Một thời gian sau khi China Evergrande hết tiền và vỡ nợ vào năm 2021, các nhà đầu tư trên khắp thế giới đã mua lại IOU (giấy chứng minh vay mượn không chính thức) của nhà phát triển bất động sản này, đặt cược rằng chính phủ Trung Quốc cuối cùng sẽ can thiệp để bảo lãnh cho công ty này.

Vào hôm nay (ngày 29/1), mọi chuyện đã trở nên rõ ràng rằng vụ đặt cược đó sai lầm đến mức nào. Sau hai năm lấp lửng, Evergrande được một tòa án ở Hong Kong ra lệnh thanh lý, một động thái khơi mào cho một cuộc chạy đua của các luật sư nhằm tìm và giành lấy bất cứ thứ gì thuộc về Evergrande có thể bán được.

Lệnh này cũng có khả năng gây ra làn sóng chấn động tới các thị trường tài chính vốn đang có nhiều bất ổn về nền kinh tế Trung Quốc.

Evergrande là nhà phát triển bất động sản với khoản nợ hơn 300 tỷ USD, đang đứng giữa cuộc khủng hoảng nhà ở lớn nhất thế giới. Đế chế rộng lớn của nó không còn nhiều thứ đáng giá nữa. Và ngay cả những tài sản đó cũng có thể bị giới hạn.

Evergrande, cũng như các chủ đầu tư khác, xây dựng quá mức và hứa hẹn quá mức, nhận trước tiền cho những căn hộ chưa được xây dựng và khiến hàng trăm nghìn người mua nhà phải chờ đợi căn hộ của họ. Hiện hàng chục công ty này đã vỡ nợ, chính phủ đang điên cuồng ép họ hoàn thiện các căn hộ, đẩy mọi người vào thế khó vì các nhà thầu và thợ xây đã nhiều năm không được trả lương.

Điều gì xảy ra tiếp theo khi thanh lý Evergrande sẽ thử thách niềm tin lâu nay của các nhà đầu tư nước ngoài rằng Trung Quốc sẽ đối xử công bằng với họ. Kết quả này có thể giúp thúc đẩy hoặc hạn chế hơn nữa dòng tiền vào thị trường Trung Quốc khi niềm tin toàn cầu vào Trung Quốc đã bị lung lay.

Ông Dan Anderson, chuyên gia về tái cấu trúc và đối tác tại công ty luật Freshfields Bruckhaus Deringer, cho biết: “Mọi người sẽ theo dõi chặt chẽ để xem liệu quyền của chủ nợ có được tôn trọng hay không. Việc họ có được tôn trọng hay không sẽ có tác động lâu dài đến việc đầu tư vào Trung Quốc”.

Trung Quốc cần đầu tư từ các nhà đầu tư nước ngoài hơn bao giờ hết.

Thị trường tài chính ở Trung Quốc đại lục và Hong Kong, nơi trong nhiều năm là điểm đầu tư nước ngoài, đã phải hứng chịu một cú sốc lớn đến mức các quan chức phải nỗ lực tìm kiếm các biện pháp chính sách như quỹ giải cứu thị trường chứng khoán để củng cố niềm tin. Và thị trường nhà ở Trung Quốc có rất ít dấu hiệu quay trở lại thời kỳ bùng nổ, một phần vì Bắc Kinh muốn chuyển hướng tăng trưởng kinh tế từ xây dựng và đầu tư.

Căng thẳng ngoại giao gia tăng giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc, dẫn đến dòng tiền nước ngoài khổng lồ cũng chảy ra khỏi Trung Quốc.

Các nhà đầu tư đang trông chờ vào cách giải quyết vụ Evergrande để xem Trung Quốc sẽ giải quyết tranh chấp như thế nào đối với các công ty đang bế tắc của họ, trong đó riêng lĩnh vực bất động sản đã có hàng chục công ty.

Cụ thể, họ sẽ muốn xem liệu những người hiện đang được giao nhiệm vụ thanh lý có được tòa án ở Trung Quốc đại lục công nhận hay không, điều mà trong lịch sử chưa từng xảy ra.

Theo thỏa thuận chung được ký vào năm 2021 giữa Hong Kong và Bắc Kinh, tòa án Trung Quốc đại lục sẽ công nhận cơ quan thanh lý do tòa án Hong Kong chỉ định để cho phép các chủ nợ nắm quyền kiểm soát tài sản của Evergrande ở Trung Quốc đại lục. Nhưng cho đến nay chỉ có một trong năm yêu cầu như vậy gửi tới tòa án địa phương của Trung Quốc được chấp thuận.

Quyết định vào hôm nay, do Thẩm phán Linda Chan đưa ra, đã bị trì hoãn nhiều lần trong hai năm qua do các chủ nợ và các bên khác đồng ý hoãn lại để công ty có thêm thời gian đạt được thỏa thuận với các chủ nợ về số tiền họ có thể được trả.

Gần đây nhất là vào mùa hè năm ngoái, có vẻ như đội ngũ quản lý của Evergrande và một số chủ nợ nước ngoài đã cho công ty vay tiền bằng đồng đô-la Mỹ ở Hong Kong sắp đạt được một thỏa thuận. Các cuộc đàm phán đã bị đình trệ vào tháng 9 khi một số giám đốc điều hành cấp cao bị bắt giữ và cuối cùng, người sáng lập kiêm Chủ tịch, Hui Ka Yan, bị cảnh sát giam giữ.

Hồng Vân (Theo New York Times)