Cả hai quốc gia đều đang có sự tăng trưởng nhanh chóng trong việc sử dụng năng lượng cho các nhu cầu như điều hòa không khí, sưởi ấm, nấu ăn, chiếu sáng, năng lượng và giao thông khi họ cố gắng nâng cao mức sống gần hơn với mức sống ở các nền kinh tế tiên tiến.

Nhu cầu ngày càng tăng đối với các dịch vụ năng lượng đẩy tăng cả số lượng nhiên liệu hóa thạch và các nguồn năng lượng tái tạo khổng lồ.

Nhu cầu sử dụng năng lượng tăng trưởng

Trong mọi trường hợp lịch sử, quá trình chuyển đổi từ nền kinh tế nông nghiệp tiền hiện đại sang nền kinh tế công nghiệp và đô thị hiện đại đều đi kèm với sự gia tăng lớn về tiêu thụ năng lượng.

Tiêu dùng tăng giúp tiết kiệm lao động, lương cao hơn, thoải mái, giải trí nhiều hơn và có nhiều cơ hội đi du lịch thăm gia đình và khám phá thế giới.

Nếu họ đi theo mô hình thông thường, cả Trung Quốc và Ấn Độ có thể sẽ tiêu thụ nhiều dịch vụ năng lượng hơn trong vài thập kỷ tới khi dân số của họ mong muốn đạt được mức sống tương tự như Bắc Mỹ và châu Âu.

Vào năm 2022, dân số của Trung Quốc (1,43 tỷ) và Ấn Độ (1,42 tỷ) đều tương đương với tổng dân số của các quốc gia trong Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD) là 1,38 tỷ dân.

Nhưng tổng mức tiêu thụ năng lượng sơ cấp ở Trung Quốc (159 exajoules) và Ấn Độ (36 exajoules) thấp hơn nhiều so với OECD (234 exajoules).

Mỗi người ở Trung Quốc chỉ tiêu thụ 66% năng lượng so với các đối tác của họ ở OECD và ở Ấn Độ con số này chỉ là 15%.

Thậm chí điều đó còn phóng đại mức tiêu thụ dịch vụ năng lượng tại địa phương vì cả hai nước và đặc biệt là Trung Quốc đều xuất khẩu phần lớn sản lượng sản xuất sử dụng nhiều năng lượng của họ sang OECD.

Tiếp tục hiện đại hóa có nghĩa là cả hai nước sẽ sử dụng nhiều năng lượng hơn - khiến chiến lược cân bằng các nguồn năng lượng trở nên cấp thiết đối với các nhà hoạch định chính sách.

Cân bằng giữa nhiên liệu hóa thạch và năng lượng xanh

Tại OECD, tổng mức tiêu thụ năng lượng về cơ bản không thay đổi kể từ năm 2007, do đó sản lượng ngày càng tăng từ năng lượng tái tạo và đặc biệt là khí đốt đã thay thế than và ở mức độ thấp hơn là dầu thô.

Năng lượng tái tạo và khí đốt đã thay thế nhiên liệu hóa thạch như than và dầu, giúp giảm đáng kể lượng khí thải nhà kính.

Nhưng tổng mức tiêu thụ năng lượng vẫn tiếp tục tăng nhanh ở Trung Quốc (trung bình 3,1% mỗi năm trong thập kỷ qua) và Ấn Độ (3,8% mỗi năm).

Năng lượng tái tạo đóng vai trò bổ sung cho các nhiên liệu hóa thạch khác - đảm bảo năng lượng vẫn có giá cả phải chăng và đáng tin cậy ngay cả khi mức tiêu thụ tăng đáng kể.

Hiện nay, quỹ đạo tiêu thụ năng lượng của Trung Quốc và Ấn Độ rất giống Hoa Kỳ hoặc Tây Âu trong những năm 1950 và 1970 - thời kỳ tăng trưởng nhanh chóng về sản lượng kinh tế, mức sống và sử dụng năng lượng.

Tại các nền kinh tế châu Âu - Đại Tây Dương, sự tăng trưởng nhanh chóng về tổng nhu cầu năng lượng đã tạo ra nhu cầu về nhiều năng lượng hơn từ tất cả các nguồn; tiêu dùng từ các nguồn cũ tiếp tục tăng về mặt tuyệt đối ngay cả khi tỷ trọng của nó giảm tương đối.

Tiêu thụ than của Hoa Kỳ tiếp tục tăng về mặt tuyệt đối cho đến khoảng năm 2010 mặc dù nước này đã mất đi tỷ trọng tương đối trong cơ cấu năng lượng so với dầu từ khoảng năm 1910 và khí đốt từ năm 1980.

Trung Quốc và Ấn Độ dường như đang đi theo cùng một quỹ đạo, tăng cường sử dụng than nội địa ngay cả khi họ nhập khẩu nhiều dầu khí hơn, sử dụng nhiều năng lượng hạt nhân hơn và đầu tư vào năng lượng tái tạo từ gió, mặt trời và thủy điện.

Cuối cùng, mức tiêu thụ năng lượng của Trung Quốc và Ấn Độ sẽ bắt đầu tăng chậm hơn, lúc đó năng lượng tái tạo sẽ thay thế nhiên liệu hóa thạch thay vì chỉ bổ sung cho chúng.

Nhưng với vị trí hiện tại của họ trong quá trình phát triển lịch sử, thời điểm đó có thể là vài năm trong tương lai đối với Trung Quốc và có thể là nhiều thập kỷ ở Ấn Độ.

Kể từ năm 2018, công suất phát điện mặt trời của Trung Quốc đã tăng 26% mỗi năm, công suất phát điện gió tăng 18% mỗi năm, trong khi công suất nhiệt chỉ tăng 4% mỗi năm.

Công suất sản xuất năng lượng mặt trời của Ấn Độ đã tăng 25% mỗi năm, gió tăng 5% mỗi năm, trong khi than chỉ tăng 1% mỗi năm.

Mặc dù vậy, vào năm 2022, nhiên liệu hóa thạch vẫn chiếm 82% lượng tiêu thụ năng lượng sơ cấp ở Trung Quốc và 88% ở Ấn Độ, bao gồm 70% tổng sản lượng điện ở Trung Quốc và 77% ở Ấn Độ.

Đứng sau cả Trung Quốc và Ấn Độ trong quá trình phát triển, dân số khu vực châu Phi cận Sahara đã tăng lên 1,20 tỷ vào năm 2022 và được dự báo sẽ tăng lên 2,17 tỷ vào năm 2050 và 3,57 tỷ vào năm 2100.

Tốc độ đô thị hóa, công nghiệp hóa và mức tiêu thụ năng lượng bình quân đầu người của khu vực thậm chí còn thấp hơn Trung Quốc và Ấn Độ với tiềm năng tăng trưởng tương đối lớn hơn trong tương lai.

Các nhà hoạch định chính sách từ các nước OECD sử dụng quy trình hội nghị của Liên hợp quốc và các diễn đàn ngoại giao khác để thúc ép Trung Quốc và Ấn Độ đẩy nhanh quá trình chuyển đổi từ nhiên liệu hóa thạch sang các giải pháp thay thế không phát thải.

Trên thực tế, chính phủ Trung Quốc và Ấn Độ đã ưu tiên tăng khả năng tiếp cận các dịch vụ năng lượng và đảm bảo năng lượng có giá cả phải chăng và đáng tin cậy. Về mặt đó, họ cũng đang noi gương lịch sử và hiện tại của các quốc gia OECD.

Lê Na (Theo HSNW)