Ngành hàng hải Ukraine đang đứng trước cơ hội để vươn lên trở thành một trong những đối thủ lớn trên thị trường quốc tế. Để đạt được điều này, cần có một chiến lược bài bản, dựa trên các mô hình đã được chứng minh hiệu quả.

Kể từ năm 2009, hạ tầng logistics trên đất liền và các cảng biển của Ukraine đã phát triển mạnh mẽ, góp phần vào sự gia tăng xuất khẩu ngũ cốc qua từng năm. Trong bối cảnh đó, Ukraine dần khẳng định vị thế của mình như một trung tâm hàng hải toàn cầu, đặc biệt nhờ vào hệ thống "Greater Odesa" gồm 7 cảng lớn.

Ở thời kỳ đỉnh cao, hệ thống này có thể quản lý thương mại tới 500 tàu cùng lúc, vượt qua cả những thành tựu huy hoàng trước đây của Công ty Vận tải Biển Đen.

Tuy nhiên, để biến thành công thương mại của các cảng biển thành một bước phát triển bền vững, Ukraine cần có một chiến lược phát triển phù hợp. Việc tận dụng cơ hội sau khi chiến tranh Nga-Ukraine kết thúc sẽ đóng vai trò quan trọng.

Theo ông Gennadiy Ivanov, Giám đốc BPG Shipping và một chuyên gia về kinh tế hàng hải, đây chính là thời điểm vàng để ngành hàng hải Ukraine chuyển mình.

Tiềm năng của Ukraine trong ngành hàng hải toàn cầu

Theo ông Ivanov, Ukraine sở hữu nhiều lợi thế đáng kể để trở thành một cường quốc hàng hải. Những yếu tố như kinh nghiệm quản lý thương mại đội tàu trong suốt 15 năm qua, nguồn hàng nội địa dồi dào, và truyền thống của Công ty Vận tải Biển Đen từng lớn nhất thế giới, tạo nền tảng vững chắc cho sự phát triển.

“Ngành hàng hải là lĩnh vực có tính cạnh tranh cao và yêu cầu chuyên môn sâu rộng. Hiệu quả hoạt động chính là yếu tố quyết định sự thành công. Với kinh nghiệm cá nhân và mối quan hệ lâu năm với cộng đồng hàng hải Hy Lạp, tôi cho rằng Ukraine có thể áp dụng mô hình phát triển bền vững của Hy Lạp để xây dựng một tương lai mạnh mẽ hơn”, ông Ivanov nhận định.

"Mô hình Hy Lạp" là gì?

Hy Lạp hiện kiểm soát 30% đội tàu hàng hải thương mại toàn cầu, giữ vị trí quan trọng và có sức ảnh hưởng lớn đối với các chính sách hàng hải quốc tế. Thành công này được xây dựng trên một mô hình phát triển bài bản với nhiều yếu tố cốt lõi.

Một trong những yếu tố quan trọng là khả năng tiếp cận hệ thống tài chính và kinh tế quốc tế. Chủ tàu tại Hy Lạp có thể dễ dàng tiếp cận các khoản vay ngân hàng và tái cấp vốn, sử dụng đội tàu làm tài sản đảm bảo, từ đó duy trì và mở rộng hoạt động kinh doanh.

Ngoài ra, hệ thống thuế ưu đãi cũng đóng vai trò lớn trong việc thúc đẩy ngành hàng hải Hy Lạp. Các công ty không phải chịu thuế doanh nghiệp và cũng không bị đánh thuế khi giao dịch mua bán tàu. Điều này khuyến khích các doanh nghiệp duy trì hoạt động trong nước, góp phần củng cố kinh tế quốc gia.

Tính linh hoạt của đội tàu là một lợi thế cạnh tranh khác. Tàu của Hy Lạp có thể hoạt động ở bất kỳ khu vực nào trên thế giới, giúp các doanh nghiệp dễ dàng thích nghi với những biến động thị trường toàn cầu. Đây là một trong những lý do khiến ngành hàng hải Hy Lạp duy trì vị thế dẫn đầu.

Cuối cùng, tầm nhìn dài hạn của các gia đình chủ tàu đã góp phần xây dựng nền tảng bền vững cho ngành. Với sự duy trì qua 2-3 thế hệ, mô hình phát triển này biến ngành hàng hải Hy Lạp thành một "cuộc chạy marathon" kinh tế, hướng tới sự ổn định và bền bỉ vượt thời gian.

Bài học cho Ukraine

Ukraine có thể tận dụng các lợi thế hiện có để áp dụng mô hình Hy Lạp. Các doanh nghiệp nông sản, chẳng hạn, có thể sử dụng đội tàu riêng để vận chuyển hàng hóa hoặc phòng ngừa rủi ro trong xuất khẩu. Tuy nhiên, ông Ivanov cũng chỉ ra rằng Ukraine đã bỏ lỡ nhiều thời cơ do thiếu nguồn lực hành chính và sự phối hợp giữa các cơ quan quản lý địa phương với doanh nghiệp.

Ông nhấn mạnh, để tham gia vào hệ thống hàng hải toàn cầu, các doanh nghiệp cần đáp ứng nhiều tiêu chuẩn, từ xây dựng uy tín thị trường, lịch sử tín dụng, cho đến năng lực quản lý vận hành đội tàu.

Tác động của chiến tranh và triển vọng sau chiến tranh

Chiến tranh Nga-Ukraine đã làm gián đoạn kế hoạch phát triển của nhiều doanh nghiệp trong ngành. Tuy nhiên, hành lang xuất khẩu ngũ cốc được mở vào tháng 8 năm đầu tiên của chiến tranh đã giúp ngành logistics và hàng hải Ukraine trở lại thị trường quốc tế.

Ông Ivanov tin tưởng rằng, nếu nhanh chóng thích nghi và sửa đổi hệ thống luật pháp, tài chính theo các mô hình tiến bộ như Hy Lạp, Dubai hay Singapore, Ukraine có thể xây dựng nền tảng phát triển vững mạnh.

“Không cần phải phát minh lại bánh xe - mọi thứ đã được kiểm chứng. Chúng ta chỉ cần áp dụng và thực hiện. Nếu không, Ukraine sẽ mất đi cơ hội trở thành cường quốc hàng hải mãi mãi”, ông Ivanov kết luận.

Với chiến lược đúng đắn và tầm nhìn dài hạn, ngành hàng hải Ukraine có thể bước vào kỷ nguyên mới, không chỉ phục hồi sau chiến tranh mà còn vươn lên như một người chơi quan trọng trên bản đồ hàng hải thế giới. Mô hình Hy Lạp chính là một hướng đi khả thi để hiện thực hóa mục tiêu này.

Hải Hà (Theo Kyiv Post)