Ngày 15/8, tại Phiên họp thứ 25 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, tham gia chất vấn Bộ trưởng Bộ Tư pháp Lê Thành Long, Đại biểu Quốc hội Trần Thị Vân (đoàn Bắc Ninh) cho rằng: Tình trạng nợ, chậm ban hành văn bản quy định chi tiết, hướng dẫn thi hành Luật đã diễn ra trong nhiều năm nhưng chưa được khắc phục. Chính vấn đề nợ, chậm văn bản gây khoảng trống pháp luật cũng như gây thiệt hại cho người dân, doanh nghiệp, lãng phí nguồn ngân sách nhà nước.

Theo đó, Đại biểu Quốc hội Trần Thị Vân đặt vấn đề: “Với trách nhiệm của mình, Bộ trưởng có giải pháp gì trong chỉ đạo, điều hành để khắc phục được tình trạng này?”.

Cùng quan tâm tới vấn đề này, Đại biểu Quốc hội Điểu Huỳnh Sang (đoàn Bình Phước) ghi nhận tình trạng chậm, nợ ban hành văn bản quy định chi tiết nội dung giao trong các luật, pháp lệnh, nghị quyết của Quốc hội, của Ủy ban Thường vụ Quốc hội mới chỉ được khắc phục căn cơ. Tuy nhiên, qua kết quả giám sát văn bản quy phạm pháp luật của Hội đồng Dân tộc và các Ủy ban của Quốc hội năm 2022 cho thấy có những nội dung đã được kiến nghị từ nhiều lần giám sát trước đây nhưng đến nay vẫn chưa được ban hành. Vẫn còn một số văn bản quy phạm pháp luật có dấu hiệu chưa bảo đảm tính hợp pháp, tính thống nhất của hệ thống pháp luật, có nội dung ủy quyền trực tiếp hoặc ban hành chưa đúng thẩm quyền và hình thức của một số văn bản quy định chi tiết còn chưa phù hợp, không đúng với quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật.

Cùng với đó, việc rà soát, công bố văn bản quy phạm pháp luật hết hiệu lực thi hành vẫn còn chậm và những nội dung trên thì cũng đã được đề cập tại các báo cáo về thực hành tiết kiệm, chống lãng phí hàng năm của Chính phủ, nhưng đến nay vẫn chưa được khắc phục. Đại biểu Điểu Huỳnh Sang đề nghị Bộ trưởng làm rõ về nguyên nhân chính và các giải pháp dài hạn, các giải pháp căn cơ để thực hiện hiệu quả hơn nhằm khắc phục tình trạng chậm và nợ ban hành văn bản quy phạm pháp luật trong thời gian tới.

Trả lời chất, Bộ trưởng Lê Thành Long cho biết, việc nợ chậm ban hành văn bản là vấn đề từ lâu chưa được giải quyết dứt điểm. Số văn bản nợ, chậm của từng năm có sự tăng giảm nhất định, tuy nhiên, năm 2021, số lượng văn bản nợ, chậm tăng.

Làm rõ nguyên nhân của thực trạng này, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Lê Thành Long cho rằng, nhiều khi là do nội dung quy định chi tiết quá nhiều như Luật Bảo vệ môi trường có đến 65 nội dung trong luật giao quy định chi tiết. Cũng có những luật, nghị quyết từ thời điểm thông qua đến thời điểm có hiệu lực ngắn nên phải cấp tốc soạn thảo ban hành các nghị định nhưng cũng không kịp như các nghị quyết về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù cho một số tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương. Ngoài ra còn có nguyên nhân do trình độ đội ngũ làm công tác xây dựng pháp luật.

Về giải pháp, Bộ trưởng Bộ Tư pháp cho biết Bộ Tư pháp cùng các cơ quan đều có nỗ lực cố gắng khắc phục. Trong thời gian tới, sẽ triển khai một số giải pháp mới. Theo đó, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết về một số giải pháp nâng cao chất lượng công tác xây dựng, hoàn thiện hệ thống pháp luật và tổ chức thi hành pháp luật nhằm ngăn ngừa tình trạng tham nhũng, lợi ích nhóm, lợi ích cục bộ. Trong đó, Bộ Tư pháp trình một số giải pháp để khắc phục các hạn chế, bất cập trong công tác xây dựng văn bản, trong đó có nội dung về nghị định quy định chi tiết và bảo đảm tính kỷ luật hành chính trong soạn thảo, ban hành văn bản và trách nhiệm tổ chức thi hành.

Bộ trưởng Bộ Tư pháp Lê Thành Long cho biết thêm, hiện nay các văn bản của Đảng như Quy định 69-QĐ/TW về xử lý kỷ luật tổ chức đảng và đảng viên là một công cụ rất mạnh. Bộ Chính trị cũng đang chỉ đạo để trình quy định của Bộ Chính trị về một số giải pháp phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, lợi ích nhóm trong công tác xây dựng văn bản. Bộ trưởng Bộ Tư pháp bày tỏ tin tưởng với những quy định này sẽ đề cao trách nhiệm ban hành văn bản, chủ động ban hành một cách kỹ lưỡng để tránh những ảnh hưởng khác. Ngoài ra, về lâu về dài, cố gắng quy định vào trong luật như tinh thần được Chủ tịch Quốc hội nhắc nhở, nhất là những vấn đề về tài chính, ngân sách, phân bổ kinh phí… phải được quy định trong luật.

Liên quan đến rà soát văn bản, Bộ trưởng Bộ Tư pháp phản ánh, hiện nay có quá nhiều văn bản rà soát. Theo thống kê, có đến 10 báo cáo rà soát khác nhau để trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội và Quốc hội. Sắp tới, tại Kỳ họp thứ 6 sẽ phải trình Quốc hội báo cáo về rà soát các văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến 22 lĩnh vực.

Theo Bộ trưởng Lê Thành Long, rà soát là phải có thời gian để làm. Khi rà soát đã phát hiện ra vấn đề thì phải có trao đổi, thảo luận xem những gì cần phải sửa đổi, bổ sung, những gì có thể xử lý được trong hệ thống pháp luật hiện hành. Bộ trưởng Bộ Tư pháp cũng cho rằng, trước hết các bộ, ngành, các cơ quan, chủ thể tham mưu cần chủ động, trách nhiệm trong tự rà soát.

Bộ trưởng Bộ Tư pháp cho biết, trong thời gian tới, Bộ Tư pháp cùng các cơ quan tập trung cao độ để chuẩn bị cho báo cáo rà soát văn bản quy phạm pháp luật để trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ 6 sắp tới, trong đó có tập trung rà soát lại những gì đã kiến nghị nhưng chưa được xử lý và phải đề xuất giải pháp xử lý có thứ tự ưu tiên.