Nhiều quy định bất hợp lý can thiệp vào quyền tự do kinh doanh của doanh nghiệp

Phản hồi Bộ Công Thương về đề nghị góp ý kiến hoàn thiện dự thảo Thông tư quy định về phân loại và quản lý một số loại hình hạ tầng thương mại, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) cho rằng, nội dung dự thảo đang cho thấy nhiều quy định bất hợp lý can thiệp vào quyền tự do kinh doanh của doanh nghiệp và làm gia tăng chi phí kinh doanh không cần thiết.

Theo VCCI, các chi phí này sẽ làm tăng giá cả hàng hoá và làm giảm lợi nhuận của các doanh nghiệp. Bởi vì, trong một số trường hợp đặc biệt, nếu doanh nghiệp thấy những nội dung này là cần thiết để phục vụ khách hàng tốt hơn và có thêm doanh thu, doanh nghiệp sẽ chủ động thực hiện mà không cần có quy định của Nhà nước.

Đơn cử như dự thảo yêu cầu tất cả các siêu thị, siêu thị mini, trung tâm thương mại, cửa hàng outlet, trung tâm outlet đều phải có nơi trông giữ xe, chỗ để xe hoặc bãi đỗ xe cho khách hàng.

Điều này sẽ làm tăng chi phí kinh doanh cho doanh nghiệp và làm giảm sự linh hoạt của các mô hình kinh doanh.

Việc các cửa hàng có chỗ đỗ xe sẽ giúp tăng sự thuận tiện cho khách hàng, họ có thêm doanh thu và ngược lại, cửa hàng nào không có chỗ đỗ xe sẽ bị mất khách. Do đó, thị trường sẽ tự điều tiết việc này mà không cần có sự can thiệp của Nhà nước.

Nếu Nhà nước lo ngại việc các cửa hàng không có chỗ đỗ xe khiến phương tiện để ra lòng đường gây cản trở giao thông thì chỉ cần xử phạt nghiêm túc hành vi đỗ xe không đúng nơi quy định là đủ.

Hơn nữa, hiện nay, một số đô thị đang có kế hoạch hạn chế tiến tới cấm xe cá nhân mà chuyển sang giao thông công cộng. Việc yêu cầu có chỗ đỗ xe vô hình chung đi ngược lại chủ trương trên.

Dự thảo còn yêu cầu siêu thị hạng I và II phải có dịch vụ ăn uống, giải trí; trung tâm thương mại phải có khu vực dành cho hoạt động vui chơi giải trí, cho thuê văn phòng, khu vực dành cho hoạt động tài chính, ngân hàng.

Các quy định này cũng can thiệp quá mức vào quyền tự do kinh doanh của doanh nghiệp. Việc bố trí không gian kinh doanh phụ thuộc vào nhu cầu của khách hàng và khả năng cung cấp của doanh nghiệp. Doanh nghiệp và người tiêu dùng sẽ tự điều chỉnh theo diễn biến của thị trường mà không cần Nhà nước can thiệp.

Dự thảo cũng yêu cầu các siêu thị hạng I và hạng II phải có nơi bảo quản hành lý cá nhân. Quy định này là không cần thiết bởi hiện nay, các siêu thị thường có nơi gửi đồ để ngăn không cho khách hàng mang túi vào siêu thị, hạn chế tình trạng trộm cắp.

Thêm yêu cầu khác của dự thảo đó là các cửa hàng tiện lợi buộc phải chủ yếu bán theo phương thức tự phục vụ, thanh toán tập trung tại quầy thu ngân. Hiện nay, có một số cửa hàng tiện lợi chủ động bố trí nhân viên lấy hàng cho khách và thanh toán ngay khi đưa hàng. Theo quy định này, nếu một cửa hàng tiện lợi coi đây là phương thức bán hàng và thanh toán chủ yếu thì sẽ bị xử phạt.

Xuất phát từ những phân tích trên, VCCI cho biết đã đề nghị cơ quan soạn thảo bỏ tất cả các yêu cầu đã đề cập.

Quy định không minh bạch dẫn đến nhiều cách hiểu khác nhau

Bên cạnh đó, VCCI còn thấy có một số quy định không minh bạch trong dự thảo, có thể dẫn đến nhiều cách hiểu khác nhau giữa cơ quan quản lý và doanh nghiệp. Điều này gây rủi ro rất lớn cho người kinh doanh khi cơ quan Nhà nước diễn giải tuỳ tiện để xử phạt hoặc đe doạ xử phạt doanh nghiệp nhằm vòi vĩnh chi phí không chính thức.

Cụ thể như quy định yêu cầu cần có vị trí thuận lợi cho việc tiếp cận, mua bán hàng hoá, theo VCCI, không rõ cơ sở nào để xác định tính thuận lợi của vị trí của siêu thị, cửa hàng?

Hoặc như quy định “công trình kiến trúc vững chắc, có thiết kế và trang thiết bị kỹ thuật tiên tiến, hiện đại” thì không rõ cơ sở nào để xác định tính vững chắc của công trình, tính tiên tiến, hiện đại của thiết kế và trang thiết bị?

Hay quy định phải "có nơi trông giữ xe và khu vệ sinh phù hợp với quy mô kinh doanh" thì không rõ cơ sở nào để xác định tính phù hợp của nơi trông giữ xe và khu vệ sinh so với quy mô kinh doanh. Doanh nghiệp cho rằng phù hợp nhưng cơ quan Nhà nước cho rằng không phù hợp thì sẽ xử lý thế nào?

Một quy định nữa "cần có thiết bị kỹ thuật bảo quản, sơ chế, đóng gói, bán hàng và quản lý kinh doanh tiên tiến, hiện đại" thì không rõ cơ sở nào để xác định tính tiên tiến, hiện đại của thiết bị kỹ thuật? Doanh nghiệp cho rằng trang thiết bị của mình tiên tiến hiện đại nhưng cơ quan Nhà nước không đồng ý thì làm thế nào?

Ngoài ra, dự thảo còn một số quy định yêu cầu như: Sắp xếp, tổ chức, bố trí hàng hoá theo ngành hàng, nhóm hàng một cách văn minh, khoa học; Hình thức thanh toán hiện đại, thuận tiện, nhanh chóng; Cơ cấu chủng loại hàng hoá phong phú, đa dạng; Áp dụng công nghệ hiện đại trong hoạt động bán hàng và thanh toán;…đều không có cơ sở để xác định.

Trước những vấn đề này, VCCI đề nghị cơ quan soạn thảo bãi bỏ những quy định trên.