Theo đó, sáng ngày 6/6, trong chương trình Kỳ họp thứ 3, Quốc hội khóa XV, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng đã trình bày tóm tắt tờ trình của Chính phủ về dự án đường Vành đai 3 TPHCM và dự án đường Vành đai 4 vùng Thủ đô Hà Nội. Ngay sau đó, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Vũ Hồng Thanh đã trình bày báo cáo thẩm tra về nội dung này.

Dự kiến thời gian thực hiện 2 dự án trong 5 năm

Theo tờ trình của Chính phủ, dự án Vành đai 4 Vùng thủ đô Hà Nội có tổng chiều dài khoảng 112,8 km (gồm 103,1 km đường Vành đai 4 và 9,7 km tuyến nối theo hướng cao tốc Nội Bài - Hạ Long) đi qua Hà Nội, Hưng Yên, Bắc Ninh.

Dự án đường Vành đai 4 - Vùng Thủ đô Hà Nội hình thức đầu tư công kết hợp đầu tư phương thức PPP được chia thành 07 dự án thành phần; tách riêng phần giải phóng mặt bằng và phần xây dựng đường song hành triển khai độc lập theo địa giới hành chính giữa các địa phương, thực hiện theo hình thức đầu tư công; riêng dự án thành phần 3 (đầu tư theo phương thức PPP): hệ thống đường cao tốc toàn tuyến và tuyến nối 9,7 km do UBND TP Hà Nội là cơ quan có thẩm quyền.

Sơ bộ tổng mức đầu tư giai đoạn phân kỳ đầu tư (giai đoạn 1) khoảng 85.813 tỷ đồng, sử dụng nguồn vốn NSNN và vốn BOT của nhà đầu tư để thực hiện đầu tư Dự án. Bao gồm: (1) NSTW: 28.173 tỷ đồng; (2) NSĐP: 28.193 tỷ đồng (Cụ thể: TP Hà Nội 23.594 tỉ đồng, Hưng Yên 1.509 tỉ đồng, Bắc Ninh 3.100 tỉ đồng); (3) Vốn BOT: 29.447 tỷ đồng.

Dự án đường Vành đai 3 TPHCM có tổng chiều dài tuyến là 76,34 km, bao gồm: TPHCM: 47,51 km, Đồng Nai: 11,26 km, Bình Dương: 10,76 km, Long An: 6,81 km. Điểm đầu của dự án là nút giao với đường cao tốc Bến Lức - Long Thành (thuộc địa phận huyện Nhơn Trạch, tỉnh Đồng Nai), điểm cuối là nút giao với cao tốc Bến Lức - Long Thành (huyện Bến Lức, tỉnh Long An).

Dự án sơ bộ có tổng mức đầu tư giai đoạn phân kỳ (giai đoạn 1) khoảng 75.378 tỉ đồng được đầu tư bằng ngân sách trung ương và địa phương, trong đó ngân sách trung ương bố trí 38.741 tỉ đồng (TPHCM: 24.011 tỉ đồng, Đồng Nai: 1.934 tỉ đồng, Bình Dương: 9.640 tỉ đồng, Long An: 3.156 tỉ đồng).

Ngân sách địa phương bố trí 36.637 tỉ đồng (TPHCM: 24.011 tỉ đồng, Đồng Nai: 1.934 tỉ đồng, Bình Dương: 9.640 tỉ đồng, Long An: 1.052 tỉ đồng). Trong đó, giai đoạn 2021-2025, ngân sách trung ương (NSTW) bố trí 31.380 tỉ đồng; ngân sách địa phương (NSĐP) bố trí 36.637 tỉ đồng.

Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư cũng cho biết, dự kiến thời gian thực hiện 02 dự án này từ năm 2022-2027. Việc đầu tư 02 dự án góp phần tăng cường năng lực lưu thông hành khách và hàng hóa, tiết kiệm thời gian và chi phí vận chuyển; giảm thiểu ùn tắc và tai nạn giao thông; tạo việc làm và tăng thu nhập cho người dân; giảm thiểu tác động môi trường về khí thải, bụi, tiếng ồn,..., củng cố quốc phòng - an ninh, phục vụ tốt cho chiến lược xây dựng và bảo vệ tổ quốc; nâng cao tính cơ động, phương án tác chiến đảm bảo quốc phòng - an ninh quốc gia.

Nhất trí với sự cần thiết đầu tư 2 dự án đường vành đai

Thẩm tra về nội dung này, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Vũ Hồng Thanh (UBKT) cho biết, UBKT nhất trí với sự cần thiết đầu tư 2 dự án với những lý do đã nêu tại Tờ trình Chính phủ nhằm cụ thể hóa Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 10 năm 2021 - 2030 đã được Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng thông qua và phù hợp với Nghị quyết số 29/2021/QH15 ngày 28/7/2021 của Quốc hội về Kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021 - 2025, trong đó yêu cầu “khẩn trương chuẩn bị đầu tư, sớm khởi công và cơ bản hoàn thành các dự án đường vành đai 3, 4 của khu vực động lực Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh”.

Đối với kiến nghị cho phép Thủ tướng Chính phủ xem xét, quyết định việc chỉ định thầu trong quá trình triển khai thực hiện dự án đối với các gói thầu tư vấn, gói thầu phục vụ di dời hạ tầng kỹ thuật, gói thầu thực hiện đền bù, giải phóng mặt bằng và tái định cư và áp dụng trong 02 năm (2022 – 2023)...; Cho phép trong giai đoạn triển khai dự án, nhà thầu thi công không phải thực hiện thủ tục cấp giấy phép khai thác mỏ khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường nằm trong hồ sơ khảo sát vật liệu xây dựng phục vụ dự án; việc khai thác mỏ khoáng sản được thực hiện đến khi hoàn thành dự án...

Chủ nhiệm UBKT nêu rõ: UBKT nhận thấy hai cơ chế này đã được quy định tại khoản 1 và 2 Điều 5 Nghị quyết số 43/2022/QH15 của Quốc hội về Chính sách tài khóa, tiền tệ hỗ trợ Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội, chỉ áp dụng cho các gói dự án thuộc phạm vi Chương trình trong 02 năm (2022 - 2023). Do đó, đề nghị chỉ áp dụng các cơ chế này trong 02 năm 2022 và 2023. Một số ý kiến đề nghị áp dụng các cơ chế này trong 02 năm kể từ ngày Nghị quyết có hiệu lực thi hành.

Đối với cơ chế, chính sách dự án Vành đai 4 Vùng Thủ đô Hà Nội. Theo đó, Chính phủ kiến nghị cho phép phần vốn nhà nước tham gia tối đa 66% tổng mức đầu tư dự án (TMĐT). Việc này, UBKT cho rằng, dự án có sơ bộ TMĐT rất lớn, do đó nếu áp dụng theo khoản 2 Điều 69 của Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư sẽ không khả thi về phương án tài chính và khó thu hút được các nhà đầu tư tham gia đầu tư dự án. Vì vậy, đa số ý kiến tán thành với đề xuất này.

Đối với cơ chế, chính sách dự án Vành đai 3 TPHCM. Theo đó, Chính phủ kiến nghị về việc dự án sau khi dự án hoàn thành đưa vào sử dụng sẽ tổ chức thực hiện thu phí để thu hồi vốn đầu tư dự án cho NSTW và NSĐP tương ứng theo tỷ lệ nguồn vốn đầu tư. Về việc này, UBKT nhất trí với chủ trương dự án sau khi hoàn thành đưa vào sử dụng cần tổ chức thực hiện thu phí để thu hồi vốn đầu tư cho NSTW và NSĐP. Tuy nhiên, đề nghị Chính phủ trong bước nghiên cứu khả thi cần xác định chính xác tỷ lệ góp vốn NSTW và NSĐP đối với phần đường cao tốc để làm cơ sở xây dựng phương án thu hồi vốn đầu tư hoàn trả ngân sách.

Tiếp đó, đối với việc cho phép các mỏ cát, sỏi lòng sông đã cấp phép, đang hoạt động, còn thời hạn khai thác, Ủy ban nhân dân cấp tỉnh được phép quyết định nâng công suất không quá 50% công suất ghi trong Giấy phép khai thác không phải lập dự án đầu tư điều chỉnh, đánh giá tác động môi trường.... UBKT đề nghị Chính phủ cần làm rõ sự cần thiết và đánh giá tác động của đề xuất này, trong đó cần có chính sách hợp lý để không ảnh hưởng đến môi trường và tác động đến vấn đề sạt lở bờ sông, ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống của người dân.