Theo VCCI, Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) đang thiết kế hai cơ chế thiết lập quỹ đất để thực hiện dự án nhà ở thương mại.

Thứ nhất, Nhà nước thu hồi đất để tạo lập quỹ đất đấu giá quyền sử dụng đất hoặc đấu thầu dự án có sử dụng đất đối với dự án nhà ở thương mại sử dụng các loại đất không phải là đất ở.

Thứ hai, nhà đầu tư thỏa thuận về quyền sử dụng đất ở và các loại đất không phải là đất ở để chuyển mục đích sử dụng đất thực hiện dự án đô thị, nhà ở thương mại, khu dân cư nông thôn. Trường hợp này Nhà nước không thu hồi đất.

"Về quy định này, các doanh nghiệp cho rằng đối với các dự án nhà ở thương mại, đô thị, nhà đầu tư thực hiện theo cơ chế tự thỏa thuận với người sử dụng đất là không khả thi và khiến dự án gặp nhiều khó khăn để thực hiện", VCCI cho biết.

VCCI giải thích: Trong nhiều trường hợp, việc giải phóng mặt bằng sẽ bị “ách tắc” chỉ vì một hoặc một ít hộ dân không chịu thỏa thuận hoặc yêu cầu mức giá quá cao. Trên thực tế doanh nghiệp không thể đàm phán, thỏa thuận với hàng nghìn người dân trong một dự án lớn.

"Để có thể triển khai được dự án, doanh nghiệp cần có sự hỗ trợ của Nhà nước trong thu hồi đất", VCCI nhấn mạnh.

Do đó, VCCI đề xuất thiết kế cơ chế có sự can thiệp của Nhà nước vào việc thu hồi đất trong trường hợp nhà đầu tư không thể thỏa thuận được với người sử dụng đất (có thể đặt ra tỷ lệ phần trăm đất không thể thỏa thuận được mà Nhà nước phải can thiệp).

Ngoài ra, VCCI cho rằng việc Dự thảo phân tách Nhà nước thu hồi đất dựa vào tính chất của đất (đất không phải là đất ở) dường như chưa phù hợp. Bởi có trường hợp nhà đầu tư nhận chuyển nhượng các loại đất không phải là đất ở và các đất này phù hợp với quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất là đất ở nhưng lại không thể thực hiện dự án vì theo quy định đất đó phải có một phần là “đất ở”.

Chính vì vậy, VCCI cũng đề xuất bỏ cụm từ “sử dụng các loại đất không phải là đất ở” và “đất ở và các loại đất không phải là đất ở để chuyển mục đích sử dụng đất”.

Thực tế, thu hồi đất để thực hiện các dự án phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng là vấn đề trọng tâm nhận được nhiều góp ý.