Âm nhạc Việt thời… suồng sã

Quốc Trung - “Tổng tư lệnh” của chuỗi lễ hội âm nhạc danh tiếng Monsoon Music Festival - vị nhạc sĩ nổi tiếng khắt khe, khó tính trong làng nhạc Việt đã đề cập tới hai từ suồng sã khi chia sẻ cùng báo giới trong buổi gặp gỡ báo chí trước thềm liveshow “Bình Minh” của “Nữ hoàng nhạc nhẹ” Thanh Lam. “Tôi không biết dùng từ gì, có lẽ đó là sự suồng sã. Ở nước ngoài, khán giả phải chờ cả năm để thấy ca sĩ nên chương trình bán vé rất tốt và mang lại cảm xúc mạnh. Nhưng ở Việt Nam, chỉ cần ngồi xem tivi, khán giả đã nghe ca sĩ hát mỗi ngày, không cần phải đợi đến show diễn riêng”, nam nhạc sĩ nhận định.

Hình ảnh trong MV "Như lời đồn" của Bảo Anh.

Nhưng trong làng nhạc Việt hiện tại, sự suồng sã đã không chỉ dừng lại ở việc các ca sĩ xuất hiện quá nhiều trên truyền hình thực tế, phòng trà, quán bar, ở sự đầu tư thiếu kỹ lưỡng cho các liveshow… mà còn nằm ở cả cách… đặt tên ca khúc, tạo dựng ca từ và hình ảnh minh họa. Như lời đồn; Thu dẩm; Xếp hình, Nắng cực… những cụm từ mà khi mới nghe qua nhiều người đã băn khoăn tự hỏi: Đây là tiêu đề của các bài hát? “Tôi không bao giờ đồng tình với kiểu đặt tên kích động như vậy. Nó làm mất đi sự đẹp đẽ, trong sáng của âm nhạc” và rằng “nếu có quyền tôi sẽ cấm ca khúc Như lời đồn” - quan điểm rõ ràng ấy của nhạc sĩ - nhà sản xuất Dương Cầm có lẽ đã đụng chạm ít nhiều tới nhạc sĩ Khắc Hưng - “cha đẻ” của ca khúc “Như lời đồn” nhưng có lẽ không phải không có cái lý trong đó. Bởi, nói như nhạc sĩ Nguyễn Văn Chung - tác giả của “Nhật ký của mẹ”: nếu tất cả mọi người cứ cười xuề xòa với những cái tên như "Như lời đồn", rồi biện minh rằng “do mọi người nhạy cảm suy diễn chứ tôi chả ý gìˮ thì thị trường sẽ còn xuất hiện những tựa đề kinh khủng hơn thế.

Tuy nhiên, trào lưu đặt tên ca khúc theo kiểu “bất chấp” chỉ là một phần nhức nhối của âm nhạc Việt hiện nay. Những MV 16+ như “Mời anh vào team em” của Chi Pu đầy những hình ảnh mà nhiều nhà báo không biết gọi đó là gợi cảm hay khiêu dâm hay một Bảo Anh lộ hàng phản cảm quá mức trong “Như lời đồn”… liên tục xuất hiện như một xu hướng mới thực sự là tấn bi kịch văn hóa. Vẫn biết, công chúng ngày càng tỉnh táo, biết chọn lựa, và những tác phẩm thô tục, phản cảm rồi cũng sẽ chịu sự đào thải nhưng nếu tự bản thân người nghệ sĩ, nếu ý thức được trách nhiệm nghề nghiệp của mình - định hướng khán giả chứ đừng nên hùa theo khán giả, biết đề cao giá trị chân, thiện, mỹ trong mỗi “đứa con tinh thần” của mình; cũng như cơ quan quản lý văn hóa mạnh tay, nhanh tay hơn với những ca khúc như vậy, thì có lẽ đời sống văn hóa, đời sống tinh thần của công chúng nước nhà đã không phải một phen “vẩn đục”.

Cảnh phim truyền hình "Ngày ấy mình đã yêu".

Để bên cạnh những thị phi, những trò lố, thì nhìn chung đời sống âm nhạc năm 2018 không có nhiều thành tựu. Các ca sĩ hàng đầu như Thanh Lam, Hà Anh Tuấn, Mỹ Tâm vẫn thể hiện đẳng cấp riêng có của mình trong những liveshow được đầu tư hết mức. Bên cạnh đó, năm 2018 cũng ghi nhận sự khẳng định mình của những  giọng ca Indie/Underground như K-ICM - Đạt G (Buồn của anh), Ngọc Dolil (Cùng anh), HuyR - Tùng Viu (Cô gái M52), Osad (Người âm phủ)... Sự phát triển mạnh mẽ và độ phổ biến tăng mạnh trên các trang nghe nhạc trực tuyến giúp âm nhạc của giới Indie/Underground trở thành một thế lực mới trong Vpop. 

PR “bẩn” “lên ngôi” hay tấn bi kịch của sự thèm khát nổi tiếng

Ngày 22/11, tức là chỉ hơn một ngày sau khi lên sóng truyền hình trong chương trình “1 tiếng kể hết” kể rằng từng si mê Đàm Vĩnh Hưng, coi mối quan hệ đó như tình yêu, từng phát sinh những điều vượt quá giới hạn bình thường với “ông hoàng nhạc Việt”, Phan Ngọc Luân đã lại lên Facebook đăng tải dòng trạng thái để gửi lời xin lỗi tới Đàm Vĩnh Hưng và Dương Triệu Vũ về scandal mà anh đã gây ra. Nam ca sĩ thừa nhận anh chỉ nghĩ đơn giản muốn có chút drama và chi tiết gây sốc để nhiều người chú ý tới mình và MV mới ra mắt của mình. Lời xin lỗi của thí sinh từng dự thi The Voice mùa đầu đã ngay lập tức gây cơn bão phẫn nộ trong cả giới nghệ sĩ lẫn công chúng. “Lố bịch, vừa thất đức vừa thiếu nhân cách” - Dương Triệu Vũ, một người được nhắc đến trong câu chuyện chỉ trích Phan Ngọc Luân. “Áp lực người nổi tiếng, khát khao tỏa sáng thật kinh khủng” - người mẫu Trang Trần bày tỏ sự “cảm thông” với giọng ca nam từng có  6 năm ca hát (tính từ thời điểm xuất hiện trong The Voice 2012), vẫn xa lạ với công chúng, vẫn không có nổi một bản hit.

Phim điện ảnh "Tháng năm rực rỡ".

Nhưng showbiz Việt năm 2018 đã không chỉ chứng kiến tấn bi kịch thèm khát sự nổi tiếng, chạy theo chiêu trò của riêng Phan Ngọc Luân. Cô ca sĩ Tiêu Châu Như Quỳnh từng “lật bài” với báo giới về lý do mình xuất hiện trong bộ đồ phản cảm tại Tuần lễ thời trang Việt Nam 2018 hồi đầu năm: muốn thoát khỏi cái danh “cháu gái Lam Trường” đã đeo đẳng cô suốt nhiều năm. “Qua đợt tuần lễ thời trang vừa qua, có một thay đổi rất lớn với tôi. Đó là dù cái tên Tiêu Châu Như Quỳnh rất dài nhưng báo chí vẫn đưa lên tít, vẫn nhắc đích danh tôi chứ không còn là “Cháu gái Lam Trường mặc gây sốc”. Với tôi, điều đó là một bước tiến. Tôi nghĩ mình đã làm đúng”, nữ ca sĩ khẳng định.

Nhưng ồn ào và kéo dài dai dẳng nhất là scandal của bộ ba Cát Phượng, Kiều Minh Tuấn, An Nguy. Đến tận bây giờ, sau những đôi co đẩy đi đẩy lại giữa 3 người: yêu, không yêu, thì có lẽ chẳng ai, ngoài 3 người trong số họ hiểu sự thật chân xác của drama phim - tình này là gì. Chỉ có điều, người ngoài cuộc thì ngao ngán mà rằng nếu sự thực có chuyện họ mang chính chuyện tình của mình ra để dựng thành vở kịch cho công chúng xem, để PR cho bộ phim “Chú ơi đừng lấy mẹ con” - thì đó thực sự là một trò PR lỗi thời, rẻ rúng và hoàn toàn thất bại. Bằng chứng là vì hệ lụy của scandal này, bộ phim “Chú ơi đừng lấy mẹ con” đã gánh lấy thất bại phòng vé và sau nhiều ồn ào, Kiều Minh Tuấn phải móc túi trả lại toàn bộ số tiền cát-xê 900 triệu đồng cho nhà sản xuất coi như một sự “xin lỗi và đền bù”. Và chắc chắn sau scandal, sẽ là cái nhìn thiếu thiện cảm về 3 “nhân vật của công chúng” này.

Có lẽ, sự thiếu thiện cảm sẽ còn là quá nhẹ. Đã đến lúc công chúng, truyền thông phải tỏ thái độ gay gắt duy nhất: tẩy chay và khinh bỉ. Có như vậy, những chiêu trò PR bẩn bằng mọi giá, mưu đồ “dùng tai tiếng để nổi tiếng” mới không còn đất “dung thân”, trả lại sự sạch sẽ cho môi trường showbiz Việt.

Diễn viên Phương Oanh.

Điện ảnh Việt - một năm nhạt nhòa

Nếu xét về số lượng đầu phim, năm 2018 là một năm không tồi khi có rất nhiều tác phẩm điện ảnh liên tiếp được trình làng. Chỉ trong gần hai quý đầu năm 2018 đã có tới 17 bộ phim đã ra rạp như: Cạm Bẫy - Hơi thở của quỷ, Ở đây có nắng, Lala - Hãy để em yêu anh, Yêu em từ khi nào, 79810, Đích tôn độc đắc, Siêu sao siêu ngố, Về quê ăn Tết, Tháng năm rực rỡ, Thử yêu rồi biết, Những cô gái và găng tơ, Ông ngoại tuổi 30, Yêu em bất chấp, Lật mặt: Ba chàng khuyết, 100 ngày bên em, 11 niềm hy vọng và Yêu nữ siêu quậy. Số lượng đầu phim của 6 tháng cuối năm 2018 cũng đông đảo không kém: Em gái mưa; Mùa viết tình ca, Chú ơi đừng lấy mẹ con; Ống kính sát nhân; Song Lang; Người bất tử; Bao giờ hết ế, Kế hoạch đổi chồng, Quý cô hoàn hảo, Cha ma, Mặt trời, con ở đâu, Mỹ nhân thần sách, Yolo, Gái già lắm chiêu 2, Tuyệt vời khi ở bên em, Hồn Papa, da con gái, Hai Phượng, Thạch Thảo, Chuyến xe hạnh phúc…

Cảnh trong phim "Song Lang".

Tuy nhiên, chưa bàn tới chất lượng phim - câu chuyện dài nhiều năm qua của điện ảnh Việt - để gọi tên một bộ phim tạo được hiệu ứng lớn về phòng vé trong năm 2018 như Em chưa 18 (175 tỷ đồng) của năm 2017 – là không có. Trường hợp khả quan nhất có lẽ là Siêu sao siêu ngố (đạo diễn Đức Thịnh) với 106 tỷ doanh thu và Tháng năm rực rỡ (đạo diễn Nguyễn Quang Dũng) với 85 tỷ đồng. Nhưng đó là hai bộ phim được trình chiếu từ những tháng đầu năm có hiệu ứng từ Tết Nguyên đán. Người bất tử, Hai Phượng và Hồn Papa, da con gái… được kỳ vọng sẽ là những bom tấn doanh thu của phim Việt cuối năm 2018 với đạo diễn tên tuổi, dàn diễn viên ngôi sao, nhà sản xuất và phát hành uy tín cùng chiến lược PR bài bản… Thế nhưng, cũng với “công thức” ấy, Vệ sĩ Sài Gòn, Fan cuồng, Lôi Báo… cũng đã từng thất bại nên vì thế kỳ vọng vẫn chỉ dừng lại ở kỳ vọng, doanh thu thực sự như thế nào chỉ có thể phim công chiếu mới biết được.

Số lượng đầu phim trong năm 2018 vì thế, những phim đạt chất lượng hay nói dân dã là “review tàm tạm” thì đáng buồn là chỉ đếm được trên đầu ngón tay. Tháng năm rực rỡ là một phim remake nhưng được đánh giá là một bộ phim chỉn chu, tâm huyết, có nhiều sáng tạo khéo léo so với phiên bản Hàn; Song Lang được nhìn nhận là một bộ phim cải lương không hề khó xem, được làm kỹ càng chau chuốt từ  kịch bản đến diễn viên, hình ảnh đến âm nhạc, đậm chất nghệ thuật nhưng cũng không quá xa cách đời sống hiện thực; Người bất tử được đánh giá là sự trở lại rất xứng đáng với sự mong đợi của Victor Vũ - một trong “Tứ hoàng” đạo diễn của điện ảnh Việt hiện nay với một kịch bản được thai nghén trong vòng 6 năm, bối cảnh, âm nhạc được chọn lựa kì công, diễn viên diễn xuất “ra chất”…

Jun Vũ trong phim "Người bất tử".

Còn lại, điều đáng buồn là phần đa phim điện ảnh Việt năm 2018 đều rơi vào trạng thái hoặc dở, hoặc thảm họa hoặc nhạt nhòa không biết gọi tên là gì, thế nên phim nọ cứ nối phim kia ra rạp và chìm vào… quên lãng. Đơn cử như phim điện ảnh “Em gái mưa” ăn theo MV đình đám của Hương Tràm nhưng khán giả vẫn không đón nhận mặn mà bởi được làm rất non tay; Một Lala Hãy để em yêu anh có sự tham gia của Chi Pu và dàn trai xinh gái đẹp Hàn Quốc nhưng nhạt nhẽo, vô hồn; Những cô gái và găng-tơ với một dàn diễn viên Hong Kong, Mỹ, Việt Nam nhưng nhạt nhẽo bởi sự phi logic, phi ngôn ngữ đến không thể chấp nhận được; Ống kính sát nhân gắn mác phim trinh thám hiếm hoi của điện ảnh Việt nhưng rốt cuộc lại khiến khán giả thất vọng bởi kịch bản tồi, cách xây dựng nhân vật nhạt nhòa, một chiều…

Bởi vậy, gọi năm 2018 là một năm nhạt nhòa của điện ảnh Việt, chắc hẳn chẳng là quá lời.

Chi Pu trong MV gây tranh cãi "Mời anh vào team của em".

Tiếp tục một năm bội thu của phim truyền hình Việt

Trái với không khí nhạt nhòa của điện ảnh  năm 2018  tiếp tục là một năm khởi sắc với những bộ phim ghi đậm dấu ấn khá sắc nét của phim truyền hình Việt với những bộ phim đạt hiệu quả rất cao cả về lượng người xem lẫn chất lượng nội dung như: Quỳnh Búp bê, Gạo nếp gạo tẻ, Cả một đời ân oán, Ngày ấy mình đã yêu… Trong đó, đạt hiệu ứng cao nhất có lẽ là Quỳnh Búp bê. Sau sự cố bị tạm dừng phát sóng hồi tháng 7, Quỳnh Búp bê đã trở lại lợi hại gấp đôi khi ngày càng chứng tỏ sức hấp dẫn của mình. Bằng chứng là giá quảng cáo của bộ phim liên tục tăng chóng mặt. Bộ phim cũng đã biến các diễn viên chính từ những diễn viên tiếng tăm thường thường bậc trung thành những “ngôi sao quảng cáo hot nhất” hiện nay như Phương Oanh, Thanh Hương, Thu Quỳnh… Việc mạnh dạn khai thác về đề tài mại dâm - mảng đề tài được xem là khá nhạy cảm (và cũng là một phần lý do khiến Quỳnh Búp bê bị ngừng chiếu), Quỳnh Búp bê đã như một món ngon, độc, lạ bày ra trên bàn ăn của khán giả truyền hình, mang đến cảm giác  mới mẻ bởi thế, hiệu ứng thu được được xem như một điều tất yếu. Khai thác vào mảng đề tài rất cũ: gia đình nhưng việc kịch bản chân thực và dàn diễn viên diễn rất đời cũng đã khiến Gạo nếp gạo tẻ trở thành bộ phim truyền hình phía Nam hiếm hoi rất thu hút khán giả.

Việc ngày càng đầu tư khắt khe chỉn chu, chuyên nghiệp hơn về mọi mặt, từ khâu kịch bản, diễn viên đến hình ảnh và cả âm nhạc; thậm chí cả khâu PR như họp báo, phỏng vấn diễn viên, tung trailer hậu trường, preview trước khi phim ra mắt, việc liên tục tiếp thu và tương tác với bình luận của khán giả từ mạng xã hội để điều chỉnh diễn biến phim… được xem là những yếu tố cơ bản giúp phim truyền hình Việt ngày càng thu hút khán giả, thậm chí còn được đánh giá là “đang trên đường trở lại thời hoàng kim” của “Mẹ chồng tôi” cách đây vài thập kỷ.

Tất nhiên, leo lên đỉnh cao đã khó, trụ vững trên đỉnh cao còn khó khăn khắp bội. Để duy trì được “cơn sốt” của khán giả dành cho mình, những người làm phim truyền hình chắc chắn sẽ phải nỗ lực hơn rất nhiều. Nhưng dù sao, việc tạo được cho khán giả cả nước những món ngon, những món ăn lành… đã là điều những người làm truyền hình, chứ không phải những người làm điện ảnh Việt làm được.

Trang Thư