Diện tích 1,35ha đất nông nghiệp tọa lạc tại ấp 2, xã Trà Cổ, huyện Tân Phú - Đồng Nai có nguồn gốc do vợ chồng ông Phùng Văn Á khai phá và canh tác từ trước năm 1975. Đến năm 1984, do thực hiện chính sách hợp tác hóa trong nông nghiệp, tập đoàn sản xuất đã tiến hành điều chỉnh phần đất này của ông Á giao cho ông Trần Minh Nô canh tác.

Chỉ trong một thời gian ngắn, nhận thấy mô hình phân chia đất nông nghiệp theo bình quân nhân khẩu hộ gia đình không phát huy hiệu quả, tập đoàn sản xuất phá sản, đất đai bỏ hoang nên ông Á chủ động làm đơn yêu cầu các cơ quan chức năng có trách nhiệm giải quyết trả lại đất.

Theo đó, ngày 30/12/1994, UBND huyện Tân Phú có Quyết định 639/QĐ-UBH thu hồi và giao trả lại đất cho gia đình ông Á. Tiếp đó, ngày 24/10/1995 UBND, tỉnh Đồng Nai ban hành Quyết định số 2504/QĐ-UBT yêu cầu ông Nô giao trả lại đất cho ông Á. 

Quyết định nêu rõ: “Nguồn gốc 1,35ha đất tọa lạc tại xã Trà Cổ, thị trấn Tân Phú, huyện Tân Phú thuộc quyền sử dụng ông Phùng Văn Á. Năm 1984 do thực hiện chính sách hợp tác hóa trong nông nghiệp, tập đoàn sản xuất đã tiến hành điều chỉnh đất của ông Phùng Văn Á để giao cho ông Trần Minh Nô. Kể từ khi nhận đất cho đến năm 1992, gia đình ông Nô không tiến hành sản xuất, để hoang hóa (do có ngành nghề khác để sinh sống ổn định). Về phía ông Phùng Văn Á, cuộc sống chủ yếu vẫn dựa vào nông nghiệp, hiện đang thiếu đất sản xuất”.

Theo ông Phùng Văn Á, từ khi nhận đất cho đến thời điểm Sở TNMT thẩm tra, xác minh, gia đình ông Nô chưa tiến hành sản xuất, để đất hoang hóa. Thế nhưng để nhận lại đất, ông Á phải đền bù gần 10 triệu đồng cho số cây mà chính mình đã trồng trước khi tập đoàn sản xuất lấy đất giao cho ông Nô sử dụng.

 

Sau khi nhận lại đất, ông Á đầu tư trồng gần 1.000 cây nhãn tiêu da bò. 5 năm sau, khi vườn nhãn bắt đầu mang lại hiệu quả kinh tế với sản lượng thu hoạch hơn 25 tấn/vụ thì ngày 15/8/2001, UBND tỉnh Đồng Nai bất ngờ ban hành Quyết định số 2962/QĐ.CT.UB thu hồi xung vào đất công và giao cho UBND xã Trà Cổ quản lý. Lý do thu hồi được đưa ra là để giải quyết cho các hộ chính sách, hộ nghèo thiếu đất hoặc không có đất sản xuất.

Cho rằng Quyết định thu hồi đất của UBND tỉnh Đồng Nai không đúng quy định pháp luật, gây thiệt hại đến quyền và lợi ích hợp pháp của mình nên ông Á đã làm đơn khiếu nại khắp nơi. 

Trong đơn khiếu nại ông Á phân trần: “Trong khi hơn 10ha đất công ở ấp 4 do UBND xã Trà Cổ quản lý đang được hợp thức hóa cấp giấy CNQSDĐ cho một số hộ thì 1,35ha đất có nguồn gốc cá nhân mà tôi đang canh tác hiệu quả lại bị hợp thức hóa thành đất công là điều không thể chấp nhận được. Đó là chưa nói, thu hồi để giải quyết cho các hộ không có đất sản xuất nhưng thật ra vẫn giao cho tôi quản lý, sử dụng”.

Tiếp tục quản lý, canh tác được khoảng 10 năm nữa thì ông Á lại nhận được văn bản yêu cầu đến UBND xã Trà Cổ yêu cầu làm thủ tục thuê đất. Quá bất ngờ trước diễn biến của vụ việc, ông Á không chấp nhận việc phải đi thuê đất của mình, thì ngày 27/6/2012, UBND huyện Tân Phú ban hành văn bản số 738/UBND-NC về việc “Bồi thường tài sản cây trồng trên đất bị thu hồi cho ông Phùng Văn Á xong, UBND xã Trà Cổ giao đất lại cho người dân có nhu cầu sử dụng (ưu tiên cho hộ ông Trần Minh Nô). 

Ở đây cũng cần phải nói thêm, ông Nô không phải là người địa phương, cũng không thuộc diện chính sách hay hộ nghèo... Nên việc “ưu tiên” không đúng đối tượng của UBND huyện Tân Phú khiến cho dư luận đặt ra nhiều nghi vấn cũng là điều dễ hiểu.

Nghi vấn càng có cơ sở hơn khi Quyết định số 738/UBND-NC chưa thể thực thi do gặp phải sự phản ứng từ phía dư luận thì ông Trần Minh Nô đã vào vườn ông Á chặt cây, xây nhà. Vụ việc nghiêm trọng là vậy nhưng cả xã và huyện đều đùn đẩy trách nhiệm, không xử lý. 

Phải đến khi cử tri lên tiếng, UBND xã Trà Cổ mới cho biết có lập biên bản vi phạm, có ra Quyết định xử phạt hành chính đối với hành vi xây nhà trên đất người khác của ông Nô nhưng ông Nô vẫn không chấp hành.

Thậm chí thường trực HĐND xã Trà Cổ, rồi Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Đồng Nai đã đề nghị UBND huyện Tân Phú có văn bản chỉ đạo các cơ quan có thẩm quyền nhanh chóng thực hiện việc cưỡng chế tháo dỡ nhà ông Nô xây dựng trái phép trên diện tích đất ông Phùng Văn Á đang canh tác. Thế nhưng, từ đó đến nay, hơn 6 năm qua UBND huyện Tân Phú cũng chỉ dừng lại ở các “văn bản chỉ đạo”, còn xã Trà Cổ thì...  “vận động”, trong khi ông Nô vẫn cố tình không chấp hành, gây thiệt hại nặng nề cho ông Á trong các hoạt động sản xuất.

Để giải quyết dứt điểm vụ việc, ngày 25/4/2016, Thường trực HĐND xã Trà Cổ có văn bản số 01/KN-HĐND kiến nghị xem xét giao trả và cấp giấy CNQSDĐ cho gia đình ông Á theo quy định của pháp luật lên Thủ tướng Chính phủ.

 Kết quả là trong các ngày 27/6/2016 và 16/5/2017, Văn phòng Chính phủ đã ban hành các văn bản số 5216/VPCP-V1 và 5013/VPCP-V1 gửi UBND tỉnh Đồng Nai, thông báo ý kiến của Phó Thủ tướng Thường trực Trương Hòa Bình yêu cầu Chủ tịch UBND tỉnh Đồng Nai chỉ đạo xem xét, giải quyết kiến nghị của HĐND xã Trà Cổ, huyện Tân Phú về khiếu nại của ông Phùng Văn Á.

Tuy nhiên, đến tháng 10/2017 vụ việc vẫn chưa được giải quyết. Quá bức xúc, ông Á tiếp tục có đơn gửi UBND tỉnh Đồng Nai thì lúc này UBND tỉnh Đồng Nai mới có văn bản số 11209/UBND-TCD yêu cầu Giám đốc Sở TNMT kiểm tra, rà soát, tham mưu đề xuất UBND tỉnh giải quyết dứt điểm vụ việc. L

ý do kéo dài vụ việc được UBND tỉnh Đồng Nai đưa ra là trước đó đã giao Sở TNMT chủ trì phối hợp với UBND huyện Tân Phú và các cơ quan có liên quan tiếp thu ý kiến của Bộ TNMT, kiểm tra, rà soát kỹ lại các hồ sơ liên quan, thống nhất tham mưu UBND tỉnh chỉ đạo giải quyết dứt điểm khiếu nại của Phùng Văn Á theo ý kiến chỉ đạo của Phó Thủ tướng Chính phủ Trương Hòa Bình. Tuy nhiên, quá thời hạn Sở TNMT vẫn không báo cáo vụ việc.

Thanh Hải