Trước đó, lực lượng hải quan cả nước liên tục phát hiện nhiều lô hàng thiết bị y tế phế thải nằm trong danh mục cấm nhập khẩu đã được "phù phép” thành hàng"đập hộp”tuồn vào trong nước cung cấp cho các cơ sở khám chữa bệnh. Cụ thể, một lô hàng thiết bị y tế quá date bị lực lượng hải quan bắt giữ là của Cty TNHH Kỹ thuật thiết bị y tế Bảo Trân. Số hàng này được Cty Bảo Trân dán mác là hàng nhập khẩu mới 100%, gồm: Máy soi dạ dày, máy scan Xquang có xuất xứ từ Nhật Bản, Trung Quốc, Mexico đã bị thải loại, thuộc diện cấm nhập khẩu vào Việt Nam, thậm chí có loại máy móc bị dừng sản xuất từ những năm 1997. Tiếp đó, lô thiết bị y tế quá date do Cty A.N.N.A Việt Nam nhập khẩu cũng đã bị hải quan bắt giữ. Mới đây, lực lượng hải quan lại phát hiện lô hàng của Cty TNHH Việt Nam DBB là máy xét nghiệm sinh hóa tự động đã qua sử dụng...
Trên thực tế, những Cty này đã nhập khẩu nhiều thương vụ nhưng không bị phát hiện. Lần theo đường đi của những thiết bị y tế cũ nát đã nhập lậu vào Việt Nam, có thể thấy chúng đang nằm "an toàn” trong nhiều bệnh viện tuyến huyện, núp dưới hình thức cho mượn máy. Như vậy là điều lo lắng của dư luận về nguy cơ kết quả xét nghiệm không chính xác do hệ thống máy móc không đảm bảo đã trở thành hiện thực khi mà cơ quan chức năng đã "sờ gáy” được khá nhiều đơn vị y tế sử dụng các thiết bị y tế quá cũ nát này. Chính bởi tính chất nghiêm trọng của vụ việc mà Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam đã yêu cầu Bộ Y tế báo cáo Thủ tướng Chính phủ về sự việc nêu trên.
Cần làm rõ trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân liên quan
Theo hồ sơ xác minh của CQĐT, từ năm 2007 đến năm 2012, Cty A.N.N.A nhập khẩu 46 máy phân tích sinh hóa Hitachi model 704, 717, 904, 911, 917 vào Việt Nam qua Chi cục Hải quan Gia Lâm và Nội Bài, trong đó có tới 38 máy được nhập từ Cty Fameco của Pháp. Điều đáng nói, vào tháng 4/2013, Cty A.N.N.A có đơn gửi Vụ Trang thiết bị và công trình y tế (Bộ Y tế) xin nhập khẩu các thiết bị y tế, trong đó có máy phân tích sinh hóa Hitachi model 904, 9119, 917 xuất xứ từ Mỹ, Nhật, Pháp, sản xuất năm 2012, 2013 và là hàng mới 100%. Sau đó Cty này được Vụ Trang thiết bị và công trình y tế cấp giấy phép để nhập máy như đề nghị.
Theo lời khai của các đối tượng buôn lậu, máy mới thật trị giá gần 1 tỷ đồng nhưng máy tút lại vừa bị bắt giữ thì trị giá chỉ hơn 100 triệu đồng. Nếu số máy này chui được vào các cơ sở y tế công thì phải qua đấu thầu với “vỏ bọc” là máy mới 100%, lúc đó thiệt hại Nhà nước phải gánh chịu. Còn khi được đưa vào sử dụng thì chính những người bệnh lại phải trả tiếp những khoản phí cho chiếc máy trị giá tiền tỷ trong khi thực tế nó là máy cũ nát.
Như vậy, có thể thấy, còn rất nhiều kẽ hở mà các đối tượng buôn lậu có thể lợi dụng để trục lợi khi những cơ quan quản lý nhà nước vì lý do nào đó, vô tình hoặc cố ý buông lỏng quản lý. Dư luận đang đặt ra câu hỏi: Ai sẽ phải chịu trách nhiệm trước việc các thiết bị này tràn lan trong các cơ sở khám chữa bệnh? Và với vai trò quản lý nhà nước, Vụ Trang thiết bị công trình y tế (Bộ Y tế) có trách nhiệm như thế nào khi mà hàng loạt thiết bị y tế quá date tràn lan trong các cơ sở khám chữa bệnh?
Tìm hiểu sâu hơn, có thể thấy, những chiếc máy xét nghiệm sinh hóa cũ nát bị lực lượng hải quan thu giữ đều gắn mác sản xuất của Hãng Diamon (Mỹ) "mới 100%", đồng thời những lô hàng này đều được Bộ Y tế cấp phép nhập khẩu về Việt Nam. Điều đáng nói là sau hàng loạt lình xình về thiết bị y tế quá date, Bộ Y tế lại tiếp tục cấp phép cho Cty TNHH y tế Mindray Việt Nam nhập khẩu máy theo dõi bệnh nhân và phụ kiện, trong khi Hội đồng khoa học chưa họp, chưa duyệt. Không chỉ riêng Mindray Việt Nam, mà có khá nhiều doanh nghiệp được cấp phép nhập khẩu thiết bị y tế khi Hội đồng khoa học chưa họp bàn. Điều này cũng dễ hiểu khi mà Vụ trưởng Vụ Trang thiết bị công trình y tế Nguyễn Minh Tuấn còn lập ra Cty CP Đầu tư Hoàng Nguyên và một số doanh nghiệp "sân sau” do con trai, em trai và em vợ ông này đứng tên chuyên kinh doanh thiết bị y tế. Dư luận cho rằng để diệt tận gốc “vòi bạch tuộc”trong vụ việc này, cần phải làm rõ trách nhiệm của Vụ Trang thiết bị y tế mà trực tiếp là cá nhân ông Tuấn. Liệu có hay không sự “chống lưng” của một thế lực nào đó đối với vụ việc tiêu cực nêu trên? Dư luận đang chờ mong vào sự nghiêm minh của pháp luật, làm rõ và xử lý triệt để các tổ chức, cá nhân liên quan.