Ngành hồ tiêu đã thiệt hại nặng nề vì cây tiêu liên tục chết, tiêu rớt giá nay thêm thông tin hồ tiêu bị trộn tạp chất cà phê nhuộm than pin khiến người dân, thương lái và cả doanh nghiệp (DN) choáng váng. Tuy nhiên, vì sao lại có thể trộn tạp chất vào hồ tiêu để xuất khẩu vẫn là câu hỏi khó trả lời. Theo một lãnh đạo Hiệp hội hồ tiêu Đắk Song (tỉnh Đắk Nông) khi mua bán hồ tiêu, các bên đều căn cứ vào tỷ lệ dung động (độ zem- cách gọi của ngươi mua bán tiêu) của sản phẩm để tính ra giá trị của hồ tiêu. Tỷ lệ dung động là một đơn vị đo đối với hồ tiêu, bình thường là 500g/1lít. Với tỷ lệ này thì hồ tiêu thường có giá bán ở mức trung bình. Khi dung động ở mức cao hơn như 550g/lít, 580g/lít; 600g/lít… thì giá trị của hồ tiêu càng cao hơn và giá bán cũng tỷ lệ thuận. Nói tóm lại, hồ tiêu càng nặng thì giá trị càng tăng thêm và giá bán càng cao hơn. 

Chính vì vậy, một số người cố tình làm tăng dung động lên bằng cách pha trộn thêm tạp chất. Các năm trước, với giá hồ tiêu dao động từ 150.000 -180.000 đồng/kg, có thời điểm lên đến gần 250.000 đồng/kg nên việc pha trộn tạp chất sẽ mang lại lợi nhuận rất cao. Chẳng hạn, trong một lô hàng xuất khẩu khoảng 100 tấn hồ tiêu, chỉ cần đấu trộn 1 tấn tạp chất thì người ta cũng thu lợi bất chính được khoảng 150 đến 250 triệu đồng. Tuy nhiên, hiện nay giá hồ tiêu có xuống thấp, nhưng theo nhận định của nhiều cơ sở thu mua nông sản, việc pha trộn tạp chất vẫn mang lại lợi nhuận cao do chi phí mua tạp chất không đáng kể, thậm chí có thể đi xin về như vỏ cà phê. 

Việc doanh nghiệp trộn pin vào hồ tiêu để tăng trọng lượng, Hiệp hội hồ tiêu Việt Nam cho rằng đây là hành vi gian lận thương mại vô cùng nghiêm trọng, nguy hại tới sức khoẻ người tiêu dùng và lên án hành động vi phạm các quy định về vệ sinh an toàn thực phẩm của 2 doanh nghiệp tại Đắk Nông và Bình Phước. Chiều 27/4, Hiệp hội Hồ tiêu Việt Nam (VPA) đã có thông cáo đánh giá vụ việc nói trên là hành vi gian lận nghiêm trọng vì nguy hại tới sức khỏe người tiêu dùng. "VPA thay mặt cho cộng đồng nông dân và các DN sản xuất, kinh doanh hồ tiêu cực kỳ lên án đối với hành động vi phạm các quy định về vệ sinh an toàn thực phẩm của các đối tượng trong vụ việc. Dù toàn bộ hồ tiêu trộn hỗn hợp cũng như số lượng hỗn hợp chưa pha trộn đã được cơ quan điều tra thu giữ, ngăn chặn kịp thời, các đối tượng chưa kịp bán ra thị trường làm thực phẩm ăn uống nhưng sự việc này rõ ràng đã ảnh hưởng tới thương mại và hình ảnh của ngành hồ tiêu Việt Nam" - thông cáo nêu rõ. 

 Hiệp hội hồ tiêu Việt Nam lên tiếng cảnh báo các doanh nghiệp và người tiêu dùng cần cẩn trọng hơn với việc mua bán hồ tiêu nguyên liệu từ các đại lý, không ham mua rẻ cũng như không chấp nhận các hợp đồng xuất khẩu với giá trả quá thấp so với giá thị trường. 

Theo ông Hoàng Phước Bính, thành viên Hiệp hội Hồ tiêu Chư Sê, đã từng xảy ra hiện tượng trộn tạp chất là cọng tiêu, mủ tiêu vào hồ tiêu nhưng nhuộm tạp chất với than pin rồi trộn vào thì lần đầu tiên nghe nói. "Trong mua bán hồ tiêu cho phép tỉ lệ tạp chất 1%. Với giá bán khoảng 60.000 đồng/kg tiêu như hiện nay, nếu kinh doanh số lượng lớn thì lợi nhuận bất chính từ 1% tạp chất này sẽ rất cao. Việc trộn thêm tạp chất không độc hại còn có thể tha thứ nhưng trộn than pin thì không thể chấp nhận được" - ông Bính nói. Cũng theo ông Bính, thông tin đang lan truyền hiện nay đang gây nhiều bất lợi không chỉ cho nông dân mà cả ngành hồ tiêu Việt Nam. "Chúng tôi không sợ những bạn hàng chính thống không mua hàng mà sợ nhất những nước sản xuất trực tiếp như Malaysia, Brazil... nhân cơ hội này tạo dư luận không tốt nhằm hạ giá trị thương hiệu hạt tiêu Việt Nam" - ông Bính lo ngại. 

Hiện toàn ngành hồ tiêu Việt Nam có 20 nhà máy xử lý chế biến hồ tiêu sạch đạt chuẩn quốc tế về quản lý vệ sinh an toàn thực phẩm như HACCP, ISO 22000, Halal, ISO 9001:2008, Certified BRC- food… những tạp chất như bột pin, sỏi đá sẽ nhanh chóng bị loại bỏ bằng hệ thống xử lý công nghệ hiện đại. Cách thức sản xuất kinh doanh của ngành hồ tiêu Việt Nam hiện nay cho thấy các loại hỗn hợp giả, pha trộn nguy hiểm như vậy khó có thể lọt qua được hệ thống xử lý, chế biến, xuất nhập khẩu hồ tiêu, với nhiều thiết bị hiện đại và hệ thống kiểm soát chất lượng của doanh nghiệp xuất và nhập khẩu. 

Hiệp hội hồ tiêu Việt Nam lên tiếng cảnh báo các doanh nghiệp và người tiêu dùng cần cẩn trọng hơn với việc mua bán hồ tiêu nguyên liệu từ các đại lý, không ham mua rẻ cũng như không chấp nhận các hợp đồng xuất khẩu với giá trả quá thấp so với giá thị trường. Hiệp hội kiến nghị các cơ quan quản lý thị trường địa phương tăng cường hơn nữa công tác kiểm tra, giám sát và xử lý mạnh với các cơ sở thu mua nông sản ở các địa phương, đặc biệt là các cơ sở nhỏ lẻ, chợ truyền thống. Đồng thời, các DN hồ tiêu cũng có biện pháp kiểm soát nguồn nguyên liệu, có kinh nghiệm và giải pháp chống các hành vi gian lận thương mại của đại lý. 

Tuy vậy, qua sự việc này, các DN kinh doanh, xuất khẩu hồ tiêu cần cẩn trọng hơn khi mua bán hồ tiêu nguyên liệu từ các đại lý, không ham rẻ mua hàng kém chất lượng và không chấp nhận các hợp đồng xuất khẩu với giá quá thấp so với thị trường./.

Cẩm Tú