Cuộc chiến Nga - Ukraine đã kéo dài 11 tháng và không có dấu hiệu kết thúc trong thời gian ngắn, động thái này đã làm thay đổi “sâu sắc” cục diện cung cấp năng lượng toàn cầu, theo Wang Zhen, chủ tịch Tập đoàn Dầu khí Ngoài khơi Quốc gia Trung Quốc (CNOOC) thuộc Viện Kinh tế Năng lượng.

Trong năm nay, nhiều nhà phân tích dự đoán thị trường dầu mỏ toàn cầu sẽ thắt chặt hơn nữa, với việc nguồn cung của Nga tiếp tục bị ảnh hưởng bởi lệnh trừng phạt của phương Tây cũng như quyết định cắt giảm nguồn cung của OPEC+.

“Sau cuộc chiến ở Ukraine, tầm quan trọng của các quốc gia đối với an ninh năng lượng đã tăng lên đáng kể”,ông Wang phát biểu tại một diễn đàn năng lượng trực tuyến vào tháng 12 theo tờ Economic Daily thuộc sở hữu nhà nước trích dẫn.

Cũng trong tháng trước, Bắc Kinh đã công bố kế hoạch mới nhất nhằm tăng cường nguồn cung năng lượng nội địa của Trung Quốc bằng cách mở rộng tiêu dùng và đầu tư ít nhất cho đến năm 2035.

Theo một tài liệu do Hội đồng Nhà nước công bố, các ưu tiên bao gồm cải thiện trữ lượng và tăng sản lượng dầu khí trong nước, đồng thời thúc đẩy khai thác các nguồn tài nguyên trên đất liền và ngoài khơi.

Mặc dù các kế hoạch này được nhiều người coi là một phần trong nỗ lực hồi sinh nền kinh tế bị ảnh hưởng bởi Covid-19, nhưng chúng cũng làm sáng tỏ sự háo hức của Trung Quốc trong việc giải quyết các mối lo ngại về an ninh năng lượng, vốn đã trở thành một trong những ưu tiên hàng đầu của giới lãnh đạo Trung Quốc.

Kể từ khi Nga tấn công Ukriane, nhập khẩu năng lượng của Trung Quốc đã giảm mạnh đáng kể, điều này làm trầm trọng thêm việc thắt chặt nguồn cung cấp năng lượng ở châu Âu và đẩy giá dầu và khí đốt toàn cầu lên cao.

Theo báo cáo của Viện Kinh tế Năng lượng, nhập khẩu dầu thô của Trung Quốc trong năm 2022 có thể sẽ ở mức khoảng 501 triệu tấn, chiếm 70,9% lượng dầu sử dụng của nước này, giảm từ mức 72% vào năm 2021.

Ngược lại, sản lượng trong nước đang tăng lên, với sản lượng dầu dự kiến đạt 205 triệu tấn, mức cao nhất kể từ năm 2016, báo cáo cho biết.

Trong bối cảnh nhu cầu yếu do suy yếu kinh tế, sản lượng khí đốt của Trung Quốc dự kiến sẽ đạt 221,1 tỷ mét khối, với mức tăng trưởng hàng năm là 6,5%, viện nghiên cứu ước tính.

Các vùng biển của Trung Quốc đã tổ chức gần 40% các hoạt động khoan ngoài khơi của thế giới vào năm ngoái, việc mở rộng hơn nữa đang được tiến hành.

CNOOC tuần trước cho biết công việc đã bắt đầu ở giai đoạn hai của mỏ khí đốt ở biển cực sâu ngoài khơi tỉnh đảo Hải Nam, miền Nam nước này. Sau khi hoàn thành, sản lượng đỉnh hàng năm của mỏ dự kiến sẽ tăng từ 3 tỷ lên 4,5 tỷ mét khối.

Trên toàn quốc, sản lượng khí đốt tự nhiên ngoài khơi ước tính sẽ tăng lên 23 tỷ mét khối trong năm nay, so với 21,6 tỷ mét khối của năm ngoái. Sản lượng dầu ngoài khơi của Trung Quốc dự kiến sẽ vượt 60 triệu tấn vào năm 2023.

Là nền kinh tế lớn thứ hai thế giới và là nhà sản xuất lớn nhất, Trung Quốc phụ thuộc nhiều vào nhập khẩu nhiên liệu hóa thạch, trở thành nước nhập khẩu ròng dầu vào năm 1993.

Kể từ đó, họ đã tăng cường đều đặn các nỗ lực nhằm củng cố an ninh năng lượng - thiết lập quan hệ đối tác năng lượng quốc tế ở Trung Đông và nhận hàng trăm mét khối khí đốt tự nhiên mỗi ngày thông qua các đường ống dẫn từ các nước láng giềng giàu tài nguyên bao gồm Nga và Kazakhstan, Uzbekistan và Turkmenistan của Trung Á. 

Tuy nhiên, an ninh năng lượng của Trung Quốc vẫn dễ bị tổn thương, đặc biệt là trước các lực lượng địa chính trị và kinh tế và thậm chí cả sự thay đổi khí hậu.

Vào tháng 12 năm 2017, hàng nghìn gia đình ở miền Bắc Trung Quốc phải trải qua cuộc khủng hoảng sưởi ấm mùa đông khi Turkmenistan giảm nguồn cung cấp khí đốt tự nhiên. Và vào năm 2021, tình trạng thiếu than dẫn đến tình trạng khan hiếm điện lan tràn từ các nhà máy ven biển đến các hộ gia đình ở phía Bắc.

Nỗi đau gần đây nhất được cảm nhận vào mùa hè năm ngoái, khi hàng trăm triệu người - từ vùng nông thôn tỉnh Tứ Xuyên ở phía Tây Nam đến tỉnh ven biển phía Đông Chiết Giang - phải chịu cảnh cắt điện vì đợt nắng nóng kỷ lục và hạn hán.

Tháng trước, Uzbekistan đã ra lệnh cho nhà sản xuất khí đốt thuộc sở hữu nhà nước tạm thời ngừng xuất khẩu khí đốt tự nhiên sang Trung Quốc khi quốc gia Trung Á này phải vật lộn để đối phó với nhu cầu năng lượng tăng cao trong mùa đông này.

Trung Quốc đã nỗ lực cải thiện sản xuất dầu và khí đốt trong nước kể từ năm 2016, khi tình trạng dư thừa nguồn cung khiến giá dầu toàn cầu lao dốc nghiêm trọng. Đồng thời, sản lượng dầu thô trong nước của Trung Quốc giảm xuống mức thấp nhất kể từ năm 2010, chỉ còn 199,69 triệu tấn.

Các nhà hoạch định chính sách ở Bắc Kinh từ lâu đã kêu gọi các công ty trong nước tăng cường đầu tư vào thăm dò dầu khí trong nước, tuy nhiên, những nỗ lực này mới được tăng cường trong những năm gần đây.

Năm 2019, Trung Quốc đã công bố kế hoạch hành động 7 năm nhằm tăng sản xuất và lưu trữ trong nước trong ngành dầu khí. Các đại gia dầu mỏ thuộc sở hữu nhà nước cũng được yêu cầu tăng cường đầu tư tài chính và công nghệ.

Vào tháng 11 năm 2022, cơ quan quản lý tài nguyên thiên nhiên của Tân Cương cho biết họ đang mời thầu năm lô thăm dò trên đất liền trong khu vực, trong thời hạn ban đầu là 5 năm cho những người đấu thầu thành công.

Điệp Nguyễn (Theo SCMP)