Thay đổi chóng vánh

Trong những năm gần đây, ngôi vị chủ nhân đứng đầu bảng xếp hạng những tỷ phú giàu nhất Trung Quốc thường xuyên thay đổi. Vào năm 2017, doanh nhân Hui Ka Yan – đồng sáng lập Tập đoàn bất động sản China Evergrande – là người giàu nhất Trung Quốc.

Tuy nhiên, chỉ sau một năm, ngôi vị này được “sang tay” cho tỷ phú Jack Ma - cha đẻ của tập đoàn thương mại điện tử hàng đầu Trung Quốc Alibaba. Còn hiện giờ, tỷ phú Zhong Shanshan – ông chủ hãng nước đóng chai Nongfu Spring – đang nắm giữ ngôi vị này. Thậm chí, ông Zhong còn giàu hơn cả tỷ phú Warren Buffett – ông trùm đầu tư Mỹ.

Theo Bloomberg, việc thay đổi thứ hạng một cách nhanh chóng phần nào đã phản ánh được sự thay đổi cấu trúc của nền kinh tế Trung Quốc. Các tập đoàn bất động sản Trung Quốc đã từng bùng nổ và “ăn nên làm ra” cho đến cuối năm 2017. Sau đó, chính quyền Bắc Kinh đã khởi động chiến dịch siết chặt quản lý các doanh nghiệp sử dụng đòn bẩy, nhằm vào những doanh nhân có tài sản tăng sốc như ông Hui – chủ tịch tập đoàn bất động sản có dư nợ lớn nhất thế giới vào thời điểm đó.

Động thái này của chính quyền Trung Quốc đã khiến cho tài sản của các tỷ phú bất động sản nước này lao dốc mạnh, và mở đường cho sự trỗi dậy của các ông trùm công nghệ như Jack Ma hay Pony Ma.

“Gió đổi chiều”

Tuy vậy, chỉ trong vòng 3 tháng qua, gió lại đổi chiều. Và lần này, Bắc Kinh lại nhắm vào các tập đoàn công nghệ trong chiến dịch chống độc quyền. Tiêu biểu là việc Trung Quốc mở cuộc điều tra đối với Ant Group của tỷ phú Jack Ma, khiến cho công ty này buộc phải hoãn đợt IPO kép trị giá 35 tỷ USD chỉ vài ngày trước khi lên sàn chứng khoán. Ngay lập tức, giá cổ phiếu của Alibaba lao dốc khiến ông Ma mất đi hàng tỷ USD.

Hiện giờ, các công ty trong ngành thực phẩm của Trung Quốc đang trên đà “phát triển mạnh mẽ” và được sự quan tâm nhất. Hàng loạt các doanh nghiệp trong ngành công nghiệp thực phẩm từ sản xuất rượu đến thịt lợn đều đạt doanh thu kỷ lục và giá cổ phiếu tăng mạnh. Cũng chính nhờ hiện tượng này đã giúp cho ông Zhong nhanh chóng trở thành tỷ phú giàu nhất thế giới.

Tuy nhiên, theo Bloomberg nhận đinh, những biến động trong danh sách tỷ phú của Trung Quốc cũng là một dấu hiệu cho thấy mức độ giàu có của họ vẫn còn “mỏng manh” và dễ dàng thay đổi. Theo Bloomberg Billionaires Index, tỷ phú Zhong hiện đang sở hữu khối tài sản trị giá 91,5 tỷ USD, giàu hơn ông trùm đầu tư Mỹ Warren Buffett hiện đang sở hữu 88,9 tỷ USD.

Phần lớn khối tài sản của chủ tịch Zhong, khoảng 74 tỷ USD đến từ 84% cổ phần của ông tại Nongfu Spring. Cổ phiếu của hãng nước đóng chai này đã tăng 88 lần so với so P/E (hệ số lợi nhuận trên một cổ phiếu) dự tính sau đợt IPO ra mắt trên sàn Hồng Kông vào hồi tháng 9 năm ngoái.

Liệu có thực sự giàu có?

 “Vậy liệu nếu giờ ông Zhong bán số cổ phiếu đang nắm giữ tại Nongfu, ông sẽ có thể kiếm được bao nhiêu tiền?” là câu hỏi được nhiều chuyên gia và giới đầu tư tại Trung Quốc và thế giới đặt ra nhất trong thời điểm hiện nay. Trên thực tế, cổ phiếu của Nongfu không phải là một tài sản đảm bảo để vay ký quỹ. Theo Philip Securities Group, tỷ lệ vay trên giá trị của cố phiếu Nongfu chỉ đạt 50%.

Trong khi đó, cổ phiếu của CK Hutchison Holdings của tỷ phú người Hồng Kông Li Ka-shing có tỷ lệ vay trên giá trị lên tới 80%. Thậm chí, khối tài sản của tỷ phú Jack Ma còn ổn định hơn khi cổ phiếu của Alibaba có tỷ lệ tương đương với cổ phiếu CK Hutchison Holdings, khoảng 80%.

Theo lý thuyết, các ngân hàng còn quyết định mức độ cho sử dụng tài sản đảm bảo để cho vay ký quỹ dựa trên giá trị thanh khoản của cổ phiếu đem ra thế chấp. Điều này có nghĩa là tỷ lệ cho vay trên giá trị của một cổ phiếu sẽ cao hơn nếu nó có tác động lớn đến chỉ số chứng khoán chính. Ví dụ như, cổ phiếu của Alibaba và CK Hutchison đều có tác động lớn đến chỉ số Hang Seng. Trái lại, các cổ phiếu có tính thanh khoản kém sẽ bị ngân hàng định giá thấp hơn.

Vì vậy, đối với các ngân hàng, lợi nhuận và sự giàu có trên giấy tờ của các tỷ phú Trung Quốc không đáng tin cậy, do hầu hết tài sản của họ đều đến từ việc nắm giữ cổ phiếu.

Thậm chí, một số chuyên gia phân tích còn nghi ngờ rằng định giá của Nongfu Spring đang bị thổi phồng đáng ngờ, bởi lượng cổ phiếu của hãng này trên sàn giao dịch là rất ít. Theo dữ liệu do Bloomberg công bố, có đến 2/3 số cổ phiếu của Nongfu hiện không được giao  dịch trên thị trường do được các lãnh đạo cấp cao của công ty nắm giữ.

Theo cách tính trên, tỷ phú Hui Ka Yan – hiện là người giàu thứ 13 trên bảng xếp hạng những người tỷ phú giàu nhất Trung Quốc – không thực sự sở hữu khối tài sản trị giá 25,9 tỷ USD như dự kiến. Điều này là do bởi với 100 USD giá trị cổ phiếu Evergrande ký quỹ tại ngân hàng, ông Hui hiện chỉ vay được 20 USD. Trong khi đó, hầu hết tài sản của ông đến từ việc nắm giữ 77% cổ phiếu nắm giữ tại Evergrande. Do đó, nếu xét về tài sản thực, Trung Quốc hiện vẫn chưa có tỷ phú nào có đủ khả năng vượt qua được tỷ phú Warren Buffett.                                                                                                                          

Hương Vũ