Chiều qua (11/11), sau phần trả lời của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn, Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà đã phát biểu thêm để làm rõ những câu hỏi của các đại biểu Quốc hội.

Trả lời về giải quyết vấn đề biên chế giáo viên mầm non, phổ thông hiện nay và thực trạng thừa, thiếu giáo viên, Bộ trưởng Bộ Nội vụ cho biết: Từ báo cáo của 63 tỉnh, thành kết quả là số lượng giáo viên thiếu là 94.714 giáo viên, giáo viên thừa là 10.178 giáo viên và giáo viên đã giao nhưng chưa tuyển dụng là 42.774 giáo viên. Bộ Nội vụ và Bộ Giáo dục và Đào tạo căn cứ vào định mức học sinh và giáo viên trên lớp thấy còn thiếu 65.980 giáo viên. Từ số liệu nêu trên chúng ta thấy một thực tiễn, đó là giáo viên vừa thiếu, vừa thừa, trong đó có cả chưa tuyển dụng khi đã có biên chế được giao.

Tăng trường liên cấp, liên xã

Để giải quyết và khắc phục tình trạng này, theo Bộ trưởng Phạm Thị Thanh Trà, hiện nay chúng ta đang tập trung cao, quyết liệt quán triệt thực hiện tinh thần Nghị quyết 19 Ban Chấp hành Trung ương, với mục tiêu là giảm 10% số đơn vị sự nghiệp và giảm 10% biên chế hưởng lương từ ngân sách nhà nước.

Giai đoạn 2017-2021 đã làm rất thành công, đã giảm được trên 10% đơn vị sự nghiệp, giảm được 11,79% biên chế hưởng lương từ ngân sách nhà nước, trong đó có cả giáo dục và đào tạo, đặc biệt là giáo dục đại học. Giai đoạn 2021-2025 sẽ tiếp tục thực hiện mục tiêu này theo tinh thần của Nghị quyết 19.

Để tiếp tục, Bộ trưởng Bộ Nội vụ đề nghị phải cần thiết tập trung rà soát, sắp xếp lại quy mô mạng lưới, trường lớp một cách thật trách nhiệm nhằm giảm số trường, để tăng trường liên cấp, để tăng trường liên xã và tăng trường bán trú, bởi vì thực tiễn đã rất nhiều địa phương làm rất thành công trong vấn đề này và đã giải quyết được một bài toán rất lớn về vấn đề biên chế cũng như là tổ chức bộ máy. 

Đẩy mạnh tự chủ và xã hội hóa giáo dục

Theo Bộ trưởng Bộ Nội vụ, một nhiệm vụ rất căn bản và quan trọng, đó chính là chúng ta phải tập trung để đẩy mạnh tự chủ và xã hội hóa giáo dục đào tạo, nhất là giáo dục mầm non, giáo dục phổ thông ở những nơi có điều kiện. Vừa qua nhiều tỉnh, thành làm rất thành công.

Tới đây, Bộ Nội vụ sẽ chủ trì, phối hợp với Bộ Giáo dục và Đào tạo, các bộ có liên quan sẽ rà soát lại toàn bộ các văn bản quy phạm pháp luật, nhất là một số những nghị định mà chúng ta đã triển khai, như Nghị định 120, Nghị định 106 hay như Nghị định 115 và ngay mới nhất đó là Nghị định 60. Trên cơ sở đó, cũng căn cứ vào một số các văn bản luật để xem xét lại và cần thiết phải bổ sung để hoàn thiện các thể chế và cơ chế, chính sách trong vấn đề tự chủ và xã hội hóa.

Bên cạnh đó, đề nghị Bộ Tài chính sẽ sớm ban hành nghị định để thay thế Nghị định 59, vì Nghị định 59 là để đẩy mạnh xã hội hóa cho tất cả các lĩnh vực, đến thời điểm này đã hết thời hiệu. ''Tôi cho rằng khi có nghị định mới thay thế sẽ là một điều kiện rất tốt để chúng ta thực hiện'' - Bộ trưởng Bộ Nội vụ nhấn mạnh.

Khẩn trương định hướng, cơ cấu lại đội ngũ cán bộ quản lý giáo viên

Vấn đề thứ ba mà Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà làm rõ thêm với các đại biểu đó là, mong muốn Bộ Giáo dục và Đào rà soát lại toàn bộ những văn bản quy định về định mức học sinh trên lớp, quy định về định mức giáo viên trên lớp cho phù hợp với từng vùng, miền để làm sao thấy được điều kiện ở vùng cao thì khác, ở vùng thấp thì khác, từ đó chúng ta khẩn trương định hướng, cơ cấu lại đội ngũ cán bộ quản lý giáo viên gắn với việc nâng cao chất lượng theo đúng tinh thần Nghị quyết 19 cũng như Nghị quyết số 29 về đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục, đào tạo và sớm tham mưu cho Chính phủ giải quyết những vấn đề vướng mắc rất căn cốt việc tự chủ đại học.

Theo Bộ trưởng, việc tự chủ đại học hiện nay đang làm rất tích cực nhưng rất nhiều những vướng mắc phát sinh làm cho các cơ sở giáo dục đại học cũng đang hết sức lúng túng về vấn đề này. ''Bộ Nội vụ đã tham mưu cho Thủ tướng Chính phủ ban hành một Nghị định hợp đồng trong các đơn vị hành chính và đơn vị sự nghiệp để tạo cơ chế đẩy mạnh cho tự chủ và cũng tạo cơ chế để các đơn vị sự nghiệp công lập giải quyết những vấn đề khó khăn, vướng mắc liên quan đến giáo viên'' - Bộ trưởng cho biết.

Từ nay đến năm 2025 sẽ giải quyết được tình trạng thừa giáo viên

Vấn đề thứ tư mà Bộ trưởng Bộ Nội vụ trao đổi thêm với các đại biểu, trước mắt giải quyết tình trạng giáo viên theo nguyên tắc như sau:

Một là có học sinh thì phải có giáo viên nhưng theo cách hợp lý về quy mô trường lớp, hợp lý theo định mức giáo viên trên lớp.

Hai là vừa kết hợp bổ sung giáo viên theo lộ trình từ nay đến năm 2025, gắn với phương án đẩy mạnh xã hội hóa và tự chủ để vừa giảm số người hưởng lương từ ngân sách nhà nước, vừa giải quyết giáo viên thừa, vừa tuyển dụng hết giáo viên đã có biên chế giao nhưng chưa tuyển dụng, vừa đảm bảo cơ cấu hợp lý giữa giáo viên mầm non với những giáo viên phục vụ cho đổi mới giáo dục.

Ba là căn cứ vào Nghị quyết 102 của Thủ tướng Chính phủ, trong điều kiện khó khăn trước mắt sẽ đề nghị các địa phương có thể thực hiện hợp đồng giáo viên thay thế cho giáo viên nghỉ hưu, nghỉ thai sản v.v... nhưng trong định mức đã được cấp có thẩm quyền giao.