Trao quyền thực chất gắn với tăng cường kiểm soát quyền lực

Ngày 15/2, tiếp tục Kỳ họp bất thường lần thứ 9, Quốc hội cho ý kiến về dự án Luật Tổ chức Chính quyền địa phương (sửa đổi).

Góp ý hoàn thiện quy định về phân định thẩm quyền, phân quyền, phân cấp, ủy quyền giữa chính quyền địa phương các cấp, các ý kiến cho rằng, việc tiếp tục hoàn thiện quy định về phân cấp, ủy quyền cho chính quyền địa phương, nhằm cụ thể hóa chủ trương đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, phát huy tính chủ động, sáng tạo, tự chịu trách nhiệm của chính quyền địa phương các cấp theo tinh thần “địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm” là cần thiết. Tuy nhiên, tiếp tục rà soát để bảo đảm sự thống nhất giữa quy định của dự thảo Luật với quy định có liên quan trong dự thảo Luật Tổ chức Chính phủ (sửa đổi).

Đại biểu Nguyễn Duy Minh – Đoàn ĐBQH thành phố Đà Nẵng đề nghị bổ sung quyền hạn, trách nhiệm của Chủ tịch Ủy ban nhân dân các cấp theo hướng: Tăng trách nhiệm, quyền hạn để Chủ tịch Ủy ban nhân dân các cấp được quyết định các vấn đề thuộc nhiệm vụ, quyền hạn của Ủy ban nhân dân cấp mình, các vấn đề Ủy ban nhân dân thảo luận tập thể và quyết định theo đa số, trừ các vấn đề phải thông qua cơ quan quyền lực nhà nước cùng cấp và đảm bảo nguyên tắc tập trung dân chủ. Đồng thời, quy định cụ thể hơn nữa cơ chế giám sát giải trình trách nhiệm thông qua chế độ báo cáo tại phiên họp gần nhất của Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân và báo cáo cơ quan hành chính cấp trên có thẩm quyền quản lý khi được yêu cầu.

“Khi được trao quyền thực chất như vậy, hoạt động quản lý nhà nước của Ủy ban nhân dân các cấp được xử lý nhanh chóng, kịp thời, theo kịp thực tiễn và yêu cầu của người dân, doanh nghiệp và xã hội”, đại biểu Quốc hội Nguyễn Duy Minh nêu quan điểm.

Do dự thảo Luật Tổ chức chính quyền địa phương được thiết kế theo tư duy “địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm” và “phân cấp phân quyền mạnh mẽ để khơi thông các nguồn lực phát triển đất nước”. Vì vậy, đại biểu cho rằng, nếu nội dung Luật này thiếu những thiết chế, cơ chế kiểm soát quyền lực có hiệu lực, hiệu quả khi chính quyền địa phương được phân cấp phân quyền mạnh mẽ thì có thể xảy ra các trường hợp tiêu cực,.. Đại biểu đề nghị cần bổ sung vào Điều 4 của dự thảo Luật về nguyên tắc “tăng cường kiểm soát quyền lực khi được phân cấp, phân quyền, uỷ quyền”.

Ngoài ra, đại biểu cũng đề nghị quy định cụ thể về nguyên tắc, cách thức phân cấp, hình thức thực hiện và các điều kiện bảo đảm phù hợp với yêu cầu cải cách, đổi mới mạnh mẽ, bảo đảm rõ người, rõ việc, rõ trách nhiệm.

Đổi mới mạnh mẽ mô hình tổ chức chính quyền địa phương ở đô thị

Về tổ chức và hoạt động của chính quyền địa phương (Chương V), một số đại biểu nêu thực tế, sau khi sửa đổi Luật Tổ chức chính quyền địa phương năm 2019, các địa phương như Thành phố Đà nẵng, Thành phố Hồ Chí Minh và mới đây là Thành phố Hải phòng đã được Quốc hội cho phép thực hiện Chính quyền đô thị. Qua đánh giá, các nơi này đã triển khai thực hiện và mang lại kết quả tốt.

Đại biểu Hà Sỹ Đồng – Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Trị nhấn mạnh, trong điều kiện hiện nay, chúng ta đang thực hiện cuộc cách mạng tinh gọn tổ chức bộ máy, tổ chức chính quyền địa phương cũng cần phải được thiết kế lại phù hợp với đặc điểm của đô thị và đặc điểm của nông thôn. Vì vậy, đại biểu đề nghị cần đổi mới mạnh mẽ tổ chức chính quyền địa phương ở đô thị để thúc đẩy sự phát triển kinh tế.

Đồng tình với quan điểm trên, đại biểu Quốc hội Trần Quốc Tuấn – Đoàn ĐBQH tỉnh Trà Vinh cho rằng cần xem xét thận trọng để có thể thiết kế lại cho phù hợp với đặc điểm của khu vực đô thị và đặc điểm của khu vực nông thôn. Điều này cũng hoàn toàn không trái với Hiến pháp.

Để Luật Tổ chức chính quyền địa phương sửa đổi, sau khi được ban hành có tuổi thọ cao, đại biểu Trần Quốc Tuấn đề nghị Ban soạn thảo nghiên cứu, trong khi chưa thể đổi mới được Tổ chức chính quyền địa phương ở nông thôn, cần mạnh mẽ đổi mới tổ chức chính quyền địa phương ở đô thị giống như các địa phương đã và đang thí điểm hiệu quả, đây sẽ là cơ sở thực hiện tốt cuộc cách mạng tinh gọn bộ máy hiện nay, tạo động lực thúc đẩy phát triển đất nước.

Một số ý kiến cũng đề nghị Chính phủ tiếp tục tổng kết, đánh giá một cách toàn diện việc tổ chức mô hình chính quyền đô thị tại các địa phương đã tổ chức thí điểm, trên cơ sở đó đề xuất mô hình tổ chức chính quyền địa phương phù hợp để thực hiện một cách tổng thể, đồng bộ, thống nhất trên phạm vi cả nước.