Bắc Kinh đã chú trọng nhiều hơn đến khả năng tự cung tự cấp lương thực trong những năm gần đây, nhưng vẫn phụ thuộc vào Ukraine đối với gần 30% lượng ngô nhập khẩu.

Theo một hiệp hội các công ty nông nghiệp ở Ukraine, Trung Quốc là điểm đến hàng đầu cho các chuyến hàng ngũ cốc từ Ukraine.

Patricia Flor, đại sứ Đức tại Bắc Kinh, nói với tờ The Wall Street Journal: “Việc Nga từ chối gia hạn Sáng kiến Ngũ cốc Biển Đen sẽ giáng một đòn mạnh vào thị trường lương thực toàn cầu, dẫn đến giá cả tăng cao và làm trầm trọng thêm cuộc khủng hoảng lương thực toàn cầu”.

“Chúng tôi kêu gọi Trung Quốc ủng hộ gia hạn thỏa thuận và nói chuyện với Nga. Trung Quốc, cũng là nước nhập khẩu lương thực và nhận ngũ cốc của Ukraine, có thể góp phần ổn định thị trường lương thực toàn cầu”, ông nói.

Igor Osmachko, giám đốc điều hành của Agroprosperis Group, một nhà sản xuất và xuất khẩu cây trồng lớn ở khu vực Biển Đen, cũng kêu gọi Bắc Kinh giúp phá vỡ thế bế tắc.

“Chúng tôi hy vọng Chính phủ Trung Quốc sẽ vận động hành lang kéo dài sáng kiến ngũ cốc để tiếp tục xuất khẩu nông sản của Ukraine sang Trung Quốc và ngăn chặn lạm phát lương thực ở Trung Quốc và thế giới”, ông Osmachko nói.

Việc không gia hạn thỏa thuận do Liên Hợp Quốc và Thổ Nhĩ Kỳ làm trung gian vào tháng 7 năm ngoái sẽ buộc Trung Quốc phải chuyển sang các nguồn đắt đỏ hơn để lấp đầy khoảng trống ngô – một loại lương thực quan trọng cho người dân và là loại được sử dụng làm thức ăn chăn nuôi – một nhà phân tích ở Bắc Kinh cảnh báo.

Ma Wenfeng, nhà phân tích cấp cao của Beijing Orient Agribusiness Consultant, cho biết: “Ukraine là nguồn cung rẻ nhất vì chúng tôi có cơ sở hạ tầng hoàn thiện, chủ yếu được phát triển bởi gã khổng lồ thực phẩm nhà nước Cofco trong thập kỷ qua.

Nếu không có hàng nhập khẩu từ Ukraine, giá tại thị trường nội địa sẽ tăng. Và Trung Quốc cần nhận được nhiều hơn từ Brazil và các đối tác truyền thống khác như Mỹ, Canada và Australia.

Roman Slaston, tổng giám đốc Câu lạc bộ kinh doanh nông nghiệp Ukraine cho biết, với việc sáng kiến ngũ cốc sắp hết hạn, các tàu đến Ukraine để xuất khẩu ngũ cốc “rất hiếm”.

Ông nói: “Hàng triệu tấn ngũ cốc có thể bị hư hỏng trong các hầm chứa nếu chúng ta không có khả năng xuất khẩu bằng đường biển với số lượng đủ lớn".

Ukraine và Nga là những nhà cung cấp lương thực lớn trên thị trường toàn cầu, với chiến tranh đẩy giá lương thực toàn cầu lên cao và đe dọa nguồn cung cấp, đặc biệt là cho các nước ở Trung Đông và Châu Phi.

Chuyển từ một nước xuất khẩu ròng ngô thành một nước nhập khẩu ròng trong năm 2010, Trung Quốc đã mua hơn 20 triệu tấn ngũ cốc vào năm ngoái, với Mỹ là nguồn cung cấp lớn nhất trước Ukraine.

Trung Quốc đã tìm kiếm các đối tác nông nghiệp mới kể từ khi bắt đầu cuộc chiến Ukraine vào tháng 2 năm 2022, với việc Bắc Kinh bổ sung Brazil, Myanmar và Nam Phi vào danh sách các nhà cung cấp ngô được phê duyệt.

Brazil đã vượt Ukraine trở thành nguồn cung cấp ngô lớn thứ hai của Trung Quốc trong quý đầu tiên, chiếm lần lượt 28,8% và 27,7% lượng nhập khẩu, theo số liệu của hải quan Trung Quốc.

Sáng kiến Ngũ cốc Biển Đen, giúp giảm giá toàn cầu, dự định được gia hạn trong 120 ngày mỗi lần, nhưng vào tháng 3 và tháng 5, Nga đã đồng ý chỉ 60 ngày trong nỗ lực gây áp lực buộc phương Tây nới lỏng các biện pháp trừng phạt.

Tổng thống Nga Vladimir Putin hôm thứ Năm cho biết Nga sẽ rút hoàn toàn khỏi thỏa thuận trừ khi yêu cầu xuất khẩu thêm lương thực và phân bón của họ được đáp ứng.

Ông Putin nói với đài truyền hình nhà nước Nga rằng Liên hợp quốc cho đến nay vẫn chưa đưa ra được giải pháp thỏa đáng, theo Reuters.

Xuất khẩu ngũ cốc của Ukraine là một chủ đề thảo luận quan trọng trong hai ngày đàm phán giữa Liên hợp quốc và Liên minh châu Âu, theo thông cáo báo chí của Liên hợp quốc hôm thứ Năm.

Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen kêu gọi Nga gia hạn thỏa thuận vì “thế giới”.

Khánh Vy (Theo SCMP)