: "Giải thưởng này là một vinh dự lớn của tôi trong cuộc đời cầm bút, cuộc đời viết văn, làm thơ của tôi. Từ đây, giải thưởng cũng đánh dấu con đường đi đầy gian khó và đầy bất chắc và cũng đáng tự hào về nó. Bởi chúng tôi đã sống, viết bằng tất cả trái tim mình về tất cả những điều trong cuộc sống này (trong đó có thể là tình yêu, có thể những chiếc gai, đóa hoa...).

Giành giải thưởng này tôi nghĩ đó cũng là động lực, vinh dự nhưng cũng là thử thách lớn đối với những người cầm bút như tôi. Tôi sẽ phải viết như thế nào, đổi mới mình thế nào để không lặp lại con đường mình đã đi, không lặp lại chính bản thân mình để những điều mình viết ra vẫn có thể chia sẻ được với bạn đọc". 

"Khi mà tôi nhận được thông tin giành Giải thưởng của Hội Nhà văn Việt Nam năm 2022 thì đó cũng là lúc tôi tiễn mẹ tôi ra sông Hồng. Nhưng tôi đã thực hiện được di nguyện của mẹ là giành được giải thưởng của Hội Nhà văn Việt Nam 2022.", nhà thơ Bảo Chân tâm sự. 

Nhân dịp này, Hội Nhà văn Việt Nam trao giải Nhà văn nữ ấn tượng năm 2022 cho nhà văn Nguyễn Bích Lan (Hà Nội) và nhà văn Nguyễn Thị Kim Hòa (Ninh Thuận). Hai nhà văn nữ đều có chung hoàn cảnh khó khăn từ nhỏ, nỗ lực tự học, vươn lên trong nghịch cảnh và có nhiều đóng góp cho cộng đồng.   

Hình ảnh tại Lễ trao giải thưởng Hội Nhà văn Việt Nam năm 2022 và trao giải Nhà văn nữ Ấn tượng nhất