Trung Quốc đã công bố đưa thêm 28 công ty Mỹ vào danh sách kiểm soát xuất khẩu, một động thái tiếp tục leo thang căng thẳng thương mại giữa hai cường quốc kinh tế hàng đầu thế giới, Bắc Kinh và Washington. Trong số các công ty bị ảnh hưởng có những tên tuổi lớn trong ngành công nghiệp quốc phòng như Raytheon, Boeing và Lockheed Martin.

Theo thông báo từ Bộ Thương mại Trung Quốc, quyết định này nhằm “bảo vệ an ninh và lợi ích quốc gia”. Danh sách mới không chỉ áp dụng lệnh cấm xuất khẩu các sản phẩm có mục đích sử dụng kép vừa phục vụ dân sự vừa phục vụ quân sự mà còn bổ sung 10 công ty vào "danh sách thực thể không đáng tin cậy". Những công ty này bị cấm hoạt động kinh doanh tại Trung Quốc, trong khi lãnh đạo của họ cũng không được phép nhập cảnh hoặc cư trú tại quốc gia này.

Các biện pháp này được cho là nhằm đáp trả việc một số công ty Mỹ bán vũ khí cho Đài Loan, một vấn đề vốn luôn gây nhạy cảm trong mối quan hệ Mỹ - Trung. Đây không phải là lần đầu tiên Trung Quốc áp dụng các biện pháp tương tự, nhưng quy mô và số lượng các thực thể bị nhắm đến lần này cho thấy mức độ quyết liệt đang gia tăng.

Ông Andrew Gilholm, chuyên gia về Trung Quốc tại công ty tư vấn Control Risks, nhận định: “Hầu hết các công ty này vốn đã bị áp đặt các biện pháp trừng phạt trước đó, do đó tác động thực tiễn có thể chỉ mang tính biểu tượng. Tuy nhiên, điều đáng chú ý là phạm vi và số lượng các thực thể bị đưa vào danh sách đã mở rộng đáng kể”.

Phản ứng từ các công ty và giới chuyên gia

Các công ty lớn như Raytheon Missile Systems, Boeing Defense, Space and Security, và Lockheed Martin Missiles and Fire Control hiện chưa đưa ra bình luận chính thức về động thái này.

Ông Michael Hart, Chủ tịch Phòng Thương mại Mỹ tại Trung Quốc, cho biết chính quyền Trung Quốc thường cẩn trọng khi đưa ra các hành động có thể ảnh hưởng trực tiếp đến những doanh nghiệp đóng góp lớn vào nền kinh tế nước này. “Thông thường, các biện pháp của Trung Quốc không nhắm vào các công ty mang lại lợi ích kinh tế lớn cho nước họ”, ông Hart nhận xét.

Leo thang trong bối cảnh căng thẳng kinh tế toàn cầu

Căng thẳng thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc không phải là điều mới mẻ. Dưới thời Tổng thống Donald Trump, Mỹ đã áp đặt hàng loạt thuế quan và biện pháp hạn chế đối với Trung Quốc. Bắc Kinh khi đó có xu hướng đáp trả một cách kiềm chế, tập trung vào các biện pháp mang tính biểu tượng hơn là gây thiệt hại nghiêm trọng.

Tuy nhiên, trong những năm gần đây, Trung Quốc đã xây dựng cơ sở pháp lý nhằm phản ứng tương tự như các biện pháp của Mỹ, bao gồm việc lập danh sách đen và áp đặt các biện pháp trừng phạt. Ông Gilholm nhận định: “Nhịp độ các động thái như vậy đang gia tăng. Tần suất và mức độ của những biện pháp này sẽ ngày càng nhiều hơn”.

Dưới thời Tổng thống Joe Biden, Mỹ cũng đã mở rộng các lệnh cấm đối với các công ty Trung Quốc, đặc biệt trong lĩnh vực sản phẩm có mục đích sử dụng kép. Gần đây nhất, chính quyền Mỹ đang xem xét một quy định mới có thể hạn chế hoặc cấm sử dụng máy bay không người lái do Trung Quốc sản xuất tại Mỹ.

Trong bối cảnh đó, động thái mới nhất từ Bắc Kinh không chỉ là lời khẳng định về lập trường cứng rắn mà còn là tín hiệu cho thấy mối quan hệ kinh tế giữa hai nước sẽ tiếp tục đối mặt nhiều thách thức trong tương lai gần.

Hải Hà (Theo The New York Times)