Làng Lô Lô Chải thuộc xã Lũng Cú, huyện Đồng Văn, tỉnh Hà Giang, nằm ngay dưới chân núi Rồng và chỉ cách cột cờ Lũng Cú khoảng 1km. Nơi đây là địa bàn sinh sống của người dân tộc Mông lẫn người Lô Lô xuyên suốt các thập kỷ, lưu giữ những giá trị văn hóa cộng đồng của các tộc người trên cao nguyên đá Đồng Văn xinh đẹp. 

Làng Lô Lô Chải ngày nay vẫn là nơi lưu giữ được hết những giá trị về văn hóa, vật chất và tinh thần của các dân tộc vùng cao nơi đây. Dạo quanh một vòng ngôi làng này, du khách sẽ có cơ hội chiêm ngưỡng kiến trúc nhà trình tường đặc trưng thường thấy ở cao nguyên đá Hà Giang. Các mái nhà lợp ngói máng nằm san sát nhau tạo nên khung cảnh bình dị, yên ả. 

Không chỉ vậy, nơi đây vẫn còn lưu giữ biết bao làng nghề truyền thống nổi tiếng như làm mộc, thêu thùa... cùng những lễ hội trứ danh như lễ cúng thần rừng, lễ mừng lúa, mừng nhà mới… Người dân tộc thiểu số ở đây vẫn chủ yếu sống theo phương thức tự cung tự cấp như trồng lúa, ngô, rau,... và chăn nuôi gia súc, gia cầm cho chính gia đình mình. 

Tuy còn là cái tên mới nổi gần đây, nhưng vẻ đẹp xuất thần của Lô Lô Chải không thua kém bất kỳ ngôi làng cổ nào trên thế giới. Con đường đi lên Lô Lô Chải khá gồ ghề và khó đi, nhưng không vì thế mà cản trở được sự tò mò muốn khám phá của những vị khách phương xa đối với ngôi làng cổ tích này. 

Dọc ngay đường vào Lô Lô Chải, du khách có thể dễ dàng tìm thấy những góc chụp cực chất. Điều thú vị là ven lối dẫn vào làng có những vạt hoa cúc cam nở rộ tuyệt đẹp.

“Người Lô Lô rất thân thiện và mến khách. Chỉ cần bạn đi qua nhà họ, họ sẽ vẫy tay chào và nở nụ cười rất tươi. Họ cũng sẽ chẳng ngại ngần gì mà mời bạn chén nước chè, hút điếu thuốc lào và cụng những chén rượu ngô đặc sản của tỉnh Hà Giang thơm lừng. Uống say thì say đấy nhưng không hề thấy đau đầu chút nào”, anh Nguyễn Minh Hiếu, du khách đến từ Ninh Bình chia sẻ kỷ niệm với người dân tộc Lô Lô sau chuyến du lịch khám phá nơi đây.

Lê Ngọc Anh, cô gái trẻ đến từ Nghệ An thì lại chiêm nghiệm: “Ai đến Lô Lô Chải một lần rồi mới thấy rằng, hóa ra, không chỉ cảnh vật thiên nhiên huyền diệu, bình yên, mà làng Lô Lô cũng hút khách nhờ những người dân hồn hậu, chất phát và thật thà sinh sống ở vùng đất này. Nếu muốn cảm nhận rõ hơn về đời sống thường nhật của người dân bản địa thì mình nghĩ du khách nên ở lại đây thêm nhiều ngày để hiểu rõ được”.

Đến làng Lô Lô Chải, du khách không thể nào bỏ qua việc thử lên mình những bộ trang phục dân tộc, những bộ váy rực rỡ nhiều màu sắc mang đậm bản sắc văn hóa của người dân địa phương. Những bộ trang phục đó còn cho thấy sự cần cù, chịu thương chịu khó của người phụ nữ Lô Lô. Mỗi họa tiết thêu trên những bộ trang phục này cũng rất gần gũi với đời sống thường nhật như chân chim, mắt chim, hoa tam giác mạch, ruộng bậc thang...

Được khoác trên mình bộ trang phục truyền thống độc đáo bậc nhất Hà Giang là khoảnh khắc ấn tượng mà bất cứ du khách nào cũng muốn trải nghiệm.

Cùng với đó, du khách cũng có thể thử chơi những nhạc cụ dân tộc như chơi trống, thổi kèn,... Đặc biệt, những ai hiếu kỳ với nhạc cụ trống đồng cổ cũng có thể thỏa sức khám phá ở Lô Lô Chải - nơi được cho là duy nhất trên thế giới còn sử dụng nhạc cụ trống đồng cổ trong đời sống.

Giới thích xê dịch cho rằng, đến ngôi làng cổ tích Lô Lô Chải vào mùa đông là hợp lý nhất. Bởi mùa đông với những cơn gió lạnh cắt da cắt thịt nhưng lại càng tăng thêm sự thi vị khi mọi người dù lạ hay quen được cùng nhau ngồi quây quần bên nồi thắng cố, cà kê vài chén rượu ngô, tán gẫu vài ba câu chuyện vui nho nhỏ. 

Thật ra, Lô Lô Chải mùa nào cũng có điều đặc biệt riêng có. Ví như mùa hè miền bắc oi bức là thế nhưng ở Lô Lô Chải, cái nắng không quá gắt gao. Nếu may mắn đến nơi đây vào dịp Tết Nguyên Đán, du khách còn được trải nghiệm một đêm giao thừa đặc biệt của người dân tộc. Tại ngôi làng cổ tích này, trong không khí đầm ấm, an lành, người dân sẽ cùng nhau ra ngoài và nguyện ước để lấy may. 

Hay lúc giao thừa, người Lô Lô Hoa nghe tiếng gà gáy đầu tiên trong bản để tính thời khắc chuyển giao giữa năm cũ và năm mới. Suốt đêm giao thừa người dân bản thường không ngủ mà ngồi bên bếp lửa canh nồi bánh chưng, nhâm nhi chén rượu hàn huyên và có tục sang nhà nhau để “lấy lộc” khi năm mới vừa sang. Lộc chỉ là ngọn rau cải, cây ngô khô hay thanh củi,...

Bạn Lý Hà Như, du khách đến từ Ninh Thuận chia sẻ: “Lô Lô Chải quả thật là một ngôi làng cổ tích, bởi nó đem đến cho du khách những cảm giác rất yên bình. Tôi có cảm nhận mình đang sống trong một không gian, nơi y như những câu chuyện mà tôi được đọc trong truyện tranh ngày trước. Lô Lô Chải là địa điểm “must go” (phải đi) khi chúng ta đến với Hà Giang”.

Nếu bạn muốn khám phá những nếp nhà kiểu trình tường truyền thống, ngắm nhìn những hàng rào đá, vách đất nâu, những bắp ngô vàng phơi trên xà nhà, những cây đào hay vạt cải xanh trước cửa hay những bộ trang phục thổ cẩm truyền thống ấy của người dân nơi đây thì hãy đến làng Lô Lô Chải để cảm nhận nhé!