Chuyến thăm gần đây của Ngoại trưởng Mỹ Anthony Blinken tới Trung Quốc và quyết định sau đó của Ngân hàng Trung Quốc nhằm hạn chế các giao dịch của khách hàng ngân hàng Nga liên quan đến các ngân hàng ở EU, Mỹ, Thụy Sĩ và Vương quốc Anh, có thể là một sự trùng hợp ngẫu nhiên.

Mặt khác, động thái này có thể là “nghệ thuật” của Bắc Kinh nhằm xoa dịu sự thôi thúc từ Mỹ.

Thậm chí, đây là sự phản ánh đơn giản về vai trò đang giảm dần của Nga trong tư duy chiến lược và kinh tế của Trung Quốc.

DW trích dẫn theo báo cáo của Đài Truyền hình Nhà nước Nga, Ngân hàng Trung Quốc đã bắt đầu chấm dứt các giao dịch của Nga bằng đồng Nhân dân tệ, USD (Mỹ), USD (Hồng Kông, Trung Quốc) và euro. Đồng thời, ngân hàng UniCredit và Akibank cũng báo cáo động thái tương tự.

Theo các biện pháp trừng phạt hiện hành, các ngân hàng ở các quốc gia tham gia trừng phạt bị cấm giao dịch trực tiếp với các thực thể của Nga. Tuy nhiên, các ngân hàng và công ty ở các quốc gia bên thứ ba như Trung Quốc không bị cấm.

Phương Tây cho đến nay vẫn phân vân việc áp đặt các biện pháp trừng phạt thứ cấp, vốn sẽ tìm cách ngăn cấm các giao dịch giữa các thực thể Nga bị trừng phạt và các thực thể có trụ sở tại các quốc gia không thuộc phương Tây.

Về phía Nga, nhận định: "Quyết định không phải do Trung Quốc đưa ra, mà là do EU và Mỹ. Đó là cách họ đang cố gắng tăng áp lực trừng phạt bằng cách bóp nghẹt các kênh thay thế dưới dạng Nhân dân tệ", Pavel Semyonov, chủ tịch hội đồng quản trị của Modulbank cho biết.

Brussels vào tháng 4 đã đề xuất các biện pháp trừng phạt đối với các công ty Trung Quốc vì đã hỗ trợ Nga xuyên suốt chiến sự. Một số công ty Trung Quốc trong danh sách của EU, chẳng hạn như nhà sản xuất thiết bị điện tử King-Pai Technology, đã bị Mỹ áp đặt lệnh trừng phạt.

Đức đã lạc quan về các biện pháp mới và Trung Quốc cho đến nay cho biết họ sẽ duy trì quan hệ kinh tế và thương mại bình thường với Nga.

Vào đầu tháng 6, Bắc Kinh chia sẻ "theo sát" các cuộc thảo luận của EU về đợt trừng phạt thứ 11 đối với Nga sau khi Ủy ban châu Âu lần đầu tiên đề xuất các giới hạn về thương mại với các nước thứ ba được coi là bỏ qua các biện pháp trừng phạt hiện có.

Theo Eric, Giám đốc Trung tâm Đầu tư ở Mỹ, nhận định: "Tôi lưu ý rằng Ngân hàng Trung Quốc không nói không với các thực thể của Nga, chỉ hạn chế một số hoạt động khi các ngân hàng phương Tây tham gia”.

Bên cạnh đó, Robert Person, Phó Giáo sư Quan hệ Quốc tế tại Học viện Quân sự Mỹ, tin rằng đó cũng là một động thái phòng ngừa. “Điều đó cho thấy Trung Quốc lo ngại về mối đe dọa của các lệnh trừng phạt thứ cấp”.

Tuy nhiên, những người khác cảm nhận được một động cơ chiến lược sâu sắc hơn.

Cựu nhà ngoại giao EU Albrecht Rothacher cho rằng Bắc Kinh đang bắt đầu nhận ra rằng cuộc chiến không mang lại lợi ích tốt nhất cho họ. Nổi bật là sự đình trệ kinh tế ở châu Âu và sức mua giảm ở Nga.

Chia sẻ với DW, ông Rothacher nói: “Xét cho cùng, hoạt động kinh doanh của Trung Quốc tại Mỹ, EU và Vương quốc Anh đối với họ quan trọng hơn rất nhiều so với hoạt động kinh doanh của Nga, ngoại trừ các lô hàng dầu, khí đốt, gỗ và khoáng sản có mức chiết khấu tốt.

Các chuyên gia tin rằng các thực thể Nga bị trừng phạt có thể cố gắng thực hiện các giao dịch thông qua các ngân hàng ở các quốc gia khác sẵn sàng chấp nhận rủi ro.

Maia Nikoladze, trợ lý giám đốc của Economic Statecraft Initiative, viết trong một blog gần đây trên Hội đồng Đại Tây Dương: “Các nhà lãnh đạo của Trung Quốc và Nga đã phát tín hiệu về một mối quan hệ đối tác kinh tế và chiến lược ngày càng sâu sắc, nhưng thực tế có thể khác”.

Ông Nikoladze lưu ý rằng mối quan hệ kinh tế của Trung Quốc và Nga bị hạn chế bởi các lợi ích chiến lược của Bắc Kinh.

Điều này được chứng minh trong một loạt các động thái. UnionPay, hệ thống thanh toán của Trung Quốc từng là cứu cánh cho người Nga sau khi Visa và MasterCard ra đi vào tháng 3/2022, đã cắt giảm tiếp xúc với các ngân hàng bị trừng phạt ở Nga.

Trong khi đó, lãnh đạo ngân hàng Trung Quốc ICBC và hai tổ chức phát triển do Trung Quốc dẫn đầu - Ngân hàng Phát triển Mới và Ngân hàng Phát triển Cơ sở Hạ tầng Châu Á - cắt quyền tiếp cận của Nga đối với nguồn tài chính của họ vào năm 2022.

"Ngay cả khi Trung Quốc giảm thiểu tác động của các biện pháp trừng phạt đối với Nga, các hành động của Bắc Kinh luôn bị hạn chế bởi lợi ích chiến lược và nỗi sợ kích hoạt các lệnh trừng phạt thứ cấp từ Mỹ”, ông Nikoladze nói với DW.

Lê Na (Theo DW)