Những năm gần đây, các khu công nghiệp, cụm công nghiệp mọc lên ở khắp các địa phương (cấp tỉnh, cấp huyện) trên cả nước đã hấp dẫn người lao động tại chỗ bởi điều kiện lao động gần nhà, ít phát sinh chi phí khác như thuê nhà ở, đi lại...

Tuy nhiên, điều đó lại là khó khăn cho việc tuyển lao động ngành than, nhất là lao động hầm lò với những điều kiện đặc thù: nặng nhọc, vất vả... Để duy trì, phát triển sản xuất, các doanh nghiệp ngành than đã có nhiều chính sách thu hút nhân lực như: Đào tạo miễn phí, thực tập có trả lương cho học viên, chăm lo đời sống người lao động, hỗ trợ nhà ở và nhiều chính sách hấp dẫn khác với cán bộ, công nhân lao động... 

Trường Cao đẳng TKV, đơn vị trực tiếp tuyển sinh, đào tạo nhân lực cho các doanh nghiệp trong ngành, nhiều năm trở lại đây, luôn kiên trì xây dựng hệ thống mạng lưới tuyển sinh, cử cán bộ đến tận các tỉnh, các địa phương vùng sâu, vùng xa để tuyên truyền, vận động và liên kết tìm nguồn nhân lực đáp ứng nhu cầu lao động của ngành. Đảng ủy Nhà trường đã ký quy chế phối hợp với Huyện ủy của 24 huyện thuộc 7 tỉnh, thành thực hiện công tác phối hợp tuyên truyền đưa người lao động địa phương đi học nghề để vào làm việc tại Tập đoàn TKV.

Tuy vậy, khó khăn mới lại đến với cả thầy và trò Trường Cao đẳng TKV là học sinh, sinh viên tuyển vào đa phần là người dân tộc thiểu số, thuộc vùng sâu, vùng xa, trình độ hạn chế, chưa có tác phong công nghiệp, phong tục, tập quán, ngôn ngữ khác biệt...

Quán triệt tinh thần đó, nhà trường đã có nhiều giải pháp khắc phục như: tuyển cán bộ, giáo viên (là người dân tộc thiểu số), thành thạo nhiều tiếng dân tộc, tăng cường giờ học ngoại khóa giúp các em nhanh làm quen với môi trường mới; đẩy mạnh đầu tư thiết bị máy móc thực hành sát với thực tế sản xuất, đảm bảo cho mỗi học viên khi ra trường có thể đáp ứng đầy đủ mọi kiến thức và tay nghề để sản xuất trên các khai trường mỏ.

Đến thăm Trường Cao đẳng TKV, tại Phân hiệu Đào tạo Hoành Bồ, giờ học thực hành, điều mà chúng tôi ấn tượng nhất là cả thầy và trò đều như những công nhân thực thụ, khó có thể nhận biết ra đâu là thầy, đâu là trò. Những thanh sắt chống lò, những khúc gỗ nặng đến trên nửa tạ được các học viên đưa lên vai nhẹ nhàng, vác đi thoăn thoắt. Thầy phụ trách Phân hiệu cho biết, đó là giờ tập thể lực cho các em, điều kiện lao động dưới hầm lò yêu cầu người lao độngu có sức khỏe tốt, thể lực dẻo dai. 

Phân hiệu Đào tạo Hữu Nghị, dưới hầm lò (xây dựng dành cho giảng dạy), từng nhóm học viên thực hiện các thao tác di dời giá đỡ, giàn chống thủy lực đơn, giàn ZH di động, điều khiển máy khấu than, thực hành khoan bê tông... dưới sự hướng dẫn tận tình của các thầy. Tiếng động cơ quạt thông gió, máy khoan, máy khấu, xe goòng... cùng với ánh đèn pin lấp loáng, như đưa ta vào chính ca sản xuất dưới hầm lò than thực sự.

Tại các phân hiệu đều có ký túc xá cho học viên, sinh viên, có nhà ăn tập thể đủ tiện nghi, đặc biệt là có khu luyện tập thể thao với các môn bóng đá, bóng chuyền, tennis... Thầy Nguyễn Thành Trung - Phó Hiệu trưởng nhà trường cho biết thêm: Kinh phí đào tạo do TKV chi trả, học viên, sinh viên không phải đóng góp; thời gian thực tập tại các mỏ, học sinh còn được hưởng tiền lương (theo sản phẩm) do doanh nghiệp chi trả.

Trường Cao đẳng Than – Khoáng sản Việt Nam có trụ sở chính tại phường Hồng Hải, thành phố Hạ Long (Quảng Ninh) với 5 phân hiệu đào tạo là: Việt Bắc, Hữu Nghị, Hoành Bồ, Cẩm Phả và Móng Cái. Nhiệm vụ chính của trường là tuyển sinh, đào tạo nhân lực cho ngành than. 

Những năm gần đây, các chỉ số đánh giá chất lượng đào tạo của nhà trường như: Tỷ lệ tốt nghiệp khóa học, tỷ lệ đạt kết quả rèn luyện (từ mức trung bình trở lên), các chỉ tiêu tham gia hoạt động giáo dục, hoạt động ngoại khóa... luôn duy trì ở mức cao, trên 99%.

Nhà trường đã xây dựng được mạng lưới tuyển sinh rộng khắp cả nước, có uy tín, trách nhiệm, khẳng định thương hiệu của mình. Năm 2021, trường được giao tuyển sinh, đào tạo 4.250 học sinh các nghề mỏ hầm lò; trong 8 tháng đầu năm đã tuyển sinh 2.470 học sinh, đạt 58,2% KH năm.

Do ảnh hưởng của dịch bệnh Covid-19, công tác tuyển sinh năm 2021 gặp nhiều khó khăn, thời gian tác nghiệp tuyển sinh của các chuyên viên tuyển sinh tại các địa bàn giảm mạnh do việc đi lại bị hạn chế; hội nghị tư vấn tuyển sinh phải tạm dừng, chỉ thực hiện tác nghiệp nhỏ lẻ với từng xóm, từng hộ gia đình ở một số tỉnh, thành. 

Việc nhập trường của các học sinh cũng gặp khó khăn do nhiều địa phương thực hiện giãn cách xã hội. Để đảm bảo công tác phòng chống dịch bệnh Covid-19, nhà trường đã chủ động bố trí xe đón học sinh từ các tỉnh về nhập học, đồng thời liên hệ với cơ quan chức năng các địa phương, làm đầy đủ thủ tục thông chốt theo quy định cho lái xe, học sinh và cán bộ tuyển sinh (kể cả xét nghiệm vi rút Sar-Cov-2).

Nguyễn Quân